بررسی توقیت در عقود


بررسی توقیت در عقود عنوان پایان نامه ای است که توسط علی ثقفی، با راهنمایی ابراهیم عبدی پور فرد و با مشاوره محمدباقر پارساپور در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

بررسی توقیت در عقود
عنوانبررسی توقیت در عقود
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوعلی ثقفی
استاد راهنماابراهیم عبدی پور فرد
استاد مشاورمحمدباقر پارساپور
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۸۹
دانشگاهدانشگاه قم


چکیده

توقیت را می توان تعیین عمر قرارداد دانست. قراردادها را نیز می توان برپایه امکان یا عدم امکان پذیرش توقیت به سه دسته تقسیم نمود: دسته اول: عقودی که بر وفق دیدگاه رایج، توقیت سبب بطلان آنها می شود، برای اثبات این دیدگاه به ادله ای عقلی استناد شده و دلیل نقلی در این موارد وجود ندارد. هرچند در مورد پاره ای از آنها هم چون عقد وقف به دلایل نقلی نیز تمسک شده است. دسته دوم: عقودی که توقیت در آنها لازم است به گونه ای که عدمِ ذکر مدت سبب بطلان قرارداد می گردد. دلیل سنتی این امر نیز لزوم رفع غرر می باشد. دسته سوم: عقودی که نسبت به توقیت لابشرط بوده و می توان آنها را موقت نموده و یا از قید زمان، آزاد گذاشت. مطابق دیدگاه رایج توقیت دراین عقود، هیچ اثری به جز تحدید زمانی و انتها یافتن عمر قرارداد با فرارسیدن اجل، در بر ندارد. این دسته از عقود که عمدتا عقود اذنی می باشند، به واسطه توقیت، لازم نشده و اصولا به دلیل آن که عقد اذنی عقدی است جایز و شرط ضمن عقد جایز، جازی است، توقیت اثری نسبت به لزوم عقد نخواهد داشت. این پایان نامه به بررسی استدلالات مربوط به هر دسته از قراردادهای فوق پرداخته و بر آن است که: اولا: در مورد دسته اول ازعقود، علت عدمِ امکان توقیت ادله ای عقلی هم چون سبب خاص بودن مالکیت، یا انتزاعی بودن ضمان و ... می باشد که این استدلالات را می توان با نظریه اعتباری بودن ملکیت و بی دلیل بودن دارای سبب موثره دانستن آن پاسخ گفت. ثانیا: در مورد دسته دوم ازعقود علت اصلی لزوم توقیت، لازم بودن عقود فوق از یک سو و بی بهره بودن آنان از وضعیت قانونی ازسوی دیگر می باشد. ثالثا: توقیت در عقود دسته سوم، دست کم در برخی از قراردادهای دسته اخیر هم چون مضاربه، سبب لزوم عقد می گردد و دلیل این امر وجود مصلحتی در نهاد عقود یاد شده می باشد که این مصلحت به همراه توقیت جنبه لزوم عقد را تقویت کرده و آن را بر عقدی جایز به عقدی لازم مبدل می سازد.

ساختار و فهرست پایان نامه

پیشگفتار ۱

بیان مسیله ۲

فرضیه ها ۳

پیشینه تحقیق ۴

اهداف تحقیق ۵

روش تحقیق ۶

سامانه پژوهش ۶


بخش اول: کل––––––––یات ۸

فصل اول: مفهوم عقد و برخی از اقسام آن ۱۰

گفتار اول: مفهوم عقد ۱۰

مبحث اول: مفهوم لغوی و اصطلاحی عقد ۱۱

بند اول: مفهوم لغوی ۱۱

بند دوم: مفهوم اصطلاحی ۱۱

مبحث دوم: ارکان عقد ۱۴

بند اول: موضوع عقد ۱۵

بند دوم: متعلق موضوع عقد ۱۵

بند سوم: موضوع تعهد ۱۶

بند چهارم: متعلق موضوع تعهد ۱۶

بند پنجم: مورد عقد ۱۶

گفتار دوم: برخی از اقسام عقد ۱۶

مبحث ا ول: عقود آنی و مستمر ۱۷

بند اول: عقد آنی ۱۷

بند دوم: عقد مستمر ۲۲

بند سوم: معیارهای تشخیص عقد آنی و مستمر ۲۴

مبحث دوم: عقود لازم و جایز ۲۷

بند اول: تعریف عقد لازم و عقد جایز ۲۸

بند دوم: اقسام لزوم و جواز ۲۹

فصل دوم: مفهوم توقیت و بازشناسی آن از مفاهیم مشابه ۳۴

گفتار اول: مفهوم و ماهیت توقیت ۳۴

مبحث اول: مفهوم لغوی توقیت ۳۵

مبحث دوم: مفهوم اصطلاحی توقیت ۳۶

مبحث سوم: مفهوم عام و مفهوم خاص توقیت ۳۷

مبحث چهارم: شناسایی نقش توقیت در قراردادها ۳۷

بند اول: شرط صحت بودن توقیت در بعضی عقود ۳۸

بند دوم: شرط ضمن العقد بودن توقیت در بعضی قراردادها ۳۸

گفتار دوم: بازشناسی مفهوم توقیت از مفاهیم مشابه ۳۹

مبحث اول: تاجیل ۳۹

بند اول: معنی لغوی و اصطلاحی تاجیل ۳۹

بند دوم : تفاوت های شرط توقیت و تاجیل ۴۱

مبحث دوم: شرط فاسخ ۴۴

بند اول: معرفی شرط فاسخ ۴۴

بند دوم: تفاوت های شرط توقیت وشرط فاسخ ۴۶


بخش دوم: توقیت در قراردادهای آنی ۴۷

فصل اول: توقیت در قراردادهای آنی لازم ۴۹

گفتار اول: قرارداد های تملیکی ۴۹

مبحث اول: تعریف و ویژگی های مالکیت ۵۰

بند اول: تعریف مالکیت ۵۰

بند دوم: ویژگی های مالکیت ۵۲

مبحث دوم : جایگاه توقیت در عقود تملیکی ۶۰

بند اول: بررسی امکان یا عدم امکان توقیت ملک ۶۰

بند دوم: بررسی مالکیت های زمان بندی شده ۹۲

مبحث سوم: آثار توقیت در عقود تملیکی ۱۰۱

بند اول: توقیت عقد مبیع ۱۰۲

بند دوم: توقیت عقد قرض ۱۰۵

گفتار دوم: عقود تضمینی ۱۰۸

مبحث اول: تعریف و ویژگی های عقود تضمینی ۱۰۹

بند اول: تعریف عقود تضمینی ۱۰۹

بند دوم : ویژگی های عقود تضمینی ۱۱۰

مبحث دوم: جایگاه توقیت در عقود تضمینی ۱۱۲

بند اول: قراردادهای تضمینی واقعی ۱۱۳

بند دوم: قراردادهای تضمینی حکمی ۱۱۵

مبحث سوم: آثار توقیت در عقود تضمینی ۱۲۶

گفتار سوم: عقد نکاح ۱۲۶

مبحث اول: تعریف و ویژگی های نکاح ۱۲۷

بند اول: تعریف نکاح ۱۲۷

بند دوم: ویژگی های عقد نکاح ۱۲۷

مبحث دوم: جایگاه توقیت در عقد نکاح ۱۲۹

مبحث سوم: بررسی آثار توقیت در عقد نکاح ۱۲۹

بند اول: اثر توقیت به لحاظ تفاوت های نکاح موقت با نکاح دایم ۱۳۰

بند دوم: اثر توقیت، در لزوم و جواز عقد نکاح ۱۳۳

بند سوم: اثر توقیت درمستمرشدن عقد نکاح ۱۳۴

فصل دوم: توقیت در قراردادهای آنی غیر لازم؛ عقد هبه ۱۳۵

گفتار اول: تعریف و ویژگی های عقد هبه ۱۳۵

مبحث اول: تعریف عقد هبه ۱۳۵

مبحث دوم: ویژگی های عقد هبه ۱۳۶

گفتار دوم: جایگاه توقیت در عقد هبه ۱۳۶

گفتار سوم: آثار توقیت در عقد هبه ۱۳۹


بخش سوم: توقیت در قراردادهای مستمر ۱۴۰

فصل اول: توقیت در قراردادهای مستمر لازم ۱۴۲

گفتار اول: عقد اجاره ۱۴۲

مبحث اول: تعریف و ویژگی های عقد اجاره ۱۴۳

بند اول: معرفی اجاره ۱۴۳

بند دوم: ویژگی های عقد اجاره ۱۴۳

مبحث دوم: جایگاه توقیت در قرارداد اجاره ۱۴۵

بند اول: علت لزوم توقیت قرارداد اجاره ۱۴۵

بند دوم: کیفیت توقیت قرارداد اجاره ۱۴۹

مبحث سوم: آثار توقیت قرارداد اجاره ۱۷۷

بنداول: معلوم نمودن مورد معامله ۱۷۷

بند دوم: امکان درخواست تخلیه ملک ۱۷۷

بند سوم: برطرف کردن آن چه که در زمین توسط مستاجر و زارع و عامل رویانده شده ۱۸۷

بند چهارم: شناسایی شدن به عنوان اجیر خاص ۱۹۵

گفتار دوم: عقود انتفاع ۱۹۶

مبحث اول: معرفی و ویژگی های عقود انتفاع ۱۹۷

بنداول: معرفی عقود انتفاع ۱۹۷

بند دوم: ویژگی های عقود انتفاع ۱۹۷

مبحث دوم: جایگاه و کیفیت توقیت در عقود انتفاع ۲۰۳

بند اول: جایگاه توقیت در عقود انتفاع ۲۰۳

بند دوم: کیفیت توقیت در عقود انتفاع ۲۰۴

مبحث سوم: اثر توقیت در عقود انتفاع ۲۰۶

بند اول: تبدیل شدن به عقد لازم ۲۰۶

بند دوم: امکان درخواست تخلیه ملک پس از انقضای مدت ۲۰۷

بند سوم: درخواست برطرف نمودن مستحدثات منتفع ۲۰۹

گفتار سوم: عقد وقف ۲۱۰

مبحث اول: تعریف و ویژگی های عقد وقف ۲۱۱

بند اول: تعریف عقد وقف ۲۱۱

بند دوم: ویژگی های عقد وقف ۲۱۵

مبحث دوم: جایگاه توقیت در عقد وقف ۲۱۹

بند اول: توقیت به زمان ۲۱۹

بند دوم: توقیت به امر زمانی ۲۳۹

مبحث سوم: اثر توقیت در عقد وقف ۲۵۴

بند اول: اثر توقیت به زمان ۲۵۵

بند دوم: اثر توقیت به امر زمانی ۲۶۷

بند سوم: وضعیت حقوقی ملک، پس از انقضای مدت یا انقراض موقوف علیه ۲۷۷

فصل دوم: عقود مستمر جایز، عقود اذنی ۲۸۸

گفتار اول: شناسایی اذن، اذنیات و عقود اذنی ۲۸۸

محبث اول: معنی لغوی و اصطلاحی اذن ۲۸۹

بنداول: معنی لغوی اذن ۲۸۹

بند دوم: معنی اصطلاحی اذن ۲۹۰

مبحث دوم: ماهیت حقوقی اذن ۲۹۱

مبحث سوم: عقود عهدی و عقود اذنی ۲۹۲

مبحث چهارم: عقد بودن یا نبودن اذنیات ۲۹۲

مبحث پنجم: مستمر بودن یا مستمر نبودن عقود اذنی ۲۹۳

گفتار دوم: جایگاه توقیت در عقود اذنی ۲۹۴

مبحث اول: اشکال مختلف توقیت مضاربه ۲۹۶

مبحث دوم: لازم بودن یا لازم نبودن توقیت مضاربه ۲۹۷

مبحث سوم: مقتضی اطلاق زمانی بودن یا نبودن مضاربه ۲۹۹

گفتار سوم: اثر توقیت در عقود اذنی ۳۰۱

مبحث اول: معنای توقیت واثر آن در عقود اذنی ۳۰۲

بند اول: معنای توقیت ۳۰۲

بند دوم: اثر توقیت ۳۰۳

مبحث دوم: اثر توقیت از حیث لزوم و جواز با توجه به اراده طرفین ۳۰۵

بند اول: بررسی اثر توقیت در مواردی که هدف طرفین، صرفا تحدید زمانی اذن است ۳۰۵

بند دوم: اهمال طرفین نسبت به لزوم وجواز ۳۰۷

بند سوم: تمایل به اثر توقیت و قید آن در ضمن شرط: ۳۱۴

بند چهارم: انقلاب طبیعت عقد ۳۱۹

نتایج و پیشنهادات ۳۳۴

الف) نتایج: ۳۳۴

ب) پیشنهادات: ۳۴۰

فهرست منابع: ۳۴۲

الف) عربی ۳۴۲

ب) منابع فارسی ۳۵۴

ج) مقالات: ۳۵۸

د) لاتین: ۳۵۹

کلیدواژه ها

  • قرارداد
  • زمان
  • زمان انجام کار
  • توقیت
  • عقود (فقه)
  • شرط فاسخ
  • تعلیق
  • حقوق اسلامی
  • بطلان (عدم اعتبار)
  • توقیت
  • عقد
  • شرط