نظام ورشکستگی شرکت های چندملیتی با تاکید بر قانون نمونه آنسیترال
نظام ورشکستگی شرکت های چندملیتی با تاکید بر قانون نمونه آنسیترال عنوان پایان نامه ای است که توسط سعیده قاسمی مقدم، با راهنمایی کورش کاویانی و با مشاوره محمد شمسایی در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
 | |
| عنوان | نظام ورشکستگی شرکت های چندملیتی با تاکید بر قانون نمونه آنسیترال |
|---|---|
| رشته | حقوق تجارت بین الملل |
| دانشجو | سعیده قاسمی مقدم |
| استاد راهنما | کورش کاویانی |
| استاد مشاور | محمد شمسایی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۲ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
چکیده
ورشکستگیِ گروه موسسات چندملیتی، موضوع بسیار پیچیده ای است و این پیچیدگی از دو ویژگی "گروهی" و "چندملیتی" بودن آن ها نشات می گیرد. در واقع، ساختار متنوع و پیچیده شرکت های چندملیتی از یک سو و فعالیت آن ها در قلمروِ کشورهای مختلف با نظام های حقوقی متفاوت از سوی دیگر، باعث می شود تا ابهاماتی در تعیین نظام حقوقی حاکم بر عملکردِ این شرکت ها به طور کلی و در رابطه با ورشکستگی آن ها به طور خاص به وجودآید. ورشکستگی این گروه ها، نمونه بارز یک پرونده ورشکستگی فرامرزی است و در انتخاب راه حلِ مناسب باید به دو واقعیت حقوقی و اقتصادی توجه داشت. واقعیت حقوقی این است که یک گروه از چندین شرکت مستقل تشکیل شده که هر یک از آن ها شخصیت حقوقی مستقلی از یکدیگر دارند و در کشورهای مختلف و تحتِ نظام های حقوقی مختلف تشکیل و ثبت شده اند و اصل حاکمیت کشورها اقتضاء دارد تا به ورشکستگی هر شرکت به صورت مستقل از دیگری رسیدگی شود؛ درحالی که واقعیت اقتصادی، به عملکرد این شرکت ها برمی گردد که در اکثر موارد، شرکت های یک گروه به صورت واحد و به هم پیوسته عمل می کنند و شرکت مادر کنترل و مدیریت مجموعه را در دست دارد. از این رو، رویکردِ مناسب جهت تعیین یک نظام حقوقی کارآمد، رویکردی است که با توجه به تنوع ساختار گروه موسسات چندملیتی و پیچیدگی روابط بین شرکت های عضو یک گروه، بین این دو واقعیت تعادل ایجاد کند. فقدان چنین نظام کارآمدی، آنسیترال را بر آن داشت تا با لحاظ این دو واقعیت، ابزارهای موثری در قالب قانون نمونه و سند راهنما به قانونگذاران ملی عرضه کند و از آن ها بخواهد تا به هنگام تصویب یا جرح و تعدیل قوانین ملی، این اسناد را مدنظر قرار دهند.
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست تحلیلی عنوان ها
مقدمه ۱
الف) بیان مسیله ۱
ب) سوال تحقیق ۱
ج) فرضیه تحقیق ۲
د) پیشینه تحقیق ۲
ه) اهداف تحقیق ۳
۱– اهداف نظری ۳
۲– اهداف کاربردی ۳
و) روش شناسی ۴
ز) مشکلات و تنگناهای احتمالی تحقیق ۴
ح) تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی ۴
ط)سازماندهی تحقیق ۵
بخش اول: مفهوم ورشکستگی گروه موسسات چندملیتی ۷
فصل اول: ساختار گروه موسسات چندملیتی ۸
مقدمه ۸
گفتاراول: گروه موسسه چندملیتی؛ بازیگر اصلی صحنه تجارت بین الملل ۹
الف) تاریخچه؛ ظهور گروه شرکت ها و پدیده موسسه چندملیتی ۹
۱– گروه شرکت ها ۹
۲– موسسات چندملیتی ۱۰
ب) گروه موسسه چندملیتی؛ پدیده ای جهانی ۱۱
گفتار دوم: ساختار گروه موسسات چندملیتی ۱۳
الف)گروه موسسات چندملیتی هرمی مبتنی بر سهام ۱۴
ب) گروه موسسه با ساختار غیرمتمرکز و افقی ۱۵
ج) گروه موسسات چندملیتی مبتنی بر قرارداد ۱۵
گفتار سوم: ساختار موردنظر در بحث ورشکستگی؛ انتخاب مفهوم موسع یا مضیق؟ ۱۷
الف) اشکال مختلف گروه موسسات و ارتباط بین اجزای آن ۱۷
ب ) عنصر چندملیتی یا بین المللی ۱۸
گفتار چهارم: رویکرد نظام های حقوقی ملی و بین المللی در تعریف گروه موسسات
چندملیتی ۱۹
الف) رویکرد نظام های حقوقی ملی ۱۹
۱– حقوق ایران ۱۹
۱–۱– شرکت فرعی ۱۹
۱–۲– شعبه ۲۲
۲– حقوق سایر کشورها ۲۳
ب) رویکرد نظام های حقوقی بین المللی ۲۳
۱– سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی ۲۳
۲– گروه کاری پنج آنسیترال ۲۴
۳– موسسه ورشکستگی بین المللی ۲۵
نتیجه گیری فصل اول ۲۶
فصل دوم: مسیله ساختار گروه و تعیین اصل وجود واحد یا اصل وجود مستقل ۲۸
مقدمه ۲۸
گفتار اول: بحث تیوری؛ اصل "وجود مستقل" در برابر اصل "وجود واحد" ۲۹
الف) بررسی اصل وجود مستقل؛ معایب و مزایا ۲۹
ب) بررسی اصل وجود واحد؛ معایب و مزایا ۳۱
ج) استقلال شرکت های تشکیل دهنده گروه موسسات چندملیتی و نقش اصل وجود
واحد ۳۳
د) وجود مستقل یا وجود واحد؛ مسیله حاکمیت کشورها ۳۵
گفتار دوم: بحث عملی؛ رویکرد کشورها در برابر اصل وجود مستقل و اصل وجود واحد ۳۶
الف) رویکرد کشورها زمانی که تیوری مسیولیت محدود مطرح نیست ۳۷
ب) رویکرد کشورها زمانی که تیوری مسیولیت محدود مطرح است ۳۸
۱– رویکرد نظام های حقوقی ملی ۳۸
۱–۱– رویکرد کشورهایی که قوانین صریح دارند ۳۸
۱–۲– رویکرد کشورهایی که قوانین صریح ندارند ۳۹
۲– رویکرد نظام حقوقی بین المللی ۴۳
۲–۱– مقررات در سطح اتحادیه اروپا ۴۳
۲–۲– اصول همکاری موسسه حقوقی آمریکا ۴۴
۲–۳– راهنمای قانونگذاری آنسیترال راجع به نحوه رفتار با گروه موسسات
ورشکسته ۴۵
نتیجه گیری فصل دوم ۴۷
فصل سوم: مسیله ورشکستگی فرامرزی و تعیین چهارچوب جهانی یا چهارچوب سرزمینی ۴۸
مقدمه ۴۸
گفتار اول: ماهیت ورشکستگی فرامرزی و اهمیت آن ۴۹
گفتار دوم: بحث تیوری؛ نظریه های موجود راجع به ورشکستگی فرامرزی ۵۱
الف) دیدگاه جهانی؛ معایب و مزایا ۵۱
۱– دیدگاه جهانی مطلق یا اصل صلاحیت جهانی ۵۱
۲– دیدگاه جهانی تعدیل شده ۵۴
۳– تعیین کشور اصلی گروه موسسه ورشکسته ۵۵
۴– بررسی چند پرونده ۵۸
ب) دیدگاه سرزمینی؛ معایب و مزایا ۶۰
۱– دیدگاه سرزمینی ۶۰
۲– دیدگاه همکاری سرزمینی ۶۲
ج) دیدگاه قراردادی؛ معایب و مزایا ۶۳
گفتار سوم: بحث عملی؛ رویکرد نظام های حقوقی به ورشکستگی فرامرزی ۶۴
الف) اقدامات ملی ۶۵
۱– کشورها ۶۵
۲– دادگاه ها ۶۶
ب) اقدامات بین المللی ۶۷
۱– در سطح منطقه ای ۷۰
۱–۱– دستورالعمل اتحادیه اروپا در خصوص آیین های ورشکستگی ۷۰
۱–۲– اصول همکاری موسسه حقوقی آمریکا ۷۲
۲– در سطح جهانی ۷۴
۲–۱– قانون نمونه آنسیترال در ورشکستگی های فرامرزی ۷۴
۲–۲– راهنمای قانونگذاری آنسیترال راجع به نحوه رفتار با گروه موسسات
ورشکسته ۷۶
۲–۳– راهنمای موسسه بین المللی ورشکستگی راجع به همکاری در ورشکستگی
گروه موسسات چندملیتی ۷۷
نتیجه گیری فصل سوم ۷۹
بخش دوم: اهداف کلیدی حقوق ورشکستگی و الگوهای اصلی ورشکستگی گروه موسسات چندملیتی ۸۱
فصل اول: اهداف کلیدی حقوق ورشکستگی ۸۲
مقدمه ۸۲
گفتار اول: نظام ورشکستگی کارآمد و منصفانه؛ اهداف قواعد شکلی و ماهوی حقوق
ورشکستگی ۸۳
الف) نظام ورشکستگی منصفانه؛ اهداف قواعد ماهوی حقوق ورشکستگی ۸۳
ب) نظام ورشکستگی کارآمد؛ اهداف قواعد شکلی حقوق ورشکستگی ۸۴
ج) برقراری تعادل بین اهداف قواعد شکلی و قواعد ماهوی ۸۵
گفتار دوم: اهداف کلیدی حقوق ورشکستگی در اسناد آنسیترال ۸۵
الف) راهنمای قانونگذاری آنسیترال راجع به حقوق ورشکستگی ۸۶
۱– ایجاد امنیت در بازار به منظور افزایش ثبات اقتصادی و توسعه ۸۶
۲– حداکثر سازی ارزش دارایی ورشکسته ۸۷
۳– ایجاد تعادل و توازن بین آیین تصفیه و آیین بازسازی ۸۸
۴– تضمین رفتار برابر با طلبکارانی که در یک ردیف قرار دارند ۸۹
۵– اداره کارآمد، به موقع و حل منصفانه مسایل ورشکستگی ۹۰
۶– حفظ دارایی ورشکسته به منظور تقسیم عادلانه آن بین طلبکاران ۹۱
۷– تضمین حقوق ورشکستگی شفاف و قابل پیش بینی و ایجاد انگیزه کافی برای نگهداری
و ارایه اطلاعات لازم توسط بدهکار ۹۲
۸– شناسایی حقوق مکتسبه طلبکاران و تعیین قواعدی روشن برای طبقه بندی حقوق
ممتازه ۹۲
۹– ایجاد چهارچوب مناسب برای ورشکستگی فرامرزی ۹۳
ب) قانون نمونه آنسیترال راجع به ورشکستگی فرامرزی ۹۴
۱– همکاری دادگاه ها و مراجع صالح یک کشور با کشورهای خارجی درگیر در
دعاوی ورشکستگی فرامرزی ۹۴
۲– ایجاد امنیت حقوقی بیشتر در تجارت و سرمایه گذاری ۹۴
۳– اداره منصفانه و کارآمد دعاوی ورشکستگی ۹۵
۴– حفظ و حداکثرسازی ارزش دارایی بدهکار ۹۵
۵– تسهیل نجات بنگاه های متوقف به منظور حمایت از سرمایه گذاری و حفظ
موقعیت های شغلی ۹۵
نتیجه گیری فصل اول ۹۶
فصل دوم: الگوهای اصلی در ورشکستگی گروه موسسات چندملیتی ۹۷
مقدمه ۹۷
گفتار اول: بررسی متغیرهای اصلی در طبقه بندی گروه موسسات چندملیتی ورشکسته ۹۸
الف) حالات مختلف بروز ورشکستگی ۹۸
ب) میزان پیوستگی یا وابستگی اجزای گروه ۹۹
ج) کنترل مرکزی، مکان و عملکرد گروه موسسه چندملیتی ۱۰۰
گفتار دوم: الگوهای اصلی ورشکستگی گروه موسسات و راه حل های پیشنهادی ۱۰۲
الف) الگوهای اصلی ورشکستگی ۱۰۳
ب) راه حل های پیشنهادی در برخورد با ورشکستگی گروه موسسات چندملیتی ۱۰۷
۱– راه حلِ ورشکستگی گروه موسسات به هم پیوسته از نظر تجاری ۱۰۸
۲– راه حلِ ورشکستگی گروه موسسات به هم پیوسته از نظر دارایی ۱۱۱
۳– راه حلِ ورشکستگی گروه موسسات ناپیوسته ۱۱۲
۴– راه حلِ ورشکستگی یک شرکت فرعی از گروه ۱۱۳
نتیجه گیری فصل دوم ۱۱۴
بخش سوم: حل مسایل مربوط به ورشکستگی گروه موسسات چندملیتی در پرتو اسناد
آنسیترال ۱۱۵
فصل اول: قانون نمونه آنسیترال راجع به ورشکستگی فرامرزی ۱۱۶
مقدمه ۱۱۶
گفتار اول: سابقه تصویب قانون نمونه آنسیترال ۱۱۷
گفتار دوم: ویژگی های قانون نمونه و محدوده اعمال آن ۱۱۸
گفتار سوم: موضوعات اصلی در قانون نمونه آنسیترال ۱۲۰
الف) امکان دسترسی به دادگاه داخلی ۱۲۰
۱– نمایندگان خارجی ۱۲۰
۱–۱– حق دسترسی مستقیم به دادگاه داخلی ۱۲۱
۱–۲– حق درخواست شروع آیین ورشکستگی داخلی ۱۲۱
۱–۳– حق شرکت در آیین های ورشکستگی مرتبط ۱۲۱
۲– طلبکاران خارجی ۱۲۱
ب) شناسایی آیین های خارجی ۱۲۲
۱– انواع آیین های خارجی ۱۲۲
۱–۱–آیین اصلی ۱۲۲
۱–۲–آیین فرعی ۱۲۳
۲– آثار شناسایی آیین خارجی اصلی یا فرعی ۱۲۳
ج) صدور قرار تامین ۱۲۵
۱– قبل از شناسایی آیین خارجی ۱۲۵
۲– پس از شناسایی آیین خارجی ۱۲۶
د) همکاری و هماهنگی در آیین های رسیدگی ۱۲۷
۱– همکاری با دادگاه ها و نمایندگان خارجی ۱۲۷
۲– اشکال همکاری ۱۲۸
۳– ایجاد هماهنگی در آیین های همزمان ۱۲۸
۳–۱– شروع رسیدگی داخلی پس از شناسایی آیین خارجی اصلی ۱۲۸
۳–۲– ایجاد هماهنگی بین یک آیین داخلی و یک آیین خارجی ۱۲۹
۳–۳– هماهنگ کردن بیش از یک آیین خارجی ۱۲۹
گفتار چهارم: اِعمال قانون نمونه آنسیترال در ورشکستگی گروه موسسات چندملیتی ۱۳۰
گفتار پنجم: رویکرد نظام حقوقی ایران با تاکید بر لایحه جدید قانون تجارت ۱۳۲
نتیجه گیری فصل اول ۱۳۶
فصل دوم: راهنمای قانونگذاری آنسیترال راجع به نحوه رفتار با گروه موسسات ورشکسته ۱۳۷
مقدمه ۱۳۷
گفتار اول: سابقه تصویب بخش سوم راهنمای آنسیترال ۱۳۸
گفتار دوم: چهارچوب داخلی؛ ترتیبات رسیدگی به اموال و دارایی ورشکسته ۱۳۹
الف) ادغام شکلی ۱۴۰
ب) ادغام ماهوی ۱۴۲
۱– فعالیت های تجاری به هم پیوسته ۱۴۳
۲– اعتماد طلبکاران به گروه به عنوان یک مجموعه ۱۴۴
۳– تقلب و تدلیس ۱۴۵
گفتار سوم: چهارچوب بین المللی؛ ترتیبات تسهیل همکاری و هماهنگی بین کشورها ۱۴۶
الف) تعمیم ابزارهای پذیرفته شده در قانون نمونه آنسیترال ۱۴۷
ب) پیشنهادات راهنمای قانونگذاری در خصوص تقویت همکاری و هماهنگی ۱۴۸
نتیجه گیری فصل دوم ۱۵۱
جمع بندی پایان نامه ۱۵۲
فهرست منابع ۱۵۹
فهرست ضمایم
الف) قانون نمونه آنسیترال راجع به ورشکستگی فرامرزی ۱۹۹۷
ب) لیست کشورهای تصویب کننده قانون نمونه آنسیترال و پرونده های مطروحه
ج) نمودار گروه شرکت امیرمنصورآریا و فهرست شرکت های زیرمجموعه
د) جدول الگوهای اصلی ورشکستگی گروه موسسات چندملیتی
ه) نمودار الگوهای اصلی ورشکستگی گروه موسسات چندملیتی
و) لیست پرونده های ورشکستگی گروه موسسات چندملیتی
ز) لیست قوانین و دستورالعمل های مرتبط
ح) واژه نامه انگلیسی
ط) فهرست عناوین اختصاری
کلیدواژه ها
- شرکت های چندملیتی
- مقررات داوری آنسیترال
- اعسار
- ورشکستگی
- حقوق بین الملل
- قانونگذاری
- گروه موسسات چندملیتی
- ورشکستگی فرامرزی
- آنسیترال
- قانون نمونه
- راهنمای قانونگذاری