تسویه و پایاپای معاملات در بازار سرمایه


تسویه و پایاپای معاملات در بازار سرمایه عنوان پایان نامه ای است که توسط سحر کارآزاد مفرد، با راهنمایی محمدحسین زارعی و با مشاوره محمد سلطانی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

تسویه و پایاپای معاملات در بازار سرمایه
عنوانتسویه و پایاپای معاملات در بازار سرمایه
رشتهحقوق تجارت بین الملل
دانشجوسحر کارآزاد مفرد
استاد راهنمامحمدحسین زارعی
استاد مشاورمحمد سلطانی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۹
دانشگاهدانشگاه شهید بهشتی


چکیده

اتاق پایاپای را می توان از مهمترین ارکان در بازارهای مالی دانست. این اتاق به شکلی طراحی شده که نقض عهد در این بازار را به حداقل می رساند و ثبات و اطمینان آن را تضمین و تسویه معاملات را تسهیل می نماید، همچنین نظام های پرداخت و تسویه وجوه از اجزای اصلی نظام مالی هر کشور هستند که نقش موثری در انتقال سریع، کارآمد و ایمن وجوه، در میان بازارها و فعالان مختلف نظام مالی و نیز ارتقای کارآیی نظام مالی کشور ایفا می نمایند. همچنین، توسعه نظام های پرداخت با تسهیل مبادلات اقتصادی و ایجاد بستر مناسبی برای اجرای سیاست های پولی می تواند به توسعه مالی و اقتصادی کشور کمک کند. اتاق پایاپای در سراسر جهان نقش مهمی را در معاملات قابل داد و ستد در بورس کالا و بازار مشتقات خارج از بورس بازی میکند. اتاق پایاپای نمونه تکامل یافته سیستم تسویه در بازار سرمایه میباشد. این نهاد نقش های مهمی از جمله مدیریت ریسک، گزارش حساب روزانه و اخذ وجه تضمین را برعهده دارد. اصول کلی حاکم بر این نهاد میباشد که ضامن امنیت و صحت عملکرد آن میباشد. اما در عین حال تاسیس این نهاد مزایا و معایبی می تواند به همراه داشته باشد. به دلیل اهمیت این نهاد در ایجاد ثبات مالی، سازمان های مشخصی وظیفه نظارت بر آن را دارند.پژوهش حاضر با هدف آشنایی جامعه حقوقی و فعالان بازار بورس با کارکرد و نقش اتاق پایاپای در بازار سرمایه نگارش یافته است و به دنبال تحلیل نقش اتاق پایاپای به عنوان نهادی منحصر به فرد با ویژگی های خاص خود در مقایسه با نهادهایی نظیر ضمان و تبدیل تعهد می باشد. از آنجا که اتاق پایاپای در ارتباط تنگاتنگ با بازار بورس است، تعیین نقش حقوقی اتاق به درک صحیح از مجموعه ای از عوامل دخیل در این بازار نظیر مشتری، کارگزار عضو اتاق و حساب ودیعه کمک می کند. افزون بر این تعیین جایگاه حقوقی اتاق پایاپای به لحاظ عملی در تعیین حقوق و تعهدات متقابل اتاق با کارگزاران در این پژوهش مورد توجه خواهد بود.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه

الف بیان مساله

ب اهمی–ت و ضرورت پژوه–ش

ج سوالات پژوهش

د فرضیات پژوهش

ه– پیشینه و نوآوری پژوهش

و اهداف و کاربرد

ز روش پژوهش

ح سازماندهی تحقیق

فصل اول چهارچوب لغوی و نظری

گفتار اول بازار سرمایه در ایران

گفتار دوم : تاریخچه و ارکان بازار سرمایه در ایران

گفتار سوم اوراق بهادار

گفتار چهارم معاملات در بازار سرمایه

بند اول– فرآیند پیش از معاملات

بند دوم– فرآیند معاملات

بند سوم– فرآیند پس از معاملات

بند چهارم– تعریف تسویه و پایاپای

بند پنجم– انواع تسویه

گفتار پنجم– اصول حاکم بر تسویه

بند اول–محرمانگی اطلاعات

بند دوم– نظام تسویه تحویل در محل پرداخت

بند سوم – اصل عدل و انصاف

فصل دوم ساختار حقوقی تسویه و پایاپای بورس اوراق بهادار و بورس کالا

مبحث اول–تسویه و پایاپای در بورس اوراق بهادار

گفتار اول شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه(سمات)

بند اول: ساختار حقوقی سمات

الف – تشکل خود انتظام

ب – قالب و نوع شرکت سمات

ج–نهادی مالی و امین

بند دوم– اتاق پایاپای

الف – اعضای اتاق پایاپای

۱– کارگزار

۲–کارگزار/معامله گر

۳– بازارگردان

گفتار دوم– صندوق تضمین

الف– اعضای صندوق تضمین

ب– منابع مالی صندوق تضمین

ج– بازپس گیری منابع صندوق تضمین

مبحث دوم–اتاق پایاپای در بورس کالای ایران

گفتار اول شرکت بورس کالای ایران

بند اول– قرارداد آت–ی

بند دوم–اتاق پایاپای بورس کالا

گفتار دوم طرف معامله مرکزی (CCP)

بند دوم– عضویت در طرف معامله مرکزی

فصل سوم رژیم حقوقی عملیات تسویه و پایاپای

گفتار اول تسویه و پایاپای

بند اول– تسویه در بورس تهران و فرابورس

بند دوم– تسویه در بورس های کالایی

الف–فرآیند تسویه و پایاپای در بازار فرعی بورس کالای ایران

۱–ضوابط عرضه و تسویه و پایاپای به روش حراج حضوری

۲– ضوابط عرضه و تسویه و پایاپای بورس کالا روش عرضه یکجا

۳–ضوابط اختصاصی و اموال غیر منقول در بازار

ب–نحوه تسویه و پایاپای معاملات انرژی

۱– انواع روش های تسویه معاملات در بورس انرژی

بند سوم– تامین امنیت بازارهای مالی

الف– ریسک های تسویه

ب– ریسک نگهداری سهام

بند چهارم: کاهش ریسک در بازار اوراق بهادار ایران

گفتار دوم تخلفات و ضمانت اجرا

بند اول اصول کلی نظارت در بورس های اوراق بهادار

بند دوم تخلفات و مجازات های انضباطی در فرآیند تسویه

گفتار سوم سوییفت و نظارت بین المللی

گفتار چهارم ورشکستگی کارگزاران و تاثیر آن در فرآیند تسویه

نتیجه گیری و پیشنهادها

منابع

الف – فارسی

ب– انگلیسی

کلیدواژه ها

  • سازمان بورس و اوراق بهادار
  • شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه
  • اتاق پایاپای
  • صندوق تضمین تسویه