مقایسه ولی و قیم در فقه و حقوق ایران
مقایسه ولی و قیم در فقه و حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط بزرگمهر صادقی نیچکوهی، با راهنمایی عیسی امینی و با مشاوره محمد صدری در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد مرکز پیام نور تهران دفاع گردید.
 | |
| عنوان | مقایسه ولی و قیم در فقه و حقوق ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | بزرگمهر صادقی نیچکوهی |
| استاد راهنما | عیسی امینی |
| استاد مشاور | محمد صدری |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۸۹ |
| دانشگاه | مرکز پیام نور تهران |
چکیده
هدف اصلی رساله حاضر بررسی جایگاه ولی و قیم در فقه و حقوق ایران است. ولایت در اصطلاح حقوقی عبارت است از سلطه و اقتداری که قانونگذار به جهتی از جهات به شخص یا اشخاصی می دهد که امور مربوط بغیر را انجام دهد و کسیکه این سمت را دارد ولی نامیده می شودو قیم نماینده قانونی محجور که از طرف مقامات صلاحیت دار قضایی در صورت نبودن ولی قهری و وصی او تعیین می شود.از آنجا که در زمینه ولایت و قیمومیت در لسان فقهاء، منابع معتبری وجود دارد لذا ابتدا به بررسی نکات فقهی پرداخته و سپس نظرات حقوقدانان نیز بررسی می شود. بررسی کتابخانه ای تنها راه ممکن برای انجام تحقیق حاضر بود.در نهایت روشن شد که: ولی خاص، برابر ماده ۱۱۹۴ قانون مدنی، شامل ولی قهری و وصی منصوب از جانب پدر یا جد پدری است. ولی قهری از نظر قانون مدنی پدر و جد پدری می باشند. هر یک از پدر و جد پدری هر دو در ردیف یکدیگر قرار دارند و هر یک از آن دو به طور مستقل دارای حق ولایت بوده، و می توانند اعمال حق نمایند. در صورت فقدان پدر و اجداد، ولایت با حاکم خواهد بود. قیمومت نوعی از ولایت است که به منظور حمایت از کودکان و محجورین آغاز می شود. قیم کسی است که از طرف دادستان برای اداره امور مالی و غیر مالی شخص محجور تعیین می شود.
ساختار و فهرست پایان نامه
چکیده یک
مقدمه دو
بخش اول : مفاهیم و تعاریف ۱
فصل اول: مفاهیم و تعاریف ولی قهری ۱
مبحث اول : تعریف ولایت ۱
گفتار اول : تعریف لغوی ۱
گفتار دوم : تعریف اصطلاحی ۱
مبحث دوم : اقسام ولایت ۳
گفتار اول : ولایت قهری ۳
۱ – ولی قهری ۴
۲ – وصی ۶
گفتار دوم : ولایت اختیاری ۱۰
الف : ولی عام ۱۰
ب : ولی خاص ۱۰
مبحث سوم : معیار تصرفات ولی ۱۱
گفتار اول : در فقه امامیه ۱۱
گفتار دوم : معیار تصرفات ولی در قوانین ایران ۱۴
مبحث چهارم : مبانی ولایت قهری ۱۶
گفتار اول : بررسی فقهی ۱۶
۱ – نظریه استقلال ولی ۱۷
مستندات نظریه ۱۸
الف ) استصحاب ۱۸
ب) نقصان فکری زنان ۱۸
ج) روایات ۱۸
۲ – نظریه استقلال باکره رشیده ۲۰
مستندات نظریه ۲۱
الف) آیات ۲۱
ب) روایات ۲۱
ج) اجماع ۲۴
د) اصل ۲۴
۳ – نظریه عدم استقلال باکره و ولی ۲۴
الف) جمع میان ادله ۲۴
ب) روایات ۲۴
گفتار دوم : بررسی حقوقی ۲۵
گفتار سوم : بررسی تطبیقی ولایت از دیدگاه اهل سنت ۲۷
فصل دوم : مفاهیم و تعاریف قیمومت ۳۳
مبحث اول : تعریف قیمومت ۳۳
گفتار اول : تعریف لغوی ۳۳
گفتار دوم : تعریف اصطلاحی ۳۳
گفتار سوم : تعریف قیم اتفاقی ۳۶
گفتار چهارم : قیم موقت ۳۸
مبحث دوم : موارد نصب قیم ۴۰
بخش دوم : مقایسه ولی قهری و قیم ۴۸
فصل اول : وجوه اشتراک ۴۸
مبحث اول : شرایط عام ولایت و قیمومت ۴۸
۱ – اسلام ۴۹
۲ – عقل و رشد ۴۹
۳ – عدالت ۵۰
۴ – امانت و قدرت بر دارایی و اموال محجور ۵۲
مبحث دوم : اشخاص تحت ولایت و قیمومت ۵۵
گفتار اول : صغار ۵۸
گفتار دوم : اشخاص سفیه (غیر رشید) ۶۲
بند نخست : اقسام سفیه ۶۲
بند دوم : حدود حجر ۶۸
گفتار سوم : مجانین ۶۹
فصل دوم : وجوه افتراق ۷۵
مبحث اول : از حیث منشاء ۸۵
گفتار اول : مقایسه کلی ۸۵
گفتار دوم : نحوه و شرایط انتخاب هر یک ۹۱
مبحث دوم : از حیث حقوق و تکالیف ۹۵
گفتار اول : اختیارات و تکالیف ولی قهری ۹۵
بند نخست : تصرفات ولی ۹۶
الف) تصرفات ولی در امور مالی ۹۷
ب) تصرفات ولی در امور غیر مالی ۹۹
۱– امور شخصی ۹۹
۲– ازدواج ۱۰۰
۳– طلاق ۱۰۰
۴– حق شفعه ۱۰۲
۵– قصاص ۱۰۳
۱–۵– در فقه ۱۰۳
۲–۵– در حقوق ایران ۱۰۴
۶– تعیین وصی ۱۰۵
۷– سایر امور ۱۰۶
بند دوم : محدودیتهای اختیارات ولی قهری ۱۰۷
۱– تقسیم ترکه و افراز ۱۰۷
۲– اقرار ولی قهری از جانب مولی علیه ۱۰۹
۳– طلاق ۱۰۹
۴– لعان مولی علیه ۱۱۰
۵– تعیین وصی ۱۱۰
۶– انشاء وصیت از جانب مولی علیه ۱۱۰
۷– قسم ۱۱۱
۸– سایر موارد ۱۱۱
گفتار دوم : تکالیف و اختیارات قیم ۱۱۲
۱– وظایف قیم نسبت به شخص مولی علیه ۱۲۳
۲– وظایف قیم نسبت به اموال مولی علیه ۱۲۴
مبحث سوم : از حیث پایان و زوال ۱۳۱
گفتار اول : انحلال قهری بواسطه حجر ۱۳۱
گفتار دوم : موارد سقوط حق ولایت ۱۳۳
گفتار سوم : عزل قیم و پایان دوران قیمومت ۱۳۸
نتیجه و پیشنهاد ۱۴۶
فهرست منابع ۱۵۰
کلیدواژه ها
- طلاق
- ایران
- نظام حقوقی
- ولی
- قیم
- فقه
- عدالت
- ولایت قهری
- آیات قرآنی