ماده ۲۷۸ قانون مجازات اسلامی

حد سرقت به شرح زیر است: الف ـ در مرتبه اول، قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است، به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند. ب ـ در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی است، به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند. پ ـ در مرتبه سوم، حبس ابد است. ت ـ در مرتبه چهارم، اعدام است هر چند سرقت در زندان باشد. تبصره 1 ـ هرگاه سارق، فاقد عضو متعلق قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقت های تعزیری می شود. تبصره 2 ـ درمورد بند (پ) این ماده و سایر حبس هایی که مشمول عنوان تعزیر نیست هرگاه مرتکب حین اجرای مجازات توبه نماید و مقام رهبری آزادی او را مصلحت بداند با عفو ایشان از حبس آزاد می شود. همچنین مقام رهبری می تواند مجازات او را به مجازات تعزیری دیگری تبدیل نماید.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر سرقت با شرایطی که قانونگذار تعیین کرده است اتفاق بیفتد،مجازات مجرم در مرتبه اول قطع چهار انگشت دست راست از انتهای آن است و در مرتبه دوم قطع پای چپ و در مرتبه سوم حبس ابد است.5075160ضمنا اثبات چنین جرمی اگر به وسیله شهادت باشد طبق ماده 172 قانون مجازات اسلامی فقط با شهادت 2 مرد قابل امکان پذیر است و شهادت زنان قابل استماع نیست. 1274956در خصوص اجرای حد قطع سرقت هرگاه دستی که باید حد برآن اجرا شود فلج یا شل باشد،حد نسبت به آن اجرا شده و به دست دیگر منتقل نخواهد شد.580796پرسشی که در این باره وجود دارد آن است که آیا سارق حق دارد بلافاصله پس از اجرای حد،انگشتان بریده شده خود را مجددا پیوند بزند یا خیر،که به نظر میرسد با توجه به اصاله الاباحه و اینکه سارق به قطع ید محکوم شده است و نه مقطوع الید بودن،پاسخ این سوال مثبت به نظر میرسد.579368ضمنا به نظر میرسد مجازات سرقت حدی همان است که در قانون مجازات اسلامی بیان شده است و نمیتوان مجازات تکمیلی یا تامینی تربیتی را در کنار آن اعمال کرد.706992ضمنا هرگاه سارق فاقد چهارانگشت دست راست باشد،به نظر برخی فقها با توجه به عموم آیه 38 سوره مائده مربوط به سرقت،حکم شامل دست چپ خواهد شد.اما به نظر اکثریت فقها اجرای حد ساقط و سارق تعزیر میشود. قانون ما نیز با توجه به نظر اکثریت فقها و اصل تفسر به نفع متهم،نظر مشهور فقهاست. 580800

مستندات فقهی

مستند این ماده آیه 38 سوره مائده است.4910484همچنین پیامبر اکرم در رواتی بیان داشته اند که "دست زن و مرد دزد را قطع کنید،مجازات کارشان عقوبتی از جانب خداست و خدا برهرکاری مقتدر و داناست."2347520

سوابق فقهی

به دلیل اطلاق آیه 38 سوره مائده،فقهای عامه و خاصه در مورد کیفیت قطع دست اختلاف نظر دارند.برخی از اهل تسنن به قطع دست از مچ،برخی از آرنج و پاره ای قائل به قطع دست از بالای بازو بوده اند.2330752 ولی فقهای شیعه گفته اند که تفصیل حکم را باید در روایات ائمه حمل نمود که نظر به قطع چهار انگشت داشته اند.در مورد خود مفهوم قطع نیز اختلاف وجود دارد.گروه اندکی عقیده دارند مقصود از قطع جرح است و عده قلیلی دیگر منظور از قطع را پیشگیری از دزدی دانسته اند.2330752