توثیق حقوق مالکیت صنعتی

توثیق حقوق مالکیت صنعتی عنوان رساله ای است که توسط امیررضا حمیدی اول، با راهنمایی میر قاسم جعفرزاده و با مشاوره ابراهیم رهبری و سعید حقانی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

عنوان	توثیق حقوق مالکیت صنعتی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	امیررضا حمیدی اول
استاد راهنما	میر قاسم جعفرزاده
استاد مشاور	ابراهیم رهبری، سعید حقانی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در راستای تضمین ایفای تعهدات قراردادی و تسویه وامِ دریافتی از موسسات اعتباری، شرط توثیق داراییِ متعهد و وام گیرنده، در قراردادهای مربوطه درج می گردد. عصرِ ارتباطات، ضمن استفاده روز افزون از اموال غیر مادی، دیدگاه های اقتصادی را معطوف به مهم ترینِ آنها یعنی اموالِ موضوع مالکیت صنعتی می نماید. بر همین اساس، دارنده یک حق مالکیت صنعتی به ویژه در تامین مالیِ کسب و کار خود، علاوه بر بهره برداری از آن مالِ فکری، به اخذ اعتبار از طریق توثیق مالکیت صنعتیِ خویش نظر دارد. ضرورتِ این کارکرد، زمانی احساس می شود که دارنده مالکیت صنعتی، یک بنگاه اقتصادیِ نوپا باشد. زیرا طبق تحقیقاتِ صورت گرفته، در عمده کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه،۶۰ تا۷۰ درصدِ اشتغال و مشارکتِ اساسی در رشد اقتصادی، توسط بنگاه های اقتصادیِ کوچک و متوسط هدایت می شود. همین مهم، سازمان های بین المللی و کشورهای صاحب صنعت را به تدوین مقررات ناظر بر توثیق مالکیت صنعتی واداشته است. کشور ایران نیز به اتکای تکمیلی بودنِ قواعد رهن و تصویب مقررات پراکنده ای جهت توثیق اموال غیرمادی، چشم انداز روشنی در پذیرش نهاد توثیق مالکیت صنعتی، نشان داده است. مساله بعدی، چالش های پیشِ روی برقراری حق وثیقه در مالکیت صنعتی می باشد که از یک سو در جلب رضایت ذینفعان در پذیرش آن به عنوان وثیقه، موثر بوده و از سوی دیگر، روش عملیِ برقراری حق وثیقه در مالکیت صنعتی را می طلبد. بنابراین پیش نیازِ هر قرارداد وثیقه را می توان عبارت از ارزش گذاریِ وثیقه، ایجاد، استقرار، ثبت و اجرای حق وثیقه در مالکیت صنعتی دانست. سپس باید چالش ها را درقبال هریک از مصادیق مالکیت صنعتی بررسی نمود تا بتوان به تعیین مصداقِ قابل توثیق پرداخت و از این میان، به نظر می رسد مهم ترین مصادیقِ قابل ثبت یعنی اختراع، علامت تجاری، طرح صنعتی و گونه های جدید گیاهی و جانوری، قابلیت توثیق دارند. نهایتا اینکه ظرفیت بالای مالکیت صنعتی، امکان تفکیک مالکیت بر حق مالکیت فکری و اموال حاصل از آن را به همراه دارد و بر همین مبنا می توان مطابق با میلِ وام دهندگان و ذینفعان، روش های تامین مالیِ دارایی محور و سرمایه محور را به کار بست. بر همین مبنا چنین به نظر می رسد که به موازاتِ آن، حقوق ناشی از قرارداد اعطای مجوزِ بهره برداری از اموال فکری نیز توامان قابلیت توثیق داشته باشند.

ساختار و فهرست رساله

فصل اول: تبیین مفهومیِ مالکیت صنعتی و توثیقِ آن

مبحث اول: مفهوم مالکیت صنعتی

گفتار اول: دامنه مفهومیِ مالکیت صنعتی

گفتار دوم: دامنه مصداقیِ مالکیت صنعتی

گفتار سوم: تشابهات و تفاوت های مالکیت صنعتی با اموال سنتی (مادی)

مبحث دوم: تبیین مفهومیِ توثیق مالکیت صنعتی و رویکرد ذینفعان بر آن

گفتار اول: موارد نیاز به تضمین سپاری

گفتار دوم: تعریف وثیقه، اقسام آن و توثیق مالکیت صنعتی

گفتار سوم: مالکیت های صنعتیِ قابل توثیق و غیرقابل توثیق

بند یک: تحلیل حق بر مالکیت صنعتی به عنوان مالکیت

بند دو: تحلیل حق بر مالکیت صنعتی به عنوان سایر حقوق عینی

بند سه: تحلیل قابلیت انتقال یا عدم انتقال مالکیت صنعتی

گفتار چهارم: رویکرد تضمین سپرها و ذینفعان نسبت به حق وثیقه در مالکیت صنعتی

بند یک: تغییرات نظام مند درچارچوب مفهومیِ توثیق مالکیت صنعتی

بند دو: سابقه توثیق مالکیت صنعتی

مبحث سوم: تحلیل مباحثِ فصل اول

فصل دوم: وجاهتِ اقتصادی و حقوقیِ توثیق مالکیت صنعتی

مبحث اول: وجاهت اقتصادی توثیق مالکیت صنعتی

گفتار اول: جایگاهِ توثیق مالکیت صنعتی در میان سایر روش های شایعِ کسب سرمایه

گفتار دوم: اهمیت اقتصادیِ مالکیت صنعتی در بازار سرمایه

بند یک: مزایای توثیق مالکیت صنعتی

بند دو: مزایای ویژه توثیق مالکیت صنعتی برای بنگاه های نوپا

مبحث دوم: وجاهت حقوقیِ توثیق مالکیت صنعتی ۵۰ گفتار اول: توجه ویژه سازمان های بین المللی به اهمیت و پذیرش توثیق مالکیت فکری ۵۰ بند یک: تحقیقات سازمان همکاری اقتصادی و توسعه

بند دو: ابتکارات سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو)

بند سه: اقدامات کمیسیون حقوق تجارت بین الملل سازمان ملل متحد (آنسیترال)

الف: سابقه تاریخی تلاش آنسیترال در تدوین راهنمای قانونگذاری معاملات وثیقه ای

ب: راهنمای قانونگذاری آنسیترال در معاملات وثیقه ای

پ: همکاریِ وایپو و آنسیترال در تهیه راهنمای قانونگذاری آنسیترال در معاملات وثیقه ای: الحاقیه حق وثیقه در مالکیت فکری

ت: اقدامات بعدیِ آنسیترال : راهنمای ثبت، راهنمای قانون گذاریِ فنی در اجراء، قانون مدل و راهنمای تصویب

گفتار دوم: جایگاه قانونیِ توثیق مالکیت صنعتی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه

بند یک: کشورهای توسعه یافته صنعتی

الف: انگلستان

ب: اتحادیه اروپا

پ: ایالات متحده

ت: ژاپن

بند دو: کشورهای در حال توسعه آسیایی

الف: سنگاپور

ب: جمهوری خلق چین

پ: مالزی

ت: هنگ کنگ

گفتار سوم: اهتمام قانون گذارِ ایرانی در جهت پذیرش توثیق مالکیت صنعتی

مبحث سوم: تحلیل و ارزیابی جایگاه حقوقی توثیق مالکیت صنعتی در تجارت بین الملل و حقوق داخلی و مقایسه با رویکرد حقوق ایران

فصل سوم: چالش های نظری و اجراییِ توثیق مالکیت صنعتی

مبحث اول: چالش های نظریِ توثیق مالکیت صنعتی

گفتار اول: چالش های نظریِ ناشی از ماهیت قوانینِ حاکم بر رهن در حقوق ایران

بند یک: مقررات حاکم بر عقد رهن در قانون مدنی ایران

الف: قبض مال مرهون

ب: لزوم عین معین بودنِ مال مرهون

گفتار دوم: موانع ناشی از ماهیتِ اموال فکری

بند یک: تردیدهای ناشی از شیوه تصرف بر مال فکری

بند دو: محدودیت های متصل به ارزش اقتصادیِ اموال فکری

مبحث دوم: چالش های اجراییِ توثیق مالکیت صنعتی

گفتار اول: چالش های اجراییِ توثیق مصادیق مالکیت صنعتی

بند یک: اختراعات، گونه های جدید گیاهی و ارقام حیوانی

بند دو: طرح های صنعتی

بند سه: علایم تجاری

بند چهار: اسرار تجاری

بند پنج: پایگاه داده مشتری ها

بند شش: نشانه های جغرافیایی

بند هفت: وبگاه ها و نام های دامنه

بند هشت: سایر اقسام مالکیت صنعتی

مبحث سوم: تحلیل مباحثِ فصل سوم

فصل چهارم: راهکارهای ناظر بر رفع چالش های توثیق مالکیت صنعتی

مبحث اول: راهکارهای رفع چالش های نظریِ توثیق مالکیت صنعتی

گفتار اول: راهکارهای رفع چالش های نظریِ توثیق مالکیت صنعتی در حقوق ایران

بند یک: خروج از مقررات عقد رهن

الف: امری یا تکمیلی بودنِ قواعد رهن

ب: عقد وثیقه

بند دو: اِعمال راهکارِ جدید در حقوق ایران

بند سه: حرکت به سمت شناساییِ نهاد توثیق مالکیت صنعتی

گفتار دوم: قراردادهای توثیق مالکیت صنعتی

بند یک: قراردادهای توثیق با رویکردِ تامین مالیِ پروژه (دارایی محور)

الف: خطرهای اقتصادیِ حاصل از روش توثیقیِ دارایی محور

ب: سایر روش های توثیقیِ دارایی محور و معایب متصور بر آنها

بند دو: توثیق حقوق ناشی از قرارداد لیسانس مالکیت صنعتی

الف: امکان سنجیِ توثیق حقوق ناشی از قرارداد لیسانس

ب: تاثیر متقابل توثیق حقوقِ موضوع یک قرارداد لیسانس

پ: محدودیت های ایجاد حق وثیقه در حقوق لیسانس گیرنده

بند سه: قراردادهای توثیق با رویکردِ تامین مالیِ سرمایه در گردش (سرمایه محور)

الف: تلقیِ فروشنده به عنوان دارنده حق وثیقه

ب: خطرهای اقتصادیِ حاصل از روش توثیقیِ سرمایه محور

مبحث دوم: راهکارهای رفع چالش های اجراییِ توثیق مالکیت صنعتی

گفتار اول: راهکارهای عامِ توثیق مالکیت صنعتی

بند یک: ارزش گذاری مالکیت صنعتی و مواردِ نیاز به ارزش گذاریِ مالکیت صنعتی

بند دو: شرایط اعتبارِ قرارداد توثیق مالکیت صنعتی

گفتار دوم: راهکارهای ناظر بر وثیقه گذاریِ هریک از مصادیقِ قابل توثیق

بند یک: اختراعات، گونه های جدید گیاهی و ارقام حیوانی

بند دو: طرح های صنعتی

بند سه: علایم تجاری

بند چهار: اسرار تجاری

نتیجه و پیشنهادها

فهرست منابع

کلیدواژه ها

• تضمین تعهدات
• توثیق
• حق وثیقه
• مالکیت صنعتی
• قرارداد اعطای مجوز بهره برداری