بررسی فقهی و حقوقی انتقال مبیع در اثنای مدت خیار

نسخهٔ تاریخ ‏۲۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۲ توسط Itbot (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات پایان نامه|عنوان=بررسی فقهی و حقوقی انتقال مبیع در اثنای مدت خیار|رشته تحصیلی=حقوق خصوصی|دانشجو=رضا صولتی راد|استاد راهنمای اول=غلامرضا عبدلی|مقطع تحصیلی=کارشناسی ارشد|سال دفاع=۱۳۹۴|دانشگاه=دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود}} '''ب...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

بررسی فقهی و حقوقی انتقال مبیع در اثنای مدت خیار عنوان پایان نامه ای است که توسط رضا صولتی راد، با راهنمایی غلامرضا عبدلی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود دفاع گردید.

بررسی فقهی و حقوقی انتقال مبیع در اثنای مدت خیار
عنوانبررسی فقهی و حقوقی انتقال مبیع در اثنای مدت خیار
رشتهحقوق خصوصی
دانشجورضا صولتی راد
استاد راهنما[[]]
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۴
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود



چکیده

در مواردی پس از وقوع دو یا چند معامله متوالی نسبت به مبیع، نخستین فروشنده که دارای حق خیار است اقدام برای اعمال حق فسخ خود می کند. که در مواجهه با چنین قضیه و راجع به چگونگی تصرفات خریدار اول و ایادی بعد از او، از جهات حقوقی مسایلی قابل طرح است به عنوان مثال، آیا انتقال مال توسط خریدار به غیر صحیح است یا خیر؟ برفرض صحت، انتقال مانع فسخ است یا خیر؟ برفرض عدم وجود مانع، بعد از فسخ تکلیف معامله دوم چه می شود؟ آیا در تمام خیارات یک دیدگاه را می توان پذیرفت یا باید قابل به تفکیک شد؟ در این خصوص دادگاهها اتفاق نظر ندارند و آراء متناقضی صادر می کنند. که متاسفانه به حقوق ذینفع ثالث لطمه وارد می آورد. در تحقیق حاضر تلاش شده است تا ماهیت تصرفات مزبور از دیدگاه اصول و قواعد حقوقی بررسی و مورد نتیجه گیری قرار گرفته و تبیین شود.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست

چکیده –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱

مقدمه––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲

۱–بیان مسیله–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵

پیشینه تحقیق–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵–۲

۳–ضرورت و اهمیت تحقیق––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶

۴–سوالات تحقیق––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷

۵–فرضیه های تحقیق–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷

روش تحقیق، موانع و مشکلات––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷–۶

پلان تحقیق–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸–۷

۸–زمان انجام تحقیق–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸

بخش اول:کلیات ، شرط خاص ودارای اهمیت ویژه(خیار شرط)

فصل اول:کلیات––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰

گفتار اول: تاریخچه بیع و تحول تاریخی آن –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰

گفتاردوم:مفهوم مالکیت و ماهیت آن–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۴

الف: مفهوم مالکیت–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۴

ب:ماهیت مالکیت–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۶

گفتار سوم : مفهوم بیع و موضوع آن––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۷

الف : مفهوم بیع–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۷

ب: موضوع بیع ( بیع وثمن)––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۹

۱– مبیع–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۹

۲–ثمن––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۱

گفتار چهارم:اهمیت بیع و مشروعیت آن––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۲

الف : اهمیت بیع–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۲

ب–مشروعیت بیع–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۲

فصل دوم: شرط خاص و دارای اهمیت ویژه(خیار شرط)–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۳

گفتار اول: خیار شرط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۴

گفتار دوم: ماهیت حقوقی خیار شرط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۴

گفتار سوم: عناصر عمده در خیار شرط––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۵

گفتار چهارم: قلمرو خیار شرط––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۶

اول: عدم اختصاص خیار شرط به بیع–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۶

دوم:مواردامتناع شرط خیاربه علت طبیعت عقد واثرآن–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۷

الف –ایقاعات––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۷

ب– برخی عقود––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۸

۱– نکاح––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۸

۲–وقف–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۸

۳–هبه–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۹

گفتار پنجم : قاعده کلی در شرط خیار و موارد امتناع خیار شرط به علت عارضی––––––––––––––––––––––۲۹

ا–ضمان––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۹

۲–رهن––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۹

۳–بیع صرف––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۰

۴–معاطات––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۰

۵–شرط خیار دراجاره به نفع موجر–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۰


بخش دوم

نقش خیارات در انتقال مالکیت در بیع – انواع شروط تغییر دهنده انتقال مالکیت در بیع– مصادیق شایع توافق طرفین بر تعیین مان انتقال مالکیت –تاثیر فسغ بایع بر انتقال مبیع از سوی خریدار –وضعیت حقوقی تصرفات من علیه الخیار ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۱

فصل اول:نقش خیارات در انتقال مالکیت در بیع–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۲

گفتار اول: قواعد عمومی––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۲

گفتار دوم: انتقال مبیع در اثنای مدت خیار تخلف از شرط––––––––––––––––––––––––––––––۳۴

الف –ایا وجود خیار مانع از نفوذ تصرف خریدار است–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۴

ب– حکم استثنایی و خاص بیع شرط (بیع خیاری)––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۶

۱–تعریف بیع شرط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۶

۲–آثار بیع شرط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۶

ج–چگونگی بازگشت آثار گذشته در صورت انتقال یا تلف مبیع–––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۹

د–ماهیت بیع شرط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۱

۱–ماهیت بیع شرط به طور کلی–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۱

۲–ماهیت بیع شرط در وضعیت کنونی––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۲

ه– نظر و استفتایات متاخرین از مراجع عظمی تقلید–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۴

فصل دوم : انواع شروط تغییر دهنده انتقال مالکیت در بیع––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۳

مبحث اول:شرط تاخیر در انتقال مالکیت––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۴

گفتار اول : صحت این شرط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۴

گفتار دوم:انواع این شرط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۴

الف– شرط تعلیق––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۴

۱–صحت این شرط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۴

۲–مکانیسم شروط تعلیقی و اثار ان در خصوص عقد بیع––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۸

یکم : مکانیسم عقد معلق––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۸

دوم : اثار عقد بیع معلق–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۹

۱–پیش از وقوع شرط تعلیقی–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۹

۲–پس از وقوع شرط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۰

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۲ سوم –تراضی بر اثر کشفی شرط

چهارم –ثمره عملی نظریه کشف و نقل–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۳

ب–شرط اجل–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۴

یکم _ نقاط اشتراک–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۴

دوم _ نقاط افتراق––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۵

سوم _ شرایط صحت شرط اجل––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۵

گفتار سوم : اثر شرط اجل در انتقال مالکیت در بیع–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۶

مبحث دوم : شرط تقدیم انتقال مالکیت بر عقد بیع––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۶

گفتار اول:اعتبار تقدیم––––––––––––––––––––––––––––– –––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۶

گفتار دوم : آثارتقدیم–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۸

فصل سوم:مصادیق شایع توافق طرفین برتعیین زمان انتقال مالکیت––––––––––––––––––––––––––––––۶۹

مبحث اول: منوط کردن انتقال مالکیت به پرداخت ثمن–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۰

گفتار اول: ماهیت حقوقی شرط حفظ مالکیت درایران–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۰

الف– وثیقه ای نبودن شرط حفظ مالکیت–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۰

۱–خط متعلق (قصد)ومتعلق (جهت)–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۱

۲–اعتبار تصرف––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۱

ب– تعلیقی بودن شرط حفظ مالکیت–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۱

۱–تعلیق درخود عقد––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۲

۲–تعلیق درانتقال مالکیت––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۲

گفتار دوم:ویژگی های شرط حفظ مالکیت–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۳

الف– موضوع این شرط زمان مالکیت کالاهاست––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۳

ب– اثراین شرط انتقال مالکیت به یک شرط اساسی است––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۴

گفتارسوم:شرایط اختصاصی شرط حفظ مالکیت––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۴

اول –وجود شرط برحسب نوع شرط–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۴

دوم– وجود شرط برحسب نوع کالاها––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۶

الف– مبیع معین––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۶

ب– مبیع کلی––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۶

مبحث دوم: تعلیق انتقال مالکیت به سایر عوامل–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۷

گفتار اول: تعلیق انتقال مالکیت به آماده تسلیم کردن مبیع––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۷

اول– حقوق انگلیس–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۷

دوم– حقوق ایران–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۸

گفتاردوم: تعلیق انتقال مالکیت به آزمون مبیع –بیع آزمون––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۹

اول– تفاوت بیع آزمون باعرضه وتسلیم کالا برای فروش–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۹

دوم–ماهیت حقوقی شرط آزمون–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۰

الف– تعلیقی بودن شرط آزمون––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۰

ب– فاسخ بودن شرط آزمون––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۱

سوم–آثار بیع آزمون–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۱

الف– تحقق معلق علیه–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۱

ب–عدم تحقق معلق علیه–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۲

فصل چهارم: تاثیر فسخ بایع به انتقال مبیع ازسوی خریدار–––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۳

گفتاراول: بررسی پرونده کلاسه شماره–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۴

گفتار دوم :قاعده درانتقال اعیان––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۷

بنداول – انتقال عین درخیار شرط––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۷

بند دوم– انتقال عین باتوجه به معاملات باحق استرداد–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۸

بندسوم– انتخاب نظر اقوی–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۹

گفتارسوم:قاعده درانتقال منافع–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۳

بنداول– انتقال منافع درخیار شرط––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۳

بنددوم– انتقال منافع درمعامله باحق استرداد––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۳

بند سوم– انتقال منافع درسایر خیارات–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۴

گفتارچهارم:بیان قاعده درایجاد حق برای ثالث–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۶

بنداول– وضعیت حق ثالث درخیارشرط ومعاملات باحق استرداد–––––––––––––––––––––––––––––––––۹۷

بنددوم– وضعیت حق ثالث درسایر خیارات––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۷

گفتارپنجم: جمع بندی–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۹

بنداول– درعقود تملیکی––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹۹

بنددوم– درعقود عهدی––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۰

فصل پنجم: وضعیت حقوقی تصرفات من علیه الخیار––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۱

گفتاراول: حکم تکلیفی تصرفات ناقل مانع از استرداد مورد معامله توسط من علیه الخیار–––––––––––۱۰۲

بند نخست– نظریه مطلق جواز––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۲

بنددوم– حق فسخ متعلق به عقد است یا متعلق به عین––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۲

بند سوم– نظریه عدم جواز–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۳

گفتاردوم: حکم وضعی تصرفات ناقل–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۳

بندنخست– فرض عدم جواز تصرف––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۳

الف– بطلان––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۳

ب– عدم نفوذ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۴

ج– صحت–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۴

بنددوم– فرض جواز–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۴

الف– صحت معاملات––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۵

ب– عدم انفساخ بافسخ بیع اول––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۵

ج– ثبوت خیار باتلف حقیقی یا حکمی عین––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۵

گفتار سوم: بررسی امکان اجبار به فسخ–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۶

بند نخست– عدم امکان اجبار–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۶

بند دوم– امکان اجبار––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۶

گفتارچهارم: زمان انفساخ بیع دوم––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۷

بندنخست– انفساخ اصل–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۷

بنددوم– انفساخ اززمان فسخ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۷

گفتارپنجم: وضعیت حقوقی انتقال منافع درزمان خیار توسط غیرذوالخیار––––––––––––––––––۱۰۸

بند نخست– حکم تکلیفی––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۸

بند دوم– وضعیت حقوقی اجاره وفسخ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۹

الف– وضعیت حقوقی اجاره–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۹

۱–ایرادتبعیت ملکیت منفعت ازملکیت عین––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰۹

۲–پاسخ ایراد:–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۱۰

ب– وضعیت حقوقی حق فسخ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۱۰

فصل ششم:تاثیر فسخ بر معاملات پیش ز آن –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۱۲

گفتار اول: کلیات–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۱۳

گفتار دوم: نقد اراء––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۱۴

نتیجه گیری–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۱۷

فهرست منابع––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۱۸

کلیدواژه ها

  • خیار
  • فسخ بایع
  • انتقال مبیع
  • حقوق ثالث. .بیع خیاری
  • انتقال مالکیت
  • ایقاعات
  • خیار شرط (فقه)
  • فسخ (ابطال)
  • مبیع
  • مالکیت