تحلیل مبانی سرقفلی و حق کسب در حقوق ایران با مطالعه در حقوق فرانسه و انگلیس

تحلیل مبانی سرقفلی و حق کسب در حقوق ایران با مطالعه در حقوق فرانسه و انگلیس عنوان رساله ای است که توسط لیلا جوانمرد، با راهنمایی سیامک رهپیک و با مشاوره علی اکبر فرح زادی و سیدمرتضی قاسم زاده در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.

عنوان	تحلیل مبانی سرقفلی و حق کسب در حقوق ایران با مطالعه در حقوق فرانسه و انگلیس
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	لیلا جوانمرد
استاد راهنما	سیامک رهپیک
استاد مشاور	علی اکبر فرح زادی، سیدمرتضی قاسم زاده
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

چکیده

پژوهش حاضر با هدف دست یابی به درک صحیحی از ماهیت، علت و فلسفه ی ایجاد سرقفلی و حق کسب به تحلیل مبانی آنها پرداخته است؛ به این منظور نظریه های متعددی که می تواند راجع به سرقفلی و حق کسب مطرح شود در حقوق ایران، فرانسه و انگلیس با روش توصیفی و تفسیری، جمع آوری شده و از میان آن ها مبانی مناسب با حقوق ایران برای سرقفلی و حق کسب انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفته است. مطابق نتایج پژوهش حاضر، سرقفلی و حق کسب خود به خود به وجود نمی آید؛ به صرف وجود موقعیت تجاری مطلوب لزوما یک ملک دارای سرقفلی نیست و با وجود حسن شهرت لزوما یک تاجر دارای حق کسب نیست؛ سرقفلی و حق کسب را باید به وجود آورد به این صورت که قانون حق کسب را و تراضی طرفین، سرقفلی را به وجود آورده است و امتیازات قانونی در برابر وجهی به نام حق کسب و امتیازات قراردادی و گاه عرفی، در برابر وجهی به نام سرقفلی می باشد. حسن شهرت مستاجر در حقوق ایران به صورت مستقل مورد حمایت قرار نمی گیرد و فقط مستاجری که دارای حق کسب یا سرقفلی باشد، می تواند عوض حسن شهرت خود را دریافت نماید و اگر این مستاجر فاقد حق کسب یا سرقفلی باشد، هیچ گونه حمایتی از رونق کسب او به عمل نمی آید؛ حال آن که در حقوق انگلیس و فرانسه حسن شهرت تجاری به صورت مستقل مورد حمایت و به عنوان یک مال قابل خرید و فروش می باشد و تاجر در هر حال می تواند عوض حسن شهرت خویش را مطالبه نماید. در این رساله این نظریه به عنوان یک مبنای تحلیلی تقویت شده است و برخی نظرات فقهی معاصر آن را تایید کرده اند.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه

۱– تبیین موضوع تحقیق

۲– ضرورت و اهداف تحقیق

۳– سوالات تحقیق:

۴– فرضیه های تحقیق

۵– پیشینه ی تحقیق

۶– قلمرو تحقیق

۷– روش تحقیق

۸– روش جمع آوری اطلاعات

۹– نوآوری تحقیق

۱۰– کاربردهای احتمالی تحقیق

۱۱– ساختار تحقیق

مبحث مقدماتی: پیشینه، مفهوم و ماهیت سرقفلی و حق کسب

گفتار نخست: پیشینه

بند نخست: سرقفلی

بند دوم: حق کسب

گفتار دوم: مفهوم و ماهیت

بند نخست: سرقفلی

بند دوم: حق کسب

فصل نخست: مبانی تحلیلی سرقفلی و حق کسب

مبحث نخست: موقعیت تجاری مطلوب

گفتار نخست: حقوق ایران

بند نخست: سرقفلی معلول موقعیت تجاری مطلوب

بند دوم: موقعیت تجاری مطلوب، عامل افزایش ارزش سرقفلی

گفتار دوم: حقوق انگلیس و فرانسه

بند نخست: حقوق انگلیس

بند دوم: حقوق فرانسه

مبحث دوم: حسن شهرت

گفتار نخست: حقوق ایران

بند نخست: حق کسب، معلول حسن شهرت

بند دوم: حمایت مستقل از حسن شهرت

الف: تحلیل نظریه ی حمایت از حسن شهرت(رونق کسب) مستاجر

اول– ماهیت حسن شهرت

دوم– تمایز حسن شهرت با دیگر حقوق مشابه

ب: جایگاه حمایت از حسن شهرت مستاجر در حقوق ایران

پ: نظرات فقها در ارتباط با حمایت از حسن شهرت مستاجر

ت: چگونگی تشخیص وجود حسن شهرت و ارزیابی مقدار آن

گفتار دوم: حقوق انگلیس

بند نخست: مفهوم و اهمیت حق شهرت

بند دوم: عوامل اثرگذار بر حق شهرت

اول – کسب دایر

دوم – مشتریان

سوم– محل کسب

چهارم– اسم تجاری

پنجم– طول مدت اجاره

ششم– سایر عوامل

بند سوم: انتقال حق شهرت

گفتار سوم: حقوق فرانسه

بند نخست: ماهیت و عناصر مایه ی تجاری

بند دوم: قرارداد بهره برداری از مایه ی تجاری

بند سوم: آثار قرارداد فروش مایه ی تجاری

اول – تکالیف فروشنده

دوم – تکالیف خریدار

سوم –تشریفات فروش

بند چهارم: وثیقه ی مایه ی تجاری

خلاصه ی فصل نخست

فصل دوم: مبانی قانونی و قراردادی سرقفلی و حق کسب

مبحث نخست: مبانی قانونی

گفتار نخست: حق کسب و سرقفلی در حقوق ایران

بند نخست: حق کسب

بند دوم: سرقفلی

گفتار دوم: اجاره ی تجاری در حقوق فرانسه

بند نخست: ایجاد

بند دوم: آثار

اول– تجدید اجاره

دوم– عدم افزایش اجاره

سوم– دریافت غرامت اخراج

چهارم– واگذاری اجاره

مبحث دوم: مبانی قراردادی

گفتار نخست: سرقفلی در حقوق ایران

بند نخست: سرقفلی موضوع صدر ماده ی شش قانون روابط موجر و مستاجر مصوب ۱۳۷۶

اول– تمدید اجاره

دوم– دریافت قیمت عادله ی روز سرقفلی به هنگام تخلیه

سوم–تاخر یا تقدم تخلیه نسبت به پرداخت قیمت سرقفلی

الف– تقدم پرداخت قیمت سرقفلی نسبت به تخلیه

ب– تقدم تخلیه نسبت به پرداخت قیمت سرقفلی

بند دوم: سرقفلی موضوع ذیل ماده ی شش قانون روابط موجر و مستاجر مصوب ۱۳۷۶

بند سوم: سرقفلی موضوع تبصره ی ماده ی شش قانون روابط موجر و مستاجر مصوب ۱۳۷۶

گفتار دوم: حق ورود در حقوق فرانسه

الف– حق ورود به عنوان مبلغی اضافه بر اجاره بها

ب– حق ورود به عنوان غرامت ارزش پولی ساختمان

خلاصه ی فصل دوم

نتیجه

پیشنهادها

فهرست منابع

کلیدواژه ها

• سرقفلی
• حق کسب
• حسن شهرت
• حق ورود
• مایه ی تجاری
• حق شهرت