جایگاه احسان در قلمرو حقوق مدنی
جایگاه احسان در قلمرو حقوق مدنی عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدرضا صالحیان بهروز، با راهنمایی محمدعلی خورسندیان و با مشاوره پرویز عامری در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز دفاع گردید.
 | |
| عنوان | جایگاه احسان در قلمرو حقوق مدنی |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | محمدرضا صالحیان بهروز |
| استاد راهنما | محمدعلی خورسندیان |
| استاد مشاور | پرویز عامری |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۸۸ |
| دانشگاه | دانشگاه شیراز |
چکیده
قوانین مبتنی بر اخلاق و یا مذهب ، دوام و تقدس بیشتری نزد عامه دارند و کمتر مورد تعرض قرار می گیرند لذا باید سعی نمود تا قواعد حقوق و قانون را از این دو جلا بخشید یکی از اعمالی که آشکارا بقاء انسان و در نتیجه اجتماع را به همراه دارد ، احسان و نیکو کاری به هنگام ضرورت است که باید با رعایت احتیاط و پرهیز از تعدی و تفریط توام با جلوگیری از مداخله غیر ضروری و کنجکاوانه افراد در امور دیگران باشد تا باعث استمرار دیگر ارزش های انسانی گردد.در این تحقیق با روش کتنابخانه ای و استنادی که مورد استفاده اکثر دانشجویان رشته حقوق می باشد با ارایه تحقیقی تحلیلی و استدلالی احکام مربوط به قاعده احسان از منابع حقوق اسلام استخراج و با احکام موجود در قانون مدنی و دیگر قوانین تطبیق گردید و در تحلیل موضوع از آثار حقوقی سایر کشور ها استفاده شد.برای ایجاد مسیولیت مدنی و ضمان قهری اسباب و عواملی وجود دارد که در فقه از آنها به موجبات ضمان قهری یاد می شود. برای جلوگیری از ایجاد مسیولیت مدنی و سقوط ضمان قهری هم برای کسی که شرایط ضمان فراهم شده است اسباب و مواردی وجود دارد که از آنها به مسقطات ضمان قهری تعبیر می گردد. مطابق قواعد مسلم و معمول در فقه و حقوق هر گاه کسی عمل خسارت باری انجام دهد در صورت ورود خسارت به دیگری طبق ادله ضمان ، ضامن می باشد و نیز اتلاف مال غیر اگر چه بدون تعدی و تفریط باشد موجب ضمان و مسیولیت است ولی هر گاه شخصی با انگیزه خدمت و نیکو کاری به دیگران موجب وارد شدن خسارت به آنان شود اگر چه شرایط ضمان فراهم شده باشد اقدامش مسیولیت آور نیست و عمل چنین شخصی برای او ایجاد تعهد نمی کند.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
فصل اول کلیات ۳
گفتار اول مفهوم و تاریخچه احسان ۳
مبحث اول : معانی احسان ۳
بند اول : معانی لغوی احسان ۳
بند دوم : معانی اصطلاحی ۵
بند سوم : مقایسه واژه احسان با لغت های مشابه ۵
بند چهارم : مفهوم حسن نیت ۶
مبحث دوم : تاریخچه قاعده احسان ۷
گفتار دوم : مبانی اخلاق احسان و نیکو کاری ۹
مبحث اول : مبانی اخلاقی ۹
بند اول : اخلاق در لغت ۱۰
بند دوم : اخلاق در اصطلاح ۱۱
مبحث دوم: بررسی دیدگاه ها درباره خوب و بد اخلاقی ۱۲
بند اول: بررسی معانی خوب و بد در میان مکاتب اخلاقی ۱۲
بند دوم: خوب و بد در میان متفکران اسلامی ۱۵
مبحث دوم: نسبیت گرایی ۱۷
بند اول : مکاتب نسبیت گرا ۱۷
مبحث چهارم: مطلق گرایی ۱۹
بند دوم ؛ مکاتب مطلق گرا ۱۹
گفتار سوم : مبانی دینی ۲۳
مبحث اول:آموزه های یهود ۲۳
مبحث دوم :آموزه های مسیح ۳۱
مبحث سوم:آموزه های اسلام ۳۴
بند اول :کتاب ۳۴
بند دوم : روایات ۳۶
فصل دوم : مبانی فقهی، حقوقی و قلمرو احسان ۳۹
گفتار اول : منابع و مستندات ۳۹
مبحث اول : کتاب ۳۹
بند اول : آیه ما علی المحسنین من سبیل ۳۹
۱– اعتبار عمومیت آیه ۴۱
۲– شرح آیه ۴۲
الف : کلمه المحسنین ۴۲
ب : تشخیص محسن ۴۳
ج : مفهوم سبیل ۴۴
بند دوم : آیه اهل جزاء الاحسان الا الاحسان ۴۸
مبحث دوم : سنت ۵۱
مبحث سوم : حکم عقل ۵۳
بند اول : اهمیت ارداه یا نیت و انگیزه در فعل ۵۵
بند دوم : سپاسگزاری از منعم و امتنان از محسن، عقلا واجب است ۵۵
مبحث چهارم : اجماع ۵۷
مبحث پنجم : بنای عقلا ۵۸
مبحث ششم : عمل فقها ۶۰
گفتار دوم : مجاری و قلمرو قاعده ۶۲
مبحث اول : موارد تطبیق قاعده ۶۳
بند اول : نظریه دفع ضرر ۶۳
بند دوم : نظریه جلب منفعت ۶۴
بند سوم : نظریه عموم و شمول مفهوم احسان ۶۵
مبحث دوم : مفهوم احسان نسبت به قصد و واقع ۶۶
بند اول : نظریه شخصی ۶۶
بند دوم : نظریه نوعی ۶۷
بند سوم : نظریه مختلط ۶۸
مبحث سوم : مفهوم احسان نسبت به شخص محسن الیه ۶۹
بند اول : احسان نسبت به عموم مردم ۷۰
بند دوم : احسان نسبت به افراد یا شخص خاص ۷۰
بند سوم : احسان نسبت به شخص محسن ۷۳
بند چهارم : اقدامات انسان دوستانه ۷۵
مبحث چهارم : شرایط احسان ۷۶
بند اول : شرایط اجرای احسان ۷۶
بند دوم : استحقاق اجرت ۷۸
فصل سوم : کاربرد و آثار قاعده احسان ۸۲
گفتار اول : رابطه قاعده احسان با سایر ادله ۸۲
مبحث اول : رابطه قاعده احسان با ادله ضمان ۸۲
مبحث دوم : حکومت چیست ۸۵
گفتار دوم : کاربرد قاعده احسان ۸۶
مبحث اول : کاربرد قاعده احسان در مورد پزشک ۸۶
بند اول : نظر مشهور ۸۸
بند دوم : نظر غیر مشهور ۸۸
بند سوم : مسولیت پزشک در قانون مجازات اسلامی ۹۰
مبحث دوم : کاربرد قاعده احسان در موارد ایجاد مانع در راههای عمومی ۹۲
بند اول : حفره چاه در ملک شخصی ۹۳
بنددوم : حفر چاه در محل مباح ۹۳
بند سوم : حفر چاه در معبر عمومی ۹۴
بند چهارم : مصادیق قانونی قاعده احسان ۹۶
مبحث سوم : اجرای قاعده احسان در انواع امانت ۹۹
بند اول : اثر قاعده احسان در قبض مال از صغیر یا مجنون ۹۹
بند دوم : تغییر شیوه ی حفظ مال مورد امانت ۱۰۰
بند سوم : انکار امانت یا امتناع از رد آن به مالک جهت حفظ آن ۱۰۱
بند چهارم : کوشش امین در حفظ مال پس از ترک خیانت ۱۰۲
بند پنجم : اجرای قاعده احسان در امانات قانونی ۱۰۶
مبحث چهارم : اداره مال غیر ۱۰۹
مبحث پنجم : اشیای پیدا شده و مجهول المالک ۱۱۲
مبحث ششم : احسان در حقوق خارجی ۱۱۳
نتیجه گیری ۱۱۸
فهرست منابع ۱۱۹
کلیدواژه ها
- اخلاق
- انسان
- حقوق مدنی
- دین
- احسان
- ارزش های اخلاقی
- امانت
- نیکوکاری