بررسی تطبیقی مستثنیات دین درحقوق موضوعه وفقه امامیه وعامه


بررسی تطبیقی مستثنیات دین درحقوق موضوعه وفقه امامیه وعامه عنوان پایان نامه ای است که توسط حسین داداش پور، با راهنمایی غلامرضا عبدلی و با مشاوره اباسط پور محمدی در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود دفاع گردید.

بررسی تطبیقی مستثنیات دین درحقوق موضوعه وفقه امامیه وعامه
عنوانبررسی تطبیقی مستثنیات دین درحقوق موضوعه وفقه امامیه وعامه
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوحسین داداش پور
استاد راهنماغلامرضا عبدلی
استاد مشاوراباسط پور محمدی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۲
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود


چکیده

اصل بر این است که،هرکس به دیگری بدهکار است به تعهدی که دربرابروی دارد،باید بدهی خود را تمام وکمال بپردازد.بنابراین،اصحاب دعوا باید خود را موظف بدانند که به محض اعلام حکم دادگاه آن را دقیقا اجرا کنند. امابه دلایلی درغالب موارد،محکوم علیه از اجرای اختیاری حکم،خودداری می کندونیاز به استفاده ازالزام قانونی قوه قهریه و اجرای احکام مدنی است. به همین ترتیب در مواردی، برای اجرای حکم،نیازبه توقیف اموال محکوم علیه و فروش آن اموال است.ازسوی دیگر مدیون و خانواده اش برای ادامه حیات، نیازبه برخی ازاموال خود ،همچون مسکن دارندازاین روبایدبرای حفظ این نهاداجتماعی بر جسته (خانواده) اموالی، توقیف ناشدنی باشد.باتکامل خرد بشری در پی آن نهاد های حقوقی،فلسفه وجودی مسثتنیات دین پذیرفته شد. ودر بیشتر نظام های حقوقی با وضع مقررات گوناگون،به این نیاز اجتماعی،پاسخ گفته شد وبراساس مقرراتی که درادامه خواهدآمد، دسته ای ازاموال مدیون،غیر قابل توقیف قرارداده شد. بنابراین،مستثنیات دین را می توان دسته ای از اموال مدیون دانست که ،برابر مقررات ، درهنگام اجرای حکم یاقراریاسند رسمی لازم الاجرا،مشمول مقررات اجرا نبوده و توقیف نمی شودوبه ضرر مدیون به فروش نمی رسد.در پایان نامه پیش رو ، علاوه بر تحلیل و بررسی کامل مستثنیات دین دراسلام و نهاد قانونگذاری ایران به بررسی تطبیقی آن با سایر نظام های حقوقی پرداخته شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه ۳

بخش اول: کلیات

فصل اول:شناسایی وتعریف مستثنیات دین ۷

مبحث اول: مفاهیم وتعاریف ۸

گفتار اول:تعریف لغوی دین ۸

گفتار سوم:تعریف اصطلاحی دین ۸

گفتاردوم:تعریف دین در فقه وقرآن کریم ۱۰

گفتار سوم:تعریف اصطلاحی دین ۱۱

گفتارچهارم:تعریف لغوی واژه مستثنیات: ۱۳

گفتارپنحم:تعریف اصطلاحی واژه مستثنیات: ۱۳

مبحث دوم: ماهیت وتعریف حقوقی مستثنیات دین ۱۴

گفتار اول :انتقاد وارد بر واژه مستثنیات دین ۱۸

بخش دوم: تاریخچه وسیرتحول قانونگذاری

مبحث اول:مستثنیات دین در قبل از اسلام ۲۱

گفتار اول :دین زرتشت ۲۳

گفتار دوم: دین مسیحیت ۲۴

گفتار سوم:حقوق روم ۲۵

مبحث دوم:مستثنیات دین دردین مقدس اسلام ۲۶

مبحث سوم: سابقه تاریخی موضوع در قوانین موضوعه ۲۸

گفتار اول: قوانین وآیین نامه موضوعه قبل از انقلاب اسلامی ۲۸

الف:قانون اصول محاکمات حقوقی قدیم مصوب ۱۲۸۵ه ش ۲۸

ب– قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ه ش ۳۰

ج:قانون اداره تصفیه امور ورشکستگی مصوب ۱۳۱۸ ه ش ۳۱

د:آیین نامه ی اقدامات اجرایی برای وصول مالیات مصوب ۱۳۳۵ ه ش ۳۲

ه: آیین نامه اجرای مفاداسناد رسمی لازم الاجراء وطرزرسیدگی به شکایت ازعملیات اجرایی ۳۳

و: قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶ ه ش ۳۴

گفتار دوم: قوانین موضوعه بعد از انقلاب اسلامی ۳۷

بخش دوم :مبانی وفلسفه مستثنیات دین ۵۳

فصل اول: مبنای شرعی مستثثنیات دین ۵۴

مبحث اول:قاعده لاضررومستندات آن: ۵۶

الف: قرآن کریم: ۵۶

ب:سنت ۵۷

گفتاراول:تطبیق قاعده بر موضوع بحث ۵۹

مبحث دوم: قاعده لاحرج ومستندات آن: ۶۰

الف:آیات ۶۰

ب:بنای عقلا و حکم عقل است: ۶۱

ج:اجماع: ۶۲

فصل دوم: مبانی حقوقی مستثنیات دین ۶۶

مبحث اول : حکم قانون واراده اشخاص ۶۷

مبحث دوم:حق حیات ۶۹

مبحث سوم: حفظ حیثیت،شرافت و کرامت انسان ۷۲

بخش سوم :مصادیق نهاد مستثنیات دین ۷۶

فصل نخست:بررسی مسکن در فقه وحقوق موضوعه ۷۷

مبحث اول:بررسی مسکن در فقه ۷۷

مبحث دوم:بررسی مسکن در حقوق موضوعه ۷۸

گفتار اول:بررسی مسکن درایران ۷۹

الف: لزوم تناسب مسکن با (شان، منزلت و نیاز) در رویه ی عملی ۸۰

گفتار دوم:بررسی مسکن درحقوق کشورهای دیگر ۸۱

فصل دوم:بررسی اشیاء و لوازم مورد نیاز زندگی درفقه وحقوق موضوعه ۸۳

مبحث نخست: اسباب و اثاثیه ی منزل ۸۳

گفتار اول: بررسی اشیا ولوازم موردنیاززندگی درفقه ۸۴

گفتاردوم:بررسی اسباب و اثاثیه ی منزل در حقوق موضوعه ۸۴

الف: حقوق ایران ۸۴

ب:درحقوق کشورهای دیگر ۸۶

مبحث دوم: وسیله ی نقلیه ۸۷

گفتاراول:بررسی وسیله نقلیه در فقه ۸۷

گفتار دوم:بررسی وسیله ی نقلیه در حقوق موضوعه ۸۸

الف:در ایران ۸۹

ب: بررسی تطبیقی وسیله ی نقلیه درحقوق کشورهای دیگر ۹۳

مبحث چهارم: وسایل و ابزار شغل و حرفه درفقه و حقوق موضوعه ۹۴

گفتار نخست:بررسی وسایل وابزار شغل وحرفه در فقه ۹۵

گفتار دوم: بررسی وسایل و ابزار کار و حرفه در حقوق موضوعه ۹۶

الف: ایران ۹۶

ب:بررسی تطبیقی وسایل و ابزار کار و حرفه در کشورهای دیگر ۱۰۱

فصل سوم:آثار مستثنیات دین ۱۰۲

مبحث اول: ممنوعیت توقیف اموال ۱۰۳

مبحث دوم: ایجاد همبستگی در خانواده ۱۰۵

نتیجه گیری ۱۰۶

پیشنهادات ۱۰۴

منابع ومآخذ ۱۰۹

کلیدواژه ها

  • قاعده لاضرر
  • اعسار
  • حقوق موضوعه
  • فقه جعفری
  • توقیف اموال
  • مستثنیات دین
  • قاعده لاضرر
  • قاعده عسر وحرج
  • استثنا
  • دین
  • بازپرداخت
  • قانونگذاری