ماده ۱۱۱ قانون مدنی

هرگاه از دو طرف، بنا متصل به دیوار، به طور ترصیف باشد و یا از هر دو طرف به روی دیوار، سرتیر گذاشته شده باشد آن دیوار محکوم به اشتراک است مگر این که خلاف آن ثابت شود.

توضیح واژگان

به ارتباط و اتصال مرتب و منظم مصالح ساختمانی به یکدیگر، که در عرف، قفل و بست نامیده می شود؛ ترصیف گویند.(89898)

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

تصرف، یکی از امارات قانونی است.(3154) و متصل بودن دو بنا به دیوار بین آنها، و وضع سرتیر به طرف دو ملک،  اماره تصرف است؛ نه دلیل موضوعی مالکیت. لذا چنین اماراتی، تاب استقامت در مقابل دلایلی نظیر سند را ندارد.(22894)

تصرف اضافی، اگر مشترک باشد؛ اثری نداشته؛ و دلالتی بر اختصاصی بودن دیوار ندارد.(22895)

اگر تصرف یکی از مالکان دو بنا در دیوار، به طور ترصیف بوده؛ و تصرف مالک ملک مجاور، به صورت نهادن سرتیر بر روی همان دیوار باشد؛ حکم به مشترک بودن آن دیوار می گردد؛ مگراینکه شخصی که تصرف او در دیوار، به موجب ترصیف بوده است؛ ثابت نماید که پس از ساختن دیوار خود؛ به همسایه اجازه داده تا بر روی آن، سرتیر قرار دهد.(22902)

سوابق فقهی

تصرف ذوالید، دلیل مالکیت او است، مگر این که به یکی از طرق شرعی، خلاف آن ثابت شود.(8300) (8304) و اگر دیوار، در تصرف هر دو همسایه بوده؛ و شواهدی مبنی بر اختصاص آن به هر دو، وجود داشته باشد؛ هرچند نوع استفاده هر یک از آن دو، متفاوت بوده؛ و تصرف آنان، برابر نباشد؛ با سوگند آنان، حکم به اشتراک دیوار می گردد؛ اما اگر فقط یکی از دو همسایه، بر دیوار بین دو ملک، تسلط و استیلا داشته باشد؛ مالکیت وی، با سوگند او اثبات می گردد؛ مگراینکه طرف مقابل، خلاف این مدعا را اثبات نماید.(89894)