تضمین کیفیت کالا از منظر فقه امامیه حقوق ایران و اتحادیه اروپا
تضمین کیفیت کالا از منظر فقه امامیه حقوق ایران و اتحادیه اروپا عنوان رساله ای است که توسط اکبر محمودی، با راهنمایی محمد صالحی مازندرانی و با مشاوره سیامک قیاسی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری جامعه المصطفی العالمیه دفاع گردید.
 | |
| عنوان | تضمین کیفیت کالا از منظر فقه امامیه حقوق ایران و اتحادیه اروپا |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | اکبر محمودی |
| استاد راهنما | محمد صالحی مازندرانی |
| استاد مشاور | سیامک قیاسی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | جامعه المصطفی العالمیه |
چکیده
تضمین کیفیت کالا از مسایل مورد ابتلای جوامع بشری است. ازاین رو رساله حاضر برای پاسخ به چیستی نظام حاکم بر تضمین کیفیت کالا، با روش توصیفی تحلیلی نظریه پردازی و اسناد کتابخانه ای در چارچوب اصول، قواعد و مقررات فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق اتحادیه اروپا این نهاد حقوقی را بررسی می کند تا ثمره آن در مرحله نظر و عمل به کار بسته شود. تضمین کیفیت کالا از قراردادهای مستمر بوده و نوعی تعهد از سوی عرضه کننده کالا یا شخص ثالث به مصرف کننده نسبت به وجود وصف یا اوصافی مشخص در زمان معین است. این نهاد حقوقی با تضمین قیمت، گارانتی، وارانتی، تضمین خدمات، تضمین حسن انجام کار و تضمین اصالت کالا – در کنار شباهت ها – تفاوت هایی دارد. تضمین کیفیت کالا در قراردادهایی مانند بیع، معاوضه، اجاره، صلح و استصناع قابل جریان است و می تواند به صورت تعهد یک طرفه یا تعهد دوطرفه ایجاد شود. تعهد یک طرفه در قالب شرط ابتدایی یا ایقاع تحقق می یابد. تعهد دوطرفه گاهی در ضمن قرارداد انتقال کالا و گاهی در قرارداد مستقل ایجاد می شود. تعیین دوره، تعیین قلمرو، کتابت (در تضمین اجباری) و تنجیز از شرایط ایجاد تضمین کیفیت است. مالیت، منقولیت، معلومیت و تعیین از شرایط موضوع تضمین کیفیت است. اهلیت (بلوغ، عقل و رشد) و اختیار از شرایط ایجادکنندگان تضمین کیفیت است. جهت تضمین کیفیت باید در صورت ذکر، مشروع باشد. مهلت آزمایش، درخواست تعمیر یا تعویض، فسخ، حبس، درخواست استرداد عوض و اسقاط حق تضمین از حقوق تضمین گیرنده است. ارایه مشخصات کامل به تضمین گیرنده، تسلیم کالای با کیفیت، اعطای ضمانت نامه، نصب کالا در صورت لزوم، آگاه سازی تضمین گیرنده از عملکرد کالا در صورت لزوم، عدم تبلیغات خلاف واقع، رد ثمن در صورت بطلان یا انحلال قرارداد، تحمل هزینه رد ثمن در صورت بطلان یا انحلال قرارداد، پرداخت هزینه تضمین و جبران خسارت از مسوولیت های تضمین کننده است. نصب درست، استفاده درست، اعلام عدم کیفیت، عدم اتلاف یا تخریب، رد کالا در صورت بطلان یا انحلال قرارداد با بقای کالا، رد مثل یا قیمت در صورت بطلان یا انحلال قرارداد با تلف کالا و اعلام فسخ قبل اتمام زمان از مسوولیت های تضمین گیرنده است. الزام تضمین کننده به تعمیر یا تعویض، فسخ قرارداد، استرداد ثمن، تقلیل ثمن، قرارداد جایگزین، تامین خواسته، وجه التزام، واگذاری تعهدات به شخص ثالث، استرداد کالا در صورت انحلال یا بطلان قرارداد با بقای کالا و مطالبه مثل یا قیمت در صورت انحلال یا بطلان قرارداد با تلف کالا از ضمانت های اجرایی در تضمین کیفیت کالا است. سازش، کارشناسی، داوری و تعدیل قرارداد از نهادهای حقوقی حل اختلاف است. در هنگام اختلاف، اصل عدم انطباق کالا با کیفیت مقرر است. توجه جدی به مرور زمان از مختصات حقوق اتحادیه اروپا در بحث تضمین کیفیت کالا نسبت به فقه امامیه و حقوق ایران است.
ساختار و فهرست رساله
فصل اول: کلیات
مبحث اول: شناسه پژوهش
۱ بیان مساله
۲ پیشینه
۳ اهمیت و ضرورت
۴ اهداف
۵ سوال ها
۵–۱ سوال اصلی
۵–۲ سوال های فرعی
۶ فرضیه ها
۶–۱ فرضیه اصلی
۶–۲ فرضیه های فرعی
۷ روش تحقیق
۸ ساختار تحقیق
مبحث دوم: تاریخچه تضمین کیفیت کالا در فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
گفتار اول: تضمین کیفیت کالا در فقه امامیه
گفتار دوم: تضمین کیفیت کالا در حقوق ایران
گفتار سوم: تضمین کیفیت کالا در حقوق اتحادیه اروپا
مبحث سوم: مفاهیم پژوهش
گفتار اول: مفاهیم اصلی
۱ تضمین
۲ کیفیت
۳ کالا
۴ تضمین کیفیت کالا
۵ تضمین کننده کیفیت کالا
۶ تضمین گیرنده کیفیت کالا
گفتار دوم: مفاهیم مرتبط
۱ گارانتی
۱–۱ چیستی گارانتی
۱–۲ تفاوت گارانتی با تضمین کیفیت کالا
۲ وارانتی
۲–۱ چیستی وارانتی
۲–۲ تفاوت وارانتی با تضمین کیفیت کالا
۲–۳ تفاوت وارانتی با گارانتی
۳ تضمین قیمت کالا
۳–۱ چیستی تضمین قیمت کالا
۳–۲ تفاوت تضمین کیفیت کالا با تضمین قیمت کالا
۴ تضمین خدمات
۴–۱ چیستی تضمین خدمات
۴–۲ تفاوت تضمین کیفیت کالا با تضمین خدمات
۵ تضمین اصالت کالا
۵–۱ چیستی تضمین اصالت کالا
۵–۲ تفاوت تضمین کیفیت کالا با تضمین اصالت کالا
۶ تضمین حسن انجام کار
۶–۱ چیستی حسن انجام کار
۶–۲ تفاوت تضمین کالا با تضمین حسن انجام کار
مبحث چهارم: ماهیت تضمین کیفیت کالا از نگاه فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
گفتار اول: تعهد بودن تضمین کیفیت کالا
گفتار دوم: قرارداد مستمر بودن تضمین کیفیت کالا
مبحث پنجم: قراردادهای قابل تضمین کیفیت کالا در فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
گفتار اول: قرارداد بیع
گفتار دوم: قرارداد معاوضه
گفتار سوم: قرارداد اجاره
گفتار چهارم: قرارداد صلح
گفتار پنجم: قرارداد استصناع
فصل دوم: اقسام، شرایط و منابع تضمین کیفیت کالا
مبحث اول: اقسام تضمین کیفیت کالا در فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
گفتار اول: اقسام تضمین کیفیت کالا به لحاظ منشا الزام
۱ تضمین اجباری کیفیت کالا
۲ تضمین اختیاری کیفیت کالا
گفتار دوم: اقسام تضمین کیفیت کالا به لحاظ قالب تضمین
۱ تعهد یک طرفه تضمین کیفیت کالا
۱–۱ مفهوم تعهد یک طرفه تضمین کیفیت کالا
۱–۲ انواع تعهد یک طرفه تضمین کیفیت کالا
۱–۲–۱ ایقاع
۱–۲–۲ شرط ابتدایی
۲ تعهد دوطرفه تضمین کیفیت کالا
۲–۱ مفهوم تعهد دوطرفه تضمین کیفیت کالا
۲–۲ انواع تعهد دوطرفه تضمین کیفیت کالا به لحاظ محل درج تضمین
۲–۲–۱ تضمین کیفیت کالا در ضمن قرارداد انتقال کالا
۲–۲–۲ تضمین کیفیت کالا در قرارداد مستقل ۵۰ ۲–۳ الزام آور بودن تعهد دوطرفه تضمین کیفیت کالا
۲–۴ موارد رفع الزام تعهد دوطرفه تضمین کیفیت کالا
۲–۴–۱ انحلال قرارداد
۲–۴–۱–۱ انفساخ قرارداد
۲–۴–۱–۲ اقاله قرارداد
۲–۴–۱–۳ فسخ قرارداد
۲–۴–۲ بطلان قرارداد
گفتار سوم: اقسام تضمین کیفیت کالا به لحاظ مفاد تضمین
۱ تضمین عملکرد بالای کالا
۲ تضمین دوام کیفیت کالا
مبحث دوم: شرایط تضمین کیفیت کالا از نگاه فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
گفتار اول: شرایط ایجاد تضمین کیفیت کالا
۱ تعیین دوره زمانی تضمین کیفیت کالا
۲ تعیین قلمرو تعهدات در تضمین کیفیت کالا
۳ کتابت تضمین کیفیت کالا
۴ تنجیز تضمین کیفیت کالا
گفتار دوم: شرایط موضوع تضمین کیفیت کالا
۱ مالیت داشتن موضوع تضمین کیفیت
۲ منقول بودن موضوع تضمین کیفیت
۳ معلوم بودن موضوع تضمین کیفیت کالا
۴ تعیین موضوع تضمین
گفتار سوم: شرایط ایجادکنندگان تضمین کیفیت کالا
۱ اهلیت ایجادکنندگان تضمین کیفیت کالا
۲ اختیار ایجادکنندگان تضمین کیفیت کالا
گفتار چهارم: شرایط جهت تضمین کیفیت کالا
۴–۱ عدم اشتراط ذکر جهت تضمین
۴–۲ اشتراط مشروعیت جهت تضمین
۴–۳ موارد نامشروعیت در جهت تضمین
۴–۳–۱ خلاف شرع بودن
۴–۳–۲ خلاف قانون بودن
۴–۳–۳ خلاف نظم عمومی بودن
۴–۳–۴ خلاف اخلاق حسنه بودن
۴–۳–۵ هدف ناپسند بودن
۴–۴ اصالت مشروع بودن جهت تضمین کیفیت کالا
۴–۵ تخلف از جهت مشروع تضمین کیفیت کالا
۴–۶ ذکر جهت نامشروع به صورت شرط ضمن قرارداد
۴–۷ ذکر جهت نامشروع به صورت تعلیق قرارداد تضمین بر نامشروع
گفتار پنجم: شرایط معیارهای کیفیت در تضمین کیفیت کالا
۱ امکان تحقق معیارهای کیفیت
۲ قانونی بودن معیارهای کیفیت کالا
۳ متعارف بودن معیارهای کیفیت
۴ عدم مخالفت با نظم عمومی
۵ عدم مخالفت با اخلاق حسنه
۶ عدم مخالفت با شرع مقدس
مبحث سوم: منابع تضمین کیفیت کالا در فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
گفتار اول: حکم قانون
گفتار دوم: قرارداد
گفتار سوم: عرف
فصل سوم: حقوق و مسوولیت ها در تضمین کیفیت کالا
مبحث اول: حقوق در تضمین کیفیت کالا از نگاه فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
گفتار اول: اقسام حقوق برآمده از تضمین کیفیت کالا
۱ حقوق سخت و حقوق نرم
۲ حقوق قانونی (عمودی) و حقوق قراردادی (افقی)
۳ حقوق آگاه کننده و حقوق حمایت کننده
گفتار دوم: حقوق تضمین گیرنده کیفیت کالا
۱ داشتن مهلت مناسب برای آزمایش کالا
۲ درخواست تعمیر یا تعویض کالا هنگام عدم انطباق آن با کیفیت مقرر
۳ حق فسخ قرارداد
۳–۱ مبانی حق فسخ قرارداد برای تضمین گیرنده در صورت عدم انطباق کالا با کیفیت مقرر
۳–۱–۱ مبنای شرط ضمن قرارداد
۳–۱–۲ مبنای عرف و عادت
۳–۱–۳ مبنای تعهدات متقابل
۳–۲ سلب حق فسخ قرارداد در ضمن قرارداد
۳–۳ اتمام تعهدات تضمین کننده با فسخ قرارداد انتقال کالا
۳–۴ اتمام تعهدات تضمین کننده با فسخ قرارداد تضمین کیفیت
۴ درخواست جبران خسارت ناشی از عدم کیفیت کالا
۵ حق حبس
۶ درخواست استرداد عوض
۷ اسقاط حق تضمین کیفیت کالا
۷–۱ شیوه های اسقاط حق تضمین کیفیت کالا در ضمن قرارداد
۷–۱–۱ اسقاط شرط
۷–۱–۲ اسقاط حق خیار تخلف شرط
۷–۲ شیوه های اسقاط حق تضمین کیفیت کالا در قرارداد مستقل
۷–۲–۱ ابراء ضامن از سوی مضمون له
۷–۲–۲ اقاله قرارداد تضمین کیفیت کالا
۷–۲–۳ تبدیل تعهد
۷–۳ عدم امکان اسقاط حق تضمین کیفیت کالا در تضمین اجباری
گفتار سوم: ابلاغ اظهارنامه برای اعمال حق
۱ عامل ابلاغ اظهارنامه
۲ پاسخ به اظهارنامه
۳ آثار حقوقی ابلاغ اظهارنامه
مبحث دوم: مسوولیت ها در تضمین کیفیت کالا از نگاه فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
گفتار اول: مسوولیت های تضمین کننده
۱ ارایه مشخصات کامل کالا به تضمین گیرنده
۲ تسلیم کالا باکیفیت مقرر به تضمین گیرنده
۳ اعطای ضمانت نامه کیفیت کالا به تضمین گیرنده
۳–۱ الزام آوری ضمانت نامه کیفیت کالا
۳–۲ لزوم تسلیم ضمانت نامه کتبی به تضمین گیرنده
۳–۳ مفاد ضمانت نامه کتبی
۴ نصب کالا برای تضمین گیرنده در صورت لزوم
۴–۱ موارد لزوم نصب کالا
۴–۲ مسوولیت هزینه نصب کالا
۵ آگاه ساختن تضمین گیرنده از چگونگی عملکرد کالا در صورت لزوم
۶ عدم تبلیغات خلاف واقع از کیفیت کالا
۷ رد ثمن کالا به تضمین گیرنده در صورت انحلال یا بطلان قرارداد
۸ تحمل هزینه رد ثمن به تضمین گیرنده در صورت بطلان یا انحلال قرارداد
۹ پرداخت هزینه تضمین کیفیت کالا
۱۰ جبران خسارت تضمین گیرنده
۱۰–۱ مبنای لزوم جبران خسارت تضمین گیرنده بر عهده تضمین کننده
۱۰–۲ شرایط لزوم جبران خسارت تضمین گیرنده بر تضمین کننده
۱۰–۲–۱ وجود رابطه قراردادی بین دو طرف
۱۰–۲–۲ نقض قرارداد در تضمین کیفیت کالا
۱۰–۲–۳ ورود ضرر بر تضمین گیرنده کالا
۱۰–۲–۴ وجود رابطه سببیت میان عدم کیفیت کالا و خسارت وارد شده بر تضمین گیرنده
۱۰–۲–۵ مستند نبودن عدم کیفیت کالا به عمل تضمین گیرنده
۱۰–۲–۶ مطالبه تضمین گیرنده از تضمین کننده نسبت به پرداخت خسارت
۱۰–۳ بار اثبات ورود خسارت بر عهده تضمین گیرنده
۱۰–۴ عدم لزوم اثبات تقصیر عرضه کننده بر عهده تضمین گیرنده
۱۰–۵ روش های تقویم خسارت
۱۰–۵–۱ تقویم شخص ثالث مورد قبول دو طرف
۱۰–۵–۲ تقویم دادگاه
۱۰–۶ هزینه تقویم خسارت
۱۰–۷ خسارت های قابل مطالبه در صورت عدم کیفیت کالا
۱۰–۷–۱ امکان مطالبه خسارت ناشی از عدم انطباق کالا با کیفیت مقرر
۱۰–۷–۲ امکان مطالبه خسارت هزینه های دادرسی
۱۰–۷–۳ امکان مطالبه خسارت عدم نفع
۱۰–۷–۴ امکان مطالبه هزینه های پرداختی جهت کاهش میزان خسارت
۱۰–۷–۵ امکان مطالبه خسارت توقف کالا بیشتر از زمان استاندارد برای تعمیر یا تعویض
۱۰–۷–۶ امکان مطالبه خسارت معنوی
۱۰–۷–۷ عدم امکان مطالبه دستمزد داوری
۱۰–۸ چگونگی تعیین میزان خسارت
۱۰–۹ تجمیع شیوه های جبران خسارت
۱۰–۱۰ عدم منافات الزام تضمین کننده به ایفای تعهد با جبران خسارت تضمین گیرنده
گفتار دوم: مسوولیت های تضمین گیرنده
۱ نصب درست کالای دریافتی
۲ استفاده درست از کالای دریافتی
۳ آگاه ساختن تضمین کننده از عدم وجود کیفیت مقرر در کالا
۴ عدم اتلاف یا تخریب کالای دریافتی
۵ رد کالا در صورت انحلال یا بطلان قرارداد و بقای کالا
۵–۱ مبنای لزوم رد کالا در صورت انحلال یا بطلان قرارداد
۵–۲ عدم مسوولیت تضمین گیرنده در قبال کاهش ارزش کالا هنگام رد کالا
۶ رد مثل یا قیمت کالا در صورت انحلال یا بطلان قرارداد و تلف کالا
۶–۱ مبنای لزوم رد مثل یا قیمت کالا
۶–۲ تعریف مثلی و قیمی
۶–۳ مسوولیت حمل کالا یا مثل یا قیمت آن به محل عرضه کننده
۷ اعلام فسخ قرارداد قبل از اتمام زمان فسخ
۷–۱ مبنای لزوم اعلام فسخ قرارداد قبل از اتمام زمان فسخ
۷–۲ بار اثبات فسخ قرارداد در زمان فسخ بر عهده تضمین گیرنده
گفتار سوم: رفع مسوولیت تضمین کننده با مرور زمان
۱ تطبیق مرور زمان در تضمین کیفیت کالا
۲ اسقاط مرور زمان
۳ مدت مرور زمان
۴ ابتدای مدت مرور زمان
۵ بار اثبات ایراد مرور زمان بر عهده ایرادکننده
فصل چهارم: ضمانت های اجرا و حل اختلاف در تضمین کیفیت کالا
مبحث اول: ضمانت های اجرا در تضمین کیفیت کالا از نگاه فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
گفتار اول: الزام تضمین کننده به تعمیر یا تعویض کالای بی کیفیت
۱ مبنای الزام تضمین کننده به تعمیر یا تعویض کالای بی کیفیت
۲ تقدم تعمیر بر تعویض
۳ اختیار تضمین کننده در تعویض کالا با امکان تعمیر آن
۴ تقدم تعمیر یا تعویض بر فسخ قرارداد
۵ رایگان بودن تعمیر یا تعویض کالا
۶ مسوولیت حمل کالای بی کیفیت به محل تضمین کننده جهت تعمیر یا تعویض
۷ مسوولیت حمل کالای تعمیر شده یا جایگزین به محل تضمین گیرنده
۸ امتناع تضمین گیرنده از قبض کالای تعمیر شده یا جایگزین
گفتار دوم: فسخ قرارداد توسط تضمین گیرنده
گفتار سوم: استرداد ثمن پرداخت شده
گفتار چهارم: تقلیل ثمن کالا
گفتار پنجم: انعقاد قرارداد جایگزین
۱ مبنای امکان قرارداد جایگزین در تضمین کیفیت کالا
۲ اشتراط امکان قرارداد جایگزین در تصمین کیفیت کالا به رضایت تضمین گیرنده
۳ آثار حقوقی ایجاد قرارداد جایگزین
۴ اثبات ایجاد قرارداد جایگزین در تضمین کیفیت کالا
گفتار ششم: تامین خواسته
۱ زمان تقاضای تامین خواسته از سوی تضمین گیرنده
۲ شیوه تقاضای تامین خواسته از سوی تضمین گیرنده
۳ موارد تقاضای تامین خواسته
۴ میزان تامین درخواستی
۵ آثار حقوقی تقاضای تامین خواسته از جانب تضمین گیرنده
گفتار هفتم: وجه التزام در صورت عدم انطباق کالا با کیفیت مقرر
۱ تحلیل رویکرد اصلی نهاد حقوقی وجه التزام
۲ سقوط حق مطالبه اجرای تعهد اصلی با پرداخت وجه التزام
۳ عدم لزوم پرداخت خسارت در صورت تسلیم وجه التزام
۴ شرط وجه التزام در کنار جبران خسارت
۵ پرداخت وجه التزام در صورت بیشتر بودن از خسارت
۶ امکان تعدیل وجه التزام
۷ عدم لزوم اثبات تقصیر متعهد علیه در الزام به پرداخت وجه التزام
گفتار هشتم: واگذاری تعهدات تضمین به شخص ثالث
۱ مبنای امکان واگذاری تعهدات تضمین به شخص ثالث
۲ اشتراط واگذاری تعهدات تضمین به شخص ثالث به رضایت تضمین گیرنده
۳ مسوولیت تضمین کننده در صورت واگذاری تعهدات به شخص ثالث
گفتار نهم: استرداد کالا در صورت انحلال یا بطلان قرارداد با فرض وجود کالا
گفتار دهم: مطالبه مثل یا قیمت کالا در صورت انحلال یا بطلان قرارداد با فرض تلف کالا
مبحث دوم: حل اختلاف در تضمین کیفیت کالا از نگاه فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
گفتار اول: اصالت عدم انطباق کالا با کیفیت مقرر
۱ مبنای اصل عدم انطباق کالا با کیفیت مقرر
۲ عدم منافات اصل عدم انطباق کالا با اصالت صحت قرارداد
۳ بار اثبات انطباق کالا با کیفیت مقرر بر عهده تضمین کننده
گفتار دوم: نهادهای حقوقی حل اختلاف در تضمین کیفیت کالا از نگاه فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
۱ سازش
۱–۱ زمان سازش
۱–۲ مکان سازش
۱–۳ الزام آور نبودن رای سازش
۱–۴ سازش در مقابل عوض
۲ ارجاع به کارشناسی
۲–۱ الزام آور نبودن رای کارشناسی
۲–۲ زمان ارجاع به کارشناسی
۳ ارجاع به داوری
۳–۱ قلمرو داوری
۳–۲ زمان ارجاع به داوری
۳–۳ شیوه های موافقت نامه داوری
۳–۴ تعیین داور
۳–۵ الزام آور بودن رای داوری
۳–۶ امکان ارجاع داور به کارشناسی
۳–۷ اعتبار شرط ارجاع به داوری با بطلان یا انحلال قرارداد اصلی
۴ تعدیل قرارداد
گفتار سوم: مجازات ها در تضمین کیفیت کالا از نگاه فقه امامیه، حقوق ایران و اتحادیه اروپا
خاتمه: یافته ها و پیشنهادها
۱ یافته ها
۲ پیشنهادها
فهرست منابع
منابع فارسی
منابع عربی
منابع انگلیسی
کلیدواژه ها
- تضمین کالا
- گارانتی
- ضمانت کیفیت
- تضمین کیفیت کالا
- فقه امامیه
- حقوق ایران
- اتحادیه اروپا