دفاع مشروع ظاهری

دفاع مشروع ظاهری یا دفاع مشروع موهوم بر رفتار شخصی منطبق است که پیرو اعتقاد معقول مبنی بر وجود خطر به دفاع از خود می‌پردازد؛ در حالی که خطری در حقیقت وجود نداشته است. برخی دیگر از حقوقدانان چنین تعریف کرده‌اند: زمانی که شخص به طور معقول باور داشته باشد که مورد حمله قرار گرفته است؛ در حالی که در واقع امر چنین نبوده و از نیروی دفاعی علیه کسی استفاده کند که در حقیقت مهاجم نیست. از باب تطبیقی، جایگاه وقوع خطر در دفاع مشروع واقعی و ظاهری متفاوت است، به گونه‌ای که در اولی این جایگاه در عالم خارج و در دومی تنها در ذهن مرتکب قرار دارد. در اینکه می‌توان این نوع دفاع را در قانون مجازات اسلامی پذیرفت، بین حقوقدانان اختلاف است. برخی اندیشمندان بر این باورند که، با توجه به بند «ب» ماده ۱۵۶ و بر اساس بند «ب» ماده ۲۹۱ و ماده ۳۰۳ این قانون، حتی اعتقاد نامعقول شخص به وجود حمله نیز می‌تواند موجب رهایی مرتکب از صدور حکم قصاص شود، ولی در قبال تأثیر اعتقاد معقول سکوت نموده‌اند.[۱]

منابع

  1. سعید قائدی؛ مجتبی فرحبخش، (۱۴۰۳)، آسیب‌شناسی قضایی اِعمال دفاع مشروع در دادسرا با تاکید‌ بر قتل عمد، مجله حقوقی دادگستر، دوره ۸۸، شماره ۱۲۵