ماده ۲۲ قانون مدنی

مصالح بنایی از قبیل سنگ و آجر و غیره، که برای بنایی تهیه شده یا به واسطهٔ خرابی از بنا جدا شده باشد مادامی که در بنا به کار نرفته، داخل منقول است.

توضیح واژگان

مال منقول، در لغت یعنی مال جابجاشدنی. و در اصطلاح، به هر مالی که امکان انتقال ان، از محلی به محل دیگر، وجودداشته باشد؛ منقول گویند. و به مالی که به صورت بالفعل، امکان حمل و نقل و جابجایی داشته باشد؛ منقول گویند. و هرگاه بتوان مالی را، بدون اینکه به خود مال، یا محل استقرار آن، آسیبی وارد آید؛ جابجا نمود؛ به چنین مالی منقول مادی گویند. و به اشیایی که نقل و انتقال آنها، بدون امکان خرابی خود مال یا محل آن، ممکن باشد؛ منقول گویند. و به اموالی که ذاتاً، قابل حمل و نقل نیستند؛ منقول مادی گویند. و به مالی که امکان حمل و نقل آن، به‌طور سالم، وجودداشته باشد؛ منقول است.

به مال منقول، شئی گویند.

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

صفت غیرمنقول، برای اموالی که به واسطه عمل آدمی، در زمین نصب گردیده؛ وصفی اکتسابی بوده؛ و اموال مزبور، پس از جدایی از زمین، دوباره وصف ذاتی خود، یعنی منقول بودن را، به دست می‌آورند.

حتی اگر جدایی مال منقول از زمین، منجر به آسیب زمین یا خود مال گردد؛ باز هم نمی‌توان وصف ذاتی منقول بودن را، از شیئ مزبور سلب نمود.

نمی‌توان آجر و آهنی را، که از بنا جدا شده؛ همچنان غیرمنقول دانست.

رویه‌های قضایی

به موجب نظریه ۳۹۴۳/۷ مورخه ۸/۷/۱۳۵۹ اداره حقوقی قوه قضاییه، مصالحی که هنوز، در ساختمان به کار نرفته؛ منقول است.

انتقادات

مفهوم این ماده، به‌طور ضمنی، در ماده ۱۳ قانون مدنی بیان گردیده؛ و نیازی به تکرار دوباره آن نبود. و این ماده، نتیجه ماده ۱۳ قانون مدنی است؛ و نیازی به تکرار آن نبود.