تمایز تامین دلیل و تحصیل دلیل
تمایز تامین دلیل و تحصیل دلیل عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدتقی ادیبی، با راهنمایی مصطفی السان و با مشاوره منصور امینی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.
 | |
| عنوان | تمایز تامین دلیل و تحصیل دلیل |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | محمدتقی ادیبی |
| استاد راهنما | مصطفی السان |
| استاد مشاور | منصور امینی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۰ |
| دانشگاه | دانشگاه شهید بهشتی |
چکیده
دلیل به عنوان اثبات حقیقت و واقعیت در قوانین موضوع و حتی حقوق امامیه از اهمیت بسیاری برخوردار است، می توان گفت دلیل، موجد عدالت و آرامش در جامعه می باشد؛ بطوریکه عدم وجود دلیل یا ابهام آن در دادرسی، موجب عدم احقاق حق و عدالت می شود از جمله آیین ویژه دادرسی مدنی، تامین دلیل و تحصیل دلیل است که مفهومی مجزا از یکدیگر دارند؛ هدف از این نوشتار، کسب شناخت تمایز تامین دلیل و تحصیل دلیل می باشد. برای یافتن پاسخ مقدمتا باید، شناخت مناسب از مفهوم و عناصر و ویژگی های دلیل و نقش اثباتی آن را کسب نمود و متعاقبا تلاش شود با بررسی دقیق و تحلیل مقررات قانونی؛ قواعد ناشی از تامین دلیل و تحصیل دلیل را احصاء کرده و با توصیف و تحلیل دقیق این قواعد و مقررات و رویه قضایی حاکم، وجه تمایز قواعد تامین دلیل از تحصیل دلیل را کسب نماییم؛ در عرصه دادرسی، تامین دلیل پیش بینی شده در قانون از جمله ابزارهای مهمی به منظور حفظ و نگهداری و شرح دلایل و وضعیت موجود در عرصه اختلافات و دعوا برای امکان استفاده ذی نفع دعوا در تشریفات دادرسی آینده است؛ و صرف تامین دلیل از ادله موردنظر دلیل حقانیت استفاده کننده از این دلایل در دعوا مربوطه نیست و هر دلیل دیگری، خلاف دلیل تامین شده از سوی طرف مقابل قابل اثبات است؛ از طرف دیگر همانطوریکه بیان شد تامین دلیل برای حفظ دلیل موجود است نه تحصیل دلیل و اگر تحصیل دلیل باشد درخواست تامین دلیل رد خواهد شد اما یکی از مسایل قابل تامل در فرآیند دادرسی حقوقی تحصیل دلیل است. تحصیل دلیل یعنی به دست آوردن دلیل برای اثبات امری است و باتوجه به اینکه بار دلیل بر دوش مدعی است قاضی نقش فعال و پر تحرکی ندارد، هر چند مطابق ماده ۱۹۹ ق.آ.د.م. دادگاه علاوه بر رسیدگی به دلایل مورد استناد طرفین دعوا می تواند هرگونه تحقیقی یا اقدامی که برای کشف حقیقت لازم می داند، انجام دهد. ولی این اختیار جنبه استثنایی داشته و اصولا قاعده منع تحصیل دلیل در امور حقوقی مجری است. علی ایحال با ملاحظه و بررسی قواعد و مقررات تامین دلیل و تحصیل دلیل به عنوان نتیجه می توان گفت که هرچند در عمل مرز دقیقی میان تامین دلیل و تحصیل آن وجود ندارد، لیکن با بررسی دقیق و تحلیل مقررات قانونی و قواعد ناشی از تامین دلیل و تحصیل دلیل در قوانین مدون، دکترین حقوقی و رویه قضایی حاکم ملاحظه می گردد که اگرچه در عمل نمی توانیم مرز دقیقی فی مابین تامین دلیل و تحصیل دلیل ترسیم نماییم لیکن تامین دلیل و تحصیل دلیل از جهات متعدد از جمله از لحاظ هدف ، مرجع و مجری بررسی و ارزیابی دلایل ، قواعد رسیدگی ، آثار ، اعتبار دلایل و قلمرو و تشریفات دادرسی با یکدیگر تمایز قابل توجه ای دارند.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه
فصل اول: کلیات
مبحث اول: تعریف دلیل
مبحث دوم: عناصر و ویژگی دلیل
گفتار اول: آمره بودن قواعد دلیل
گفتار دوم: انحصاری بودن دلیل
گفتار سوم: غیرقابل تجزیه بودن دلیل
گفتار چهارم: زمان تهیه دلیل
گفتار پنجم: استناد کننده به دلیل
گفتار ششم: مفهوم حقیقت و کشف آن
گفتار هفتم: مفهوم و موقعیت اثبات
مبحث سوم: اهمیت و موقعیت دلیل
مبحث چهارم: انواع دلیل و نقش اثباتی آن
گفتار اول: دلیل قضایی و دلیل علمی
گفتار دوم: دلیل از قبل تمهید شده و دلیل اتفاقی
گفتار سوم: دلیل قانونی و دلیل اخلاقی
گفتار چهارم: دلیل مستقیم و دلیل غیر مستقیم
گفتار پنجم: دلیل وجود و دلیل عدم
گفتار ششم: دلیل اصلی،تامینی و تکمیلی
مبحث پنجم: موضوع دلیل
گفتار اول: مسایل موضوعی
گفتار دوم: مسایل انکاری و تکذیبی
مبحث ششم: مرجع و مقام صالح رسیدگی کننده به دلیل
مبحث هفتم: قلمرو قانون حاکم بر دلیل از لحاظ زمان
گفتار اول: قانون حاکم بر اداره ادله
گفتار دوم: قانون حاکم بر ارزش ادله
گفتار سوم: قانون حاکم راجع به دلایل برای اثبات اعمال حقوقی
گفتار چهارم: قانون حاکم راجع به دلایل برای اثبات وقایع خارجی
فصل دوم: جایگاه تامین دلیل و تحصیل دلیل در حقوق و رویه قضایی ایران
مبحث اول: جایگاه تامین دلیل
گفتار اول: معانی و مفاهیم تامین دلیل
گفتار دوم: مقصود و هدف تامین دلیل
گفتار سوم: مرجع صالح و مجری برای قرار تامین دلیل
بند اول: مرجع صالح برای تامین دلیل
بند دوم: مجری قرار تامین دلیل
گفتار چهارم: قواعد، شرایط و نحوه رسیدگی به درخواست تامین دلیل
بند اول: قواعد و شرایط تامین دلیل
الف) موجود بودن دلیل
ب) منع تحصیل دلیل در قالب تامین دلیل
ج) رعایت شرایط قانونی در تنظیم درخواست تامین دلیل
د) عدم ممانعت در انجام تامین دلیل
ه–) الزام رعایت اصل تناظر
و) عدم صدق جهات رد در مورد دادرس مجری تامین دلیل
ز) عدم امکان استفاده بعدی از دلیل
ح) منع ارزیابی خواسته به هنگام تامین دلیل
ط) الزام رعایت قواعد تحقیق و معاینه محل در تامین دلیل
بند دوم: نحوه رسیدگی به درخواست تامین دلیل
الف) شکل و مندرجات درخواست تامین دلیل
ب) محل و ترتیب رسیدگی به دلیل
ج) مفهوم ضرورت و فوریت تامین دلیل
د) اجرای قرار تامین دلیل
گفتار پنجم: آثار تامین دلیل
گفتار ششم: میزان اعتبار دلایل تامین شده
گفتار هفتم: قلمرو تامین دلیل
مبحث دوم: جایگاه تحصیل دلیل
گفتار اول: معانی و مفاهیم
بند اول: تعریف تحصیل دلیل
بند دوم: مبانی تحصیل دلیل
بند سوم: اصل مشروعیت تحصیل دلیل ۵۰ گفتار دوم: جایگاه قاعده منع تحصیل دلیل در امور حقوقی
بند اول: قاعده منع تحصیل دلیل در مکاتب حقوقی و فقه
بند دوم: تحولات قانونگذاری و تنقینی قاعده منع تحصیل دلیل
بند سوم: مبنای قاعده منع تحصیل دلیل
بند چهارم: اعتبار قاعده منع تحصیل دلیل
بند پنجم: قلمرو قاعده منع تحصیل دلیل
الف: مفاهیم متمایز از قاعده منع تحصیل دلیل
۱) اقامه دلیل
۲) تلقین دلیل
۳) اداره دلیل
۴) ارزیابی دلیل
ب: امور خارج از شمول قاعده منع تحصیل دلیل
۱) تحقیقات دادگاه
۲) استنادات دادگاه
ج: مراجع خارج از شمول قاعده منع تحصیل دلیل
۱) دادگاه بخش
۲) دادگاه رسیدگی به امور حسبی
۳) دادگاه خانواده
۴) دیوان عالی کشور
فصل سوم: وجه افتراق تامین دلیل از تحصیل دلیل در قوانین مدون و دکترین حقوقی
مبحث اول: اهداف تامین دلیل و تحصیل دلیل
مبحث دوم:بررسی شیوه تحصیل دلیل و تامین دلیل
الف) اقرار
ب) سند
ج) شهادت
د) اماره
ه–) قسم
و) تحقیق محلی و معاینه محلی
ز) کارشناسی
مبحث سوم: رابطه علم قاضی و اماره قضایی با تحصیل دلیل و تامین دلیل
مبحث چهارم: نقش دادرس در کشف حقیقت و رسیدگی به تامین دلیل
مبحث پنجم: مرجع بررسی و مجری ارزیابی تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار اول: مرجع بررسی تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار دوم: مجری ارزیابی تامین دلیل و تحصیل دلیل
مبحث ششم: قواعد حاکم بر تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار اول: موجود بودن دلیل و عدم امکان استفاده بعدی از دلیل
گفتار دوم: عدم ممانعت در انجام تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار سوم: نحوه رعایت اصل تناظر در تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار چهارم: انطباق دعاوی ترافعی و غیر ترافعی با تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار پنجم: جهات رد دادرس مجری تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار ششم: نحوه ارزیابی خواسته در صدور قرار تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار هفتم: قواعد تحقیق و معاینه محل در تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار هشتم: ضرورت و فوریت در تامین دلیل و تحصیل دلیل
مبحث هفتم: بررسی آثار تامین دلیل و تحصیل دلیل
مبحث هشتم: میزان اعتبار دلایل تامین شده و دلایل تحصیل شده
مبحث نهم: بررسی قلمرو تامین دلیل و تحصیل دلیل
فصل چهارم: بررسی وجه ممیزه تامین دلیل از تحصیل دلیل در رویه قضایی ایران
مبحث اول: مقصود تامین دلیل و تحصیل دلیل
مبحث دوم: تشریفات دادرسی حاکم بر تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار اول: رعایت تشریفات آمره در تامین دلیل و تحصیل دلیل
الف) معاینه محل
ب) تحقیق از شهود
ج) مسجلین سند
د) ملاحضه پرونده مربوط به دادرسی
ه–) کارشناسی
و) تحقیق محلی
ز) رسیدگی به اعتبار و اصالت سند
گفتار دوم: ممانعت طرف دعوا در انجام تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار سوم: تامین دلیل و تحصیل دلیل بدون حضور خواهان یا خوانده
گفتار چهارم: استماع شهادت شهود به عنوان تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار پنجم: قواعد و مقررات کارشناسی در تامین دلیل و تحصیل دلیل
گفتار ششم: استناد به نظریه کارشناسی بعمل آمده در تامین دلیل و تحصیل دلیل
مبحث سوم: ارزش دلایل مندرج درصورت مجلس تامین دلیل در دادرسی
نتیجه و پیشنهادها:
منابع و مآخذ:
کلیدواژه ها
- دلیل
- تامین دلیل
- تحصیل دلیل
- منع تحصیل دلیل