بررسی خسارت بدنی و نحوه محاسبه آن در فقه و حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق آمریکا انگلیس و فرانسه

بررسی خسارت بدنی و نحوه محاسبه آن در فقه و حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق آمریکا انگلیس و فرانسه عنوان رساله ای است که توسط زینب حسنوند، با راهنمایی ابراهیم تقی زاده و با مشاوره سیدابوالقاسم نقیبی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دفاع گردید.

عنوان	بررسی خسارت بدنی و نحوه محاسبه آن در فقه و حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق آمریکا انگلیس و فرانسه
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	زینب حسنوند
استاد راهنما	ابراهیم تقی زاده
استاد مشاور	سیدابوالقاسم نقیبی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۱
دانشگاه	مرکز تحصیلات تکمیلی

چکیده

صدمات بدنی ،با محوریت جبران خسارات مادی و معنوی از موضوعات نقش پرداز در نظام حقوقی ایران و بین الملل است. رساله حاضر با هدف رفع خلاء جبران خسارات بدنی در حقوق ایران و کاربردسازی نحوه جبران خسارات معنوی ،بوسیله نهاد دیه و خسارات مازاد دیه ،قصد دارد تا موضوع را به صورت تطبیقی با حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه بررسی نماید. نظر به اینکه در قوانین و مقررات کنونی ایران و کشورهای مذکور به لزوم جبران خسارات مادی و معنوی با تکیه بر منابع خاص و مبانی عامی از جمله اصل کرامت، نفی ضرر و... تصریح شده است، لذا رساله با روش توصیفی – تحلیلی در تلاش است ضمن بیان مفهوم شناسی خسارات بدنی، امکان پذیری جبران خسارت معنوی در ایران را تبیین و نحوه محاسبه آن با ذکر مصادیق صدمات بدنی در رویکرد مادی و معنوی، با شیوه ی تطبیق با حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه ، تحدید نموده و مضافا نشان دهد که نظام حقوقی ایران با انطباق بر موازین فقهی تا چه میزان با خاستگاه جبران خسارات بدنی در حقوق کشورهای فوق از نظر ذاتی با اولویت و حمایتگری از زیان دیدگان حوادث برابری دارد. برآیند اینکه، باتوجه به جوهر جبران خسارت در نظام حقوقی اسلام ،با وجود تصریح قانون اساسی و استفتایات فقها جبران خسارت های مادی و معنوی امکان پذیر است. لذا با تبیین موضوعات برمبنای فقه پویا، جبران این نوع خسارات قابل رفع و با در نظر گرفتن راهبردهایی ازحقوق تطبیقی می توان با استفاده از جدول هایی برای محاسبه خسارات معنوی صدمات ، نظام خسارت مازاد بر دیه را سازماندهی و شاکله کارشناسان را جهت یکسان سازی جهانی، هدفمند و تقویت نمود. زیرا به نظر می رسد نظام های حقوقی انگلیس، فرانسه و امریکا برخورد متفاوتی با موضوع محاسبه جبران خسارت مادی و معنوی داشته و از اصول متفاوتی در باره خسارات قابل جبران پیروی می نمایند که این امر باعث سردرگمی می شود.

ساختار و فهرست رساله

چکیده

مقدمه

الف: بیان مساله

ب: پرسش های تحقیق

پ: فرضیه های تحقیق

ت: اهداف تحقیق

ث: اهمیت و ضرورت تحقیق

ج: پیشینه تحقیق

چ: روش تحقیق

ه: ساختار تحقیق

فصل اول:مبانی نظری تحقیق مبحث نخست: مفهوم شناسی جبران خسارت بدنی

گفتار اول: ماهیت جبران خسارت صدمه بدنی در فقه و حقوق ایران

بند اول: تعریف خسارت

بند دوم: تعریف صدمه بدنی

گفتار دوم: مفهوم شناسی جبران خسارت صدمه بدنی در حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: تعریف خسارت

بند دوم: تعریف صدمه بدنی

مبحث دوم: اهداف مسیولیت مدنی در صدمه بدنی

گفتار نخست: اهداف مسیولیت مدنی در صدمه بدنی از منظر فقه و حقوق ایران

بند اول: جبران خسارت

بند دوم: بازدارندگی

بند سوم: حفظ نظم جامعه

گفتار دوم: اهداف مسیولیت مدنی در صدمه بدنی حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: جبران خسارت عینی

بند دوم: جبران خسارت بدلی یا معادل

مبحث سوم: شرایط جبران خسارت صدمه بدنی

گفتار نخست: شرایط جبران صدمه بدنی از منظر فقه و حقوق ایران

بند اول: مسلم بودن

بند دوم: مستقیم بودن

بند سوم: قابل پیش بینی بودن

بند چهارم: رابطه سببیت

گفتار دوم: شرایط جبران صدمه بدنی از دیدگاه حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: ورود زیان

بند دوم: قابل پیش بینی بودن

بند سوم: مستقیم بودن زیان

مبحث چهارم: انواع جبران خسارت ناشی از صدمه بدنی

گفتار نخست: اقسام جبران خسارت صدمه بدنی از منظر فقه و حقوق ایران

بند اول: جبران خسارت مادی ناشی از صدمه بدنی

بند دوم: جبران خسارت معنوی ناشی از صدمه بدنی

بند سوم: جبران خسارت معنوی– مالی ناشی از صدمه بدنی

بند چهارم: اتلاف نفس یا قطع عضو

بند پنجم: منافع ناشی از صدمه بدنی

گفتار دوم: اقسام جبران خسارت صدمه بدنی از دیدگاه حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: اقسام جبران خسارت صدمه بدنی از دیدگاه حقوق انگلیس

بند دوم: اقسام جبران خسارت صدمه بدنی از دیدگاه حقوق امریکا

بند سوم: اقسام جبران خسارت صدمه بدنی از دیدگاه حقوق فرانسه

مبحث پنجم: مسیولان جبران خسارت ناشی از صدمه بدنی

گفتار نخست: مسیولیت جبران خسارت صدمه بدنی از منظر فقه و حقوق ایران

بند اول: مباشر ایجاد خسارت بدنی

بند دوم: عاقله و بیت المال

بند سوم: بیمه

گفتار دوم: مسیولیت جبران خسارت صدمه بدنی از دیدگاه حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: مباشر ایجاد خسارت بدنی

بند دوم: مسیولیت جمعی

مبحث ششم: مبانی حاکم بر جبران خسارت ناشی از صدمه بدنی

گفتار نخست: مبانی جبران خسارت ناشی از صدمه بدنی در فقه و حقوق ایران

بند اول: قاعده لاضرر و جبران خسارت

بند دوم: قاعده اتلاف و تسبیب

بند سوم: نظریه خطر و تقصیر

بند چهارم: اصل کرامت انسانی و احترام به جان

بند پنجم: اصل مساوات

گفتار دوم: مبانی جبران خسارت ناشی از صدمه بدنی در حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: مبانی مسیولیت مبتنی بر تقصیر

بند دوم: مبانی مسیولیت مبتنی بر عدم تقصیر

فصل دوم:انواع خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی و نحوه جبران آن مبحث اول: مصادیق خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی

گفتار نخست: مصادیق خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در فقه و حقوق ایران

بند اول: خسارت مالی ناشی از کار افتادگی

بند دوم: خسارت مالی ناشی از هزینه های درمان ۵۰ بند سوم: خسارت مالی ناشی از حوادث رانندگی وسایل نقلیه

بند چهارم: خسارت مالی ناشی از خطای پزشکی

بند پنجم: خسارت مالی ناشی از فعالیت ورزشی

بند ششم: خسارت مالی وارده به بستگان مصدوم

گفتار دوم: مصادیق خسارت مالی صدمه بدنی در حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: خسارت مالی صدمه بدنی با محوریت از کار افتادگی

بند دوم: خسارت مالی صدمه بدنی با محوریت هزینه های درمان

بند سوم: خسارت مالی صدمه بدنی با محوریت خسارت رانندگی

بند چهارم: خسارت مالی صدمه بدنی با محوریت از دست دادن درآمد

بند پنجم: خسارت مالی صدمه بدنی با محوریت خسارت ورزشی

بند ششم: خسارت مالی صدمه بدنی با محوریت مالیات بر درآمد

بند هفتم: خسارت مالی صدمه بدنی با محوریت خسارت سال ها

بند هشتم: خسارت مالی صدمه بدنی با محوریت خطای پزشکی

مبحث دوم: منابع جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی

گفتار نخست: منابع جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در فقه و حقوق ایران

بند اول: منابع جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در فقه اسلامی

بند دوم: منابع جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در حقوق ایران

بند سوم: قانون آیین دادرسی کیفری

بند چهارم: قانون مجازات اسلامی

گفتار دوم: منابع جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: منابع جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در حقوق امریکا

بند دوم: منابع جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در حقوق انگلیس

بند سوم: منابع جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در حقوق فرانسه

مبحث سوم: قابلیت و نحوه محاسبه جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی

گفتار اول: قابلیت جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی

بند اول: دغدغه های جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی

بند دوم: جایگاه ارزش گذاری جان جهت جبران خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی

گفتار دوم: معیار خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در فقه و حقوق ایران

بند اول: محاسبه جبران خسارت مالی در قالب دیه(پرداخت غرامت)

بند دوم: محاسبه جبران خسارت مالی در قالب مازاد بر دیه

بند سوم: محاسبه جبران خسارت مالی در قالب اعاده وضع به حالت سابق

بند چهارم: محاسبه جبران خسارت مالی در قالب عدم النفع

گفتار سوم: معیار خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: احتساب خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در حقوق امریکا

بند دوم: ضابطه خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در حقوق انگلیس

بند سوم: احتساب خسارت مالی ناشی از صدمه بدنی در حقوق فرانسه

فصل سوم:قابلیت و نحوه محاسبه جبران خسارت معنوی ناشی از صدمه بدنی و انواع آن مبحث اول: امکان سنجی جبران خسارت معنوی ناشی از صدمه بدنی

گفتار نخست: قابلیت جبران خسارت معنوی صدمه بدنی در فقه و حقوق ایران

بند اول: قایلین بر پذیرش جبران خسارت معنوی ناشی از صدمه بدنی

بند دوم: قایلین به تردید در پذیرش جبران خسارت معنوی ناشی از صدمه بدنی

بند سوم: قایلین به عدم پذیرش جبران خسارت معنوی ناشی از صدمه بدنی

گفتار دوم: قابلیت جبران خسارت معنوی صدمه بدنی درحقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: قابلیت جبران خسارت معنوی صدمه بدنی در حقوق امریکا

بند دوم: قابلیت جبران خسارت معنوی صدمه بدنی در حقوق انگلیس

بند سوم: قابلیت جبران خسارت معنوی صدمه بدنی در حقوق فرانسه

مبحث دوم: شیوه و معضلات محاسبه جبران خسارت معنوی ناشی از صدمه بدنی

گفتار نخست: شیوه و معضلات جبران خسارت معنوی در فقه و حقوق ایران

بند اول: شیوه جبران خسارت معنوی صدمه بدنی

بند دوم: معضلات و راهبردهای اصلاح معضلات جبران خسارت معنوی صدمه بدنی

گفتار دوم: شیوه جبران خسارت معنوی صدمه بدنی در حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: جبران خسارت معنوی مجموعی

بند دوم: جبران خسارت معنوی موقت

بند سوم: جبران خسارت معنوی متغیر

بند چهارم: جبران خسارت معنوی با حل و فصل ساختاری

بند پنجم: جبران خسارت معنوی به صورت روش مختلط

بند ششم: جبران خسارت معنوی به صورت روش رویه قضایی

مبحث سوم: مصادیق خسارت معنوی ناشی از صدمه بدنی

گفتار نخست: مصادیق خسارت معنوی ناشی از صدمه بدنی در فقه و حقوق ایران

بند اول: خسارت معنوی ناشی از درد و رنج

بند دوم: خسارت معنوی ناشی از مطبوعیت زندگی در صدمات بدنی

بند سوم: خسارت معنوی ناشی از آسیب به زیبایی

بند چهارم: خسارت معنوی ناشی از مرگ خویشان

گفتار دوم: مصادیق خسارت معنوی صدمه بدنی در حقوق امریکا، انگلیس و فرانسه

بند اول: خسارت معنوی ناشی از داغ دیدگی

بند دوم: خسارت معنوی ناشی از آسیب کارکرد قوای جنسی

بند سوم: خسارت معنوی ناشی از دست دادن آسایش

بند چهارم: خسارت معنوی ناشی از آسیب به زیبایی

بند پنجم: خسارت معنوی ناشی از درد و رنج

بند ششم: خسارت معنوی و ضرر از دست دادن ملایمات

بند هفتم: خسارت معنوی و خسارات قابل پرداخت به خاطر مرگ

بند هشتم: خسارت معنوی و خسارت مطبوعیت یا از دست دادن لذات زندگی

نتیجه گیری و پیشنهادات الف: نتیجهگیری

ب: پیشنهادات

۱– پیشنهادهای پژوهشی

۲– پیشنهادهای کاربردی

فهرست منابع

چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

• مسیولیت مدنی
• صدمات بدنی
• خسارت مادی و معنوی
• نحوه محاسبه