تحلیل حقوقی قواعد حاکم بر مدیریت شرکت ها بر اساس مقررات حاکمیت شرکتی در حقوق ایران با بررسی تطبیقی

تحلیل حقوقی قواعد حاکم بر مدیریت شرکت ها بر اساس مقررات حاکمیت شرکتی در حقوق ایران با بررسی تطبیقی عنوان رساله ای است که توسط علی حیاتی، با راهنمایی احمد شهنیایی و با مشاوره مرتضی نصیری و فرزین دهدار در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی دفاع گردید.

عنوان	تحلیل حقوقی قواعد حاکم بر مدیریت شرکت ها بر اساس مقررات حاکمیت شرکتی در حقوق ایران با بررسی تطبیقی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	علی حیاتی
استاد راهنما	احمد شهنیایی
استاد مشاور	مرتضی نصیری، فرزین دهدار
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی

چکیده

بررسی مقررات مربوط به مدیریت شرکت ها و شناسایی نواقص موجود و ارایه راهکارهای رفع آنها و نیز پیشنهاد رویکرد مناسب رژیم مقرراتی برای اعمال یافته های حاکمیت شرکتی در نظام حقوقی ایران هدف اصلی این پژوهش می باشد. روش شناسی پژوهش: این پژوهش تطبیقی، به صورت توصیفی–تحلیلی انجام شده است. یافته ها: تحلیل مباحث حقوق شرکت ها در موضوعاتی مانند هدف شرکت ها، وضع قواعد تکلیفی و تعویضی، مشکلات و هزینه های نمایندگی، نقش ها، ساختار و ترکیب هیات مدیره، از جمله موجب ارتباط دادن مباحث حقوق شرکت ها به دنیای پیچیده واقعی شده و دیدی واقعی تر و عینی تر برای سیاست گذاری و قاعده گذاری فراهم می کند. نتیجه گیری: توجه به نحوه کارکرد واقعی و عملی شرکت ها، از جمله می تواند باعث بهبود عملکرد شرکت ها و نهایتا اقتصاد کشور شود. از این حیث، دستورالعمل ها، آیین نامه ها و قوانین مصوب سازمان بورس، شورای پول و اعتبار، شورای عالی بیمه و مجلس، از جمله علاوه بر عدم توجه به بعضی از رویه ها و مسایل حاکمیت شرکتی، عمدتا با رویکردی تحمیلی و یک شکل رعایت و پیروی از موضوعاتی را از شرکت ها خواسته اند که اثر قطعی آنها در بهبود عملکرد شرکت ها ثابت نشده است. توجه به مباحث مطرح شده در این مطالعه می تواند به رفع ایرادهای مقررات مزبور کمک کند.

ساختار و فهرست رساله

چکیده ۳ مقدمه ۱۰ بیان مساله پژوهش و تبیین موضوع ۱۰ اهمیت، ضرورت و کاربرد تحقیق ۱۳ پیشینه و تاریخچه تحقیق و اهم منابع منتخب مرور شده ۱۴ اهداف تحقیق ۲۵ پرسش های تحقیق ۲۶ فرض های تحقیق

روش تحقیق ۲۹ جنبه نوآوری تحقیق ۳۲ ترتیب ارایه مطالب ۳۴ بخش اول: کلیات حاکمیت شرکتی فصل اول: تعریف و ترسیم حدود مفهومی حاکمیت شرکتی ۳۶ مبحث اول: تعریف و هدف حاکمیت شرکتی ۳۶ مبحث دوم: اهمیت و توسعه حاکمیت شرکتی ۴۰ بند اول: ضابطه تمیز تشکیلات تجاری و غیر تجاری در حقوق ایران ۴۲ بند دوم: تعیین حدود و ثغور بحث در شرکت های تجاری ۴۴ مبحث سوم: منابع، نهادها و سازوکارهای حاکمیت شرکتی ۴۶ بند اول: منابع حاکمیت شرکتی ۴۸ بند دوم: نهادها و سازوکارهای حاکمیت شرکتی ۵۵ مبحث چهارم: تاریخچه حاکمیت شرکتی ۵۷ مبحث پنجم: نظام های حاکمیت شرکتی ۶۲ بند اول: مشکلات نمایندگی در نظام های حاکمیت شرکتی ۶۷ بند دوم: همگرایی نظام های حاکمیت شرکتی ۷۳ مبحث ششم: مسوولیت اجتماعی شرکت ها ۷۵ بند اول: بررسی نظریه های حاکمیت شرکتی ۷۸ بند دوم: بررسی نظریه های مربوط به شرکت ها ۷۸ بند سوم: بررسی ملاحظات موافقان و مخالفان مسوولیت اجتماعی شرکت ها ۸۳ فصل دوم: تعیین جایگاه حاکمیت شرکتی در نظام حقوقی ایران

مبحث اول:مفهوم، قلمرو و شکل مقررات ۹۱ بند اول: قوانین و مقررات حاکمیت شرکتی در ایران

مبحث دوم: هدف شرکت ها ۱۰۰ طرح مطلب ۱۰۰ بند اول: هدف شرکت ها در حقوق ایران ۱۰۱ مبحث سوم: وضع قواعد تکلیفی در برابر قواعد تکمیلی ۱۰۷ بند اول: منازعات طرفداران و مخالفان قواعد تکلیفی و تکمیلی ۱۱۳ مبحث چهارم: انتخاب رژیم مقرراتی حاکمیت شرکتی در حقوق ایران ۱۱۸ طرح مطلب ……… ۱۱۸ بند اول: شیوه تدوین مقررات حاکمیت شرکتی در حقوق ایران ۱۱۹ بند دوم: بررسی مصداقی ناکارامدی رژیم مقرراتی حاکمیت شرکتی حقوق ایران ۱۲۱ بند سوم: پیشنهاد رژیم مقرراتی حاکمیت شرکتی مناسب برای حقوق ایران ۱۲۶ مبحث پنجم: نقش دولت در شرکت های ایرانی ۱۳۲ طرح مطلب ۱۳۲ بند اول: بررسی کاستی ها و خلاهای نظام حاکمیت شرکتی ایران ۱۳۵ بند دوم: علل پایداری قواعد ناکارامد در نظام حاکمیت شرکتی ایران ۱۴۶ بند سوم: راه کارهای اصلاح نظام حاکمیت شرکتی ایران ۱۵۴ بخش دوم: مدیریت شرکت ها و حاکمیت شرکتی فصل اول: بررسی مفاهیم بنیادی ۱۵۷ مبحث اول: نیابت (نمایندگی) ۱۵۷ طرح مطلب ۱۵۷ بند اول: مفهوم کلی نیابت ۱۵۹ ۱ نیابت در حقوق تطبیقی ۱۵۹ ۲ نیابت در فقه ۱۶۵ بند دوم: نیابت در حقوق تجارت ایران ۱۶۹ ۱ اهلیت شرکت ها و دکترین خروج از حدود اختیارات ۱۷۱ ۲ اختیار واقعی و ظاهری ۱۷۳ بند سوم: نیابت در مباحث حاکمیت شرکتی ۱۷۶ ۱ استراتژی های حقوقی کاهش هزینه های نمایندگی ۱۸۱ ۱–۱ استراتژی های مقرراتی ۱۸۲ ۱–۲ استراتژی های حاکمیتی ۱۸۳ مبحث دوم: تکالیف امانی ۱۸۶ طرح مطلب ۱۸۶ بند اول: مفهوم کلی تکالیف امانی ۱۸۶ ۱ تکالیف امانی در کامن لو ۱۸۷ ۲ تکالیف امانی در فقه و حقوق ایران ۱۹۵ بند دوم: تکالیف امانی در حقوق شرکت ها ۱۹۹ ۱ تکالیف امانی در حقوق شرکت های ایران ۲۰۲ مبحث سوم: مدیران و گردانندگان شرکت ۲۰۷ بند اول: مدیران و گردانندگان شرکت ها در حقوق ایران ۲۰۷ ۱ مدیر قانونی، عملی و در سایه ۲۱۰ ۲ مدیر منصوب یا مدیر نامزد ۲۱۱ ۳ مدیر حرفه ای ۲۱۳ ۴ مدیر جایگزین ۲۱۴ ۵ مدیر علی البدل و تصفیه ۲۱۴ ۶ رییس و نایب رییس هیات مدیره ۲۱۵ ۷ مدیر مستقل راهبر یا مدیر مستقل ارشد ۲۱۵ ۸ دبیر

۹ مدیر عامل (اجرایی) ۲۱۸ ۱۰ مدیر موظف و غیرموظف ۲۱۹ ۱۱ مدیر مخالف ۲۲۴ فصل دوم: بررسی اهم موضوعات مربوط به مدیریت شرکت ها ۲۲۶ مبحث اول: نقش هیات مدیره ۲۲۶ طرح مطلب ۲۲۶ بند اول: نقش نظارتی و نقش مشاوره ای ۲۲۹ بند دوم: نقش هیات مدیره در حقوق ایران ۲۳۶ مبحث دوم: ساختار هیات مدیره ۲۳۸ بند اول: کمیته های هیات مدیره

۱ کمیته نامزدی ۲۴۵ ۲ کمیته حق الزحمه ۲۴۷ ۲–۱ طرح های حق الزحمه و ارتباط آنها با انگیزه و عملکرد مدیران ۲۴۹ ۳ کمیته حسابرسی ۲۵۵ ۳–۱ کنترل های داخلی ۲۵۷ بند دوم: منع تصدی همزمان سمت مدیریت عامل و ریاست هیات مدیره ۲۶۰ مبحث سوم: ترکیب هیات مدیره ۲۶۵ بند اول: تنوع در هیات مدیره ۲۶۹ مبحث چهارم: مشکلات نمایندگی و هیات مدیره ۲۷۱ جمع بندی و نتیجه گیری ۲۷۸ منابع ۲۸۲

کلیدواژه ها

• حاکمیت شرکتی
• مقررات
• بورس
• شرکت
• هیات مدیره
• هیات عامل
• مدیر