شرایط و اسباب تشکیل قرارداد در حقوق ایران و اصول حقوق قراردادهای اروپا

شرایط و اسباب تشکیل قرارداد در حقوق ایران و اصول حقوق قراردادهای اروپا عنوان رساله ای است که توسط سیده مریم اسدی نژاد، با راهنمایی جواد واحدی زاده و با مشاوره علیرضا صالحی فر در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل دفاع گردید.

عنوان	شرایط و اسباب تشکیل قرارداد در حقوق ایران و اصول حقوق قراردادهای اروپا
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	سیده مریم اسدی نژاد
استاد راهنما	جواد واحدی زاده
استاد مشاور	علیرضا صالحی فر
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

چکیده

مقررات اصول حقوق قراردادهای اروپا که پلی بین حقوق نوشته و کامن لا ایجاد کرده به گونه ای است که کمترین چالش را در هنگام تشکیل قرارداد ایجاد می کند. بررسی شرایط و اسباب تشکیل قرارداد در حقوق ایران و مقایسه آن با اصول مذکور می تواند چالش های موجود در مقررات ایران را مشخص کند. هدف از نگارش این پایان نامه که به صورت تحلیلی و توصیفی است جهت مشخص کردن چالش های موجود راجع به اسباب تشکیل قرارداد و ارایه راهکار است. سوال رساله در خصوص نقش قصد و رضا و سایر شروط مندرج در ماده۱۹۰ق.م. در مقایسه با اصول مذکور و پذیرش اراده ظاهر ی یا باطنی در تفسیر قرارداد است. همچنین بررسی چالشی مدل سنتی ایجاب و قبول در هنگام تشکیل عقد است. براساس مقررات اصول از نظر ماهوی نیازی به مدل سنتی ایجاب و قبول نبوده بلکه براساس اصل آزادی از فرم، توافق کافی مبتنی بر قصد التزام قراردادی سبب تشکیل قرارداد است بدون اینکه به شرط دیگری(اعم از شرط عوض و یا علت تعهد)باشد و از نظر شکلی نیز به هر شیوه قابل اثبات است. در نتیجه در نبرد فرم ها و قراردادهای هوشمند تعهد بدون در نظر گرفتن ایجاب و قبول حاصل می شود. تعهدات حتی بدون قبولی صحیح خواهد بود. در حقوق ایران هرچند ماده۱۹۰و ماده۱۰ق.م می تواند پاسخگوی بسیاری از ابهامات باشد لیکن مانند مقررات اصول فراگیر و شفاف نبوده و نمی توان با مدل ایجاب و قبول قراردادهای هوشمند را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. به همین دلیل پیشنهاد شده از این الگو در مقررات ما استفاده شود و وعده یکجانبه نیز به طور شفاف پذیرفته گردد. در مورد سایر شروط مثل مشروعیت جهت قرارداد از اسباب نبوده بلکه در صورت نامشروع بودن می تواند مانع تشکیل قرارداد گردد.

ساختار و فهرست رساله

فهرست تفصیلی مطالب چکید ۱ مقدمه ۲ الف)بیان مسیله ۳ ب)اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ۶ ج) پیشینه تحقیق ۷ د)جنبه ی جدید بودن و نوآوری در تحقیق ۸ ه)اهداف مشخص تحقیق ۹ و)سوالات تحقیق ۱۰ ز)فرضیه های تحقیق ۱۱ ح)روش تحقیق ۱۲ ط)روش گردآوری اطلاعات ۱۲ ی)ساختارتحقیق و ساماندهی ۱۳ فصل اول: کلیات تحقیق( مفاهیم ،مبانی،پیشینه) ۱–۱–مفاهیم ۱۵ ۱–۱–۱–مفهوم اصول ۱۶ ۲–۱–۱–مفهوم تعهد ۲۰ ۳–۱–۱–مفهوم اراده ۲۲ ۴–۱–۱–مفهوم وعده یک جانبه ۲۳ ۵–۱–۱–مفهوم شرایط ۲۴ ۶–۱–۱–مفهوم سبب ۲۶ ۱–۶–۱–۱–نظریه سبب در حقوق ۲۹ ۷–۱–۱–مفهوم علت ۳۰ ۱–۷–۱–۱–نظریه علت در حقوق ۳۱ ۲–۷–۱–۱–نظریه علت در حقوق ایران ۳۶ ۱–۱ –۸–مفهوم جهت نامشروع ۴۱ ۱–۱ –۹–قاعده مقتضی و مانع ۴۲

–۲–مبانی بحث ۴۳

–۳– سابقه ی تاریخی ۴۷ فصل دوم : نقش و جایگاه قصد و رضا در حقوق ایران و و اصول حقوق قرار دادهای اروپا

–۱–اقسام اراده ۵۰

–۱ –۱–اراده استعمالی و جدی ۵۰ ۲–۱–۲–اراده حقیقی و انشایی ۵۰ ۳–۱–۲–اراده ظاهری و باطنی ۵۱ ۲–۲–اراده در اصول حقوق قرار دادهای اروپا ۵۵ ۲– ۱–۲–قصد التزام قراردادی ۵۶ ۲–۲–۲– تشخیص قصد الزام آور قانونی ۶۲ ۲–۲ –۳–شبیه سازی ۷۰ ۴–۲–۲–ابراز قصد بدون تشریفات و شکل خاص ۷۱ فصل سوم: سایر شرایط اعتبار قرارداد(اهلیت و موضوع معین و مشروعیت جهت معامله)

–۱–اهلیت متعاقدین ۷۹

–۲–مورد معامله ۸۰

–۲ –۱–شرایط مورد معامله ۸۱ ۳–۳–مشروعیت جهت معامله ۸۳ ۳–۳ –۱–عدم تاثیرگذاری جهت معامله در قصد طرفین (سبب نبودن جهت) ۸۴ ۳–۲–۳–اثر تردید مشروعیت جهت و سایر اسباب ۸۵

–۴–عدم مشروعیت در اصول حقوق قرار دادهای اروپا ۸۸ فصل چهارم: انعقاد قرارداد و فرآیند آن در حقوق ایران و اصول حقوق قرار دادهای اروپا ۱–۴–مذاکرات قبل از قراردادوعدم افشای اطلاعات ۹۱ ۱–۱–۴–مذاکرات قبل از قرارداد و آثار ناشی از قطع آن ۹۲

–۱ –۲–عدم افشای اطلاعات ۹۵ ۲–۴– توافق و مدل ایجاب و قبول ۹۷ ۱–۲–۴–توافق کافی ۹۸ ۱–۱–۲–۴–شرایط توافق کافی ۹۹ ۲–۴– ۲– مدل و قالب ایجاب و قبول ۱۰۴ ۱–۲–۲–۴– ایجاب و شرایط تحقق آن ۱۰۵ ۱–۱–۲–۲–۴–قصد التزام بر فرض قبولی ۱۰۶ ۲–۱–۲–۲–۴–به اندازه کافی مشخص بودن ایجاب ۱۰۸ ۳–۱–۲–۲–۴– معلوم و معین بودن مخاطب ایجاب ۱۱۰ ۴–۱–۲–۲–۴–رجوع از ایجاب ۱۱۱ ۵–۱–۲–۲–۴–موارد استثنای رجوع از ایجاب ۱۱۳ ۱–۵–۱–۲–۲–۴–تعیین مدت برای قبولی ۱۱۴ ۲–۵–۱–۲–۲–۴–اتکاء و اعتماد مخاطب ۱۱۵ ۶–۱–۲–۲–۴–رد ایجاب ۱۱۶ ۷–۱–۲–۲–۴–حجر و فوت موجب قبل از قبولی ۱۱۷ ۲–۲–۲–۴–قبولی ۱۱۹ ۱–۲–۲–۲–۴–محدودیت زمانی قبولی ۱۲۰ ۴– ۲–۲ –۳–نبرد فرم ها ۱۲۳ ۴–۲–۲–۴–قراردادهای فاقد ایجاب و قبول ۱۲۵ ۳–۴–زمان و مکان تشکیل قرارداد ۱۲۹ ۴–۴– پایداری عقدو ضمان معاوضی ۱۳۱ ۵–۴–وعده یکجانبه ۱۳۳ ۱–۵–۴– پیشینه نهاد وعده ۱۳۳ ۲–۵–۴–رویکرد اصول حقوق قرار دادهای اروپا و حقوق برخی از کشورها ی اروپا ۱۳۶ ۳–۵–۴–ویژگی متمایز وعده ۱۳۸ ۴–۵–۴–قصد وعده دهنده و اعلام آن ۱۴۲ ۱–۵–۴–۴– نقش اصل حاکمیت اراده در وعده یک طرفه ۱۴۲ ۲–۵–۴–۴– اتکاء و اعتماد و امنیت ۱۴۴ ۳–۵–۴–۴–نقش اراده مخاطب در وعده های یکطرفه ۱۴۴ نتیجه ۱۴۷ پیشنهاد ۱۵۱ منابع ۱۵۳ فهرست تفصیلی منابع ۱۶۴

کلیدواژه ها

• اراده
• باطنی
• قصد