اصل ۳۰ قانون اساسی

دولت‏ موظف‏ است‏ وسائل‏ آموزش‏ و پرورش‏ رايگان‏ را براي‏ همه‏ ملت‏ تا پايان‏ دوره‏ متوسطه‏ فراهم‏ سازد و وسائل‏ تحصيلات‏ عالي‏ را تا سرحد خودكفائي‏ كشور بطور رايگان‏ گسترش‏ دهد.

توضیحات واژگان

آزادی آموزشی: آزادی آموزشی را در وهله‌ی نخست آن است که هر شهورندی بتواند در چارچوب قوانین و مقررات و به شرط احراز شرایط مقرر، موسسه های آموزشی را تاسیس و اداره نماید و در وهله ی دوم آن که اولیا بتوانند محل تحصیل دانش آموز خویش را انتخاب نمایند.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

تکلیف آموزش عمومی خردورزی

آیه اصلی:

وَيُعَلِّمُهُمُ... وَالْحِكْمَةَ... آل عمران /164

آیات مرتبط:

بقره 151؛ جمعه 2.

تکلیف پرورش و آموزش عمومی

آیات اصلی:

هُوَ الَّذي بَعَثَ فِي الأُمِّيّينَ رَسولًا مِنهُم يَتلو عَلَيهِم آياتِهِ وَيُزَكّيهِم وَيُعَلِّمُهُمُ الكِتابَ وَالحِكمَةَ وَإِن كانوا مِن قَبلُ لَفي ضَلالٍ مُبينٍ سوره مبارکه الجمعة آیه 2

كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ آیه 151 سوره بقره.

رویه های حکومتی

نظر تفسيري شماره 1543 مورخ 17 /5 /1363 شوراي نگهبان:اصل 30 قانون اساسي و بعض اصول مشابه آن مسير سياست كلي نظام را تعيين مي نمايد و مقصود اين است كه دولت امكاناتي را كه در اختيار دارد، در كل رشته هايي كه در قانون اساسي پيشنهاد شده، به طور متعادل طبق قانون توزيع نمايد، بنابراين آموزش رايگان در حد امكان كلاً يا بعضاً بايد فراهم شود و با عدم امكانات كلي دولت با رعايت اولويت ها مثل ترجيح مستضعفان و مستعدان بر ديگران اقدام مي نمايد. لازم به تذكر است كه مستفاد از اصل 30 قانون اساسي دولتي بودن آموزش و ممنوعيت تأسيس مدارس و دانشگاه هاي ملي به موجب قوانين عادي نمي باشد، عليهذا مادام كه دولت از امكانات فراهم كردن وسايل آموزش رايگان برخوردار نيست، عمل به مصوبه شوراي انقلاب مغاير با قانون اساسي نمي باشد.

نظر تفسيري شماره 5578 مورخ 16 /2 /1365 شوراي نگهبان: «با توجه به اينكه از اصل 30 قانون اساسى دولتى بودن آموزش و پرورش و ممنوعيت تأسيس مدارس و دانشگاه هاى ملى استفاده نمى ‏شود، چنانچه تأسيس مدارس و آموزشگاه هاى ملى در كشور آزاد اعلام شود اضطرار دولت به دريافت شهريه مرتفع مى ‏گردد، و چنانچه با تأسيس مدارس ملى رفع اضطرار نشود تفسير قانون اساسى قابل بررسى خواهد بود».‏

مواد مرتبط

ماده ۱۳ قانون مدیریت خدمات کشوری