مطالعه تطبیقی نهاد واگذاری قرارداد در حقوق ایران انگلیس و اسناد بین المللی

مطالعه تطبیقی نهاد واگذاری قرارداد در حقوق ایران انگلیس و اسناد بین المللی عنوان رساله ای است که توسط امیرعباس کاوسی، با راهنمایی حسن بادینی و با مشاوره نجادعلی الماسی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد امارات متحده عربی دفاع گردید.

عنوان	مطالعه تطبیقی نهاد واگذاری قرارداد در حقوق ایران انگلیس و اسناد بین المللی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	امیرعباس کاوسی
استاد راهنما	حسن بادینی
استاد مشاور	نجادعلی الماسی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد امارات متحده عربی

چکیده

در تعریف نهاد واگذاری قرارداد می توان گفت: واگذاری قرارداد عبارتست از اینکه موقعیت قراردادی طرف قرارداد با تمام حقوق و تعهدات و مسیولیت ها به فرد ثالثی منتقل می شود که این انتقال ممکن است در پی یک عمل حقوقی، حکم دادگاه، مقرره قانونی و یا یک واقعه حقوقی باشد. ضرورت بحث در این موضوع از این نظر است که هر چند در پذیرش این نهاد در حقوق ایران نمی توان تردید کرد و به صورت صریح و ضمنی، این نهاد مکررا مورد اشاره قانونگذار قرار گرفته است؛ اما باب مستقلی در قوانین داخلی ایران به نهاد واگذاری قرارداد اختصاص داده نشده است؛ از جمله یافته های این پژوهش این است که انتقال قرارداد ممکن است ارادی، قضایی یا قانونی باشد، انتقال قانونی ممکن است به صورت تبعی در اثر یک عقد یا یک ایقاع و حتی در اثر یک واقعه حقوقی مثل مرگ اتفاق بیفتد؛ ملاک در قابلیت انتقال قرارداد، وجود یا عدم وجود حقوق، تعهدات و مسیولیت های غیرشخصی است، مالی یا غیر مالی بودن و آنی یا مستمر بودن عقد به خودی خود در این قابلیت اثری ندارند. واگذاری قرارداد از آنجا که مانع نقض یا انفساخ قراردادها می شود، در راستای اصل لزوم، به استحکام روابط حقوقی می افزاید و از منظر نگرش اقتصادی به حقوق مفید می نماید؛ هر چند با نظریه نقض کارآمد قرارداد در کامن لا سازگار نیست. انتقال قرارداد با هیچ یک از مفاهیم حقوقی مشابه مانند انتقال دین، انتقال طلب، تبدیل تعهد، قرارداد فرعی، تجزیه قرارداد و صلح قابل انطباق نیست و آن را باید یک نهاد حقوقی مستقل، از نوع عقد نامعین محسوب کرد؛ بنابراین از آنجا که قواعد حاکم بر این نهاد پرکاربرد در قالب یک نظریه عمومی مطرح نشده اند و مقررات مربوطه را باید از لابه لای مواد پراکنده جستجو کرد؛ لذا برای رفع این مشکل، تیوریزه کردن این نهاد در سایه اصول حقوقی حاکم با تطبیق بر حقوق اسناد بین المللی، در این رساله مد نظر است.

ساختار و فهرست رساله

عنوان صفحه چکیده

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

۱–۱–بیان مسیله

۱–۲ اهمیت و ضرورت تحقیق

۱–۳– پیشینه تحقیق

۱–۳–۱– پیشینه نظری

۱–۳–۲– پیشینه عملی

۱–۴–وجه تمایز و نوآوری تحقیق

۱–۵– سوال های تحقیق

۱–۵–۱– سوال اصلی

۱–۵–۲– سوال های فرعی

۱–۶– فرضیه های تحقیق

۱–۶–۱– فرضیه اصلی

۱–۶–۲– فرضیه های فرعی

۱–۷– اهداف تحقیق

۱–۷–۱– هدف کلی پژوهش

۱–۷–۲– هدف اصلی

۱–۷–۳– هدف فرعی

۱–۸– روش تحقیق

۱–۹– ساختار تحقیق

فصل دوم مفاهیم و مبانی نظری ۱۰ ۱–۲– مفهوم واگذاری قرارداد

۱–۱–۲– حقوق ایران

۱–۱–۱–۲– مفهوم لغوی

۱–۱–۱–۲– مفهوم اصطلاحی

۱–۱–۲– حقوق انگلیس

۲–۱–۳– اسناد بین المللی

۲–۱–۳–۱– واگذاری قرارداد در کنوانسیون بیع بین المللی کالا

۲–۱–۳–۲– واگذاری قرارداد در اصول قراردادهای تجاری بین المللی

۲–۱–۳–۳– واگذاری قرارداد در اصول قراردادهای اروپا

۲– پیشینه ی واگذاری قرارداد

۲–۲–۱– واگذاری قرارداد در حقوق اسلام

۲–۲–۱–۱– انتقال عقد مضاربه

۲–۲–۱–۲– انتقال عقد مزارعه

۲–۲–۱–۳– انتقال عقد اجاره

۲–۲–۱–۴– انتقال عقد بیع

۲–۲–۱–۵– انتقال عقد وکالت

۲–۲–۲– منابع قانونی واگذاری قرارداد در ایران

۲–۲–۲–۱– قانون مدنی

۲–۲–۲–۲– قوانین خاص

۲–۳– اقسام واگذاری قرارداد

۲–۳–۱– واگذاری قراردادی یک قرارداد

۲–۳–۲– واگذاری قانونی قرارداد

۲–۳–۲–۱– واگذاری تبعی قرارداد

۲–۳–۲–۲– انتقال عقود بعد از فوت

۲–۳–۳– واگذاری قضایی قرارداد

۲–۳–۴– واگذاری کلی و جزیی قرارداد

۱–۳–۲– بررسی تطبیقی

۱–۳–۵–۲– حقوق انگلیس

۱–۳–۵–۱–۲– انتقال قراردادی

۱–۳–۵–۱–۲– انتقال قانونی

۲–۳–۵–۲– اسناد بین المللی

۴–۲– اصول حاکم بر واگذاری قرارداد ۵۰ ۲–۴–۲– اصل آزادی قراردادها ۵۰ ۲–۱–۴–۲– انتقال قرارداد و آزادی گزینش طرف قرارداد

۲–۱–۴–۲– انتقال قرارداد و اصل نسبی بودن قراردادها

۳–۱–۴–۲– توجیه قابلیت واگذاری قرارداد با اصول مذکور

۴–۱–۴–۲– نتیجه در اصل آزادی انتقال قرارداد مشروط به رضایت طرف دیگر عقد

۲–۴–۲– اصل حسن نیت و معامله منصفانه در واگذاری قرارداد

۵–۲– بررسی اصول حاکم در اسناد بین المللی

۲–۵–۲– اصل آزادی قراردادها

۲–۵–۲– اصل آزادی واگذاری قرارداد

۳–۵–۲– اصل حسن نیت و معامله منصفانه

۶–۲– شرایط واگذاری قرارداد

۲–۶–۲– عقود قابل واگذاری (شرایط اختصاصی واگذاری قرارداد)

۲–۳–۶–۲– واگذاری قرارداد در عقود مستمر و آنی

۳–۳–۶–۲– عقود شخصی و عقود غیرشخصی در واگذاری قرارداد

۴–۳–۶–۲– قابلیت واگذاری قرارداد در اسناد بین المللی

۱–۷–۲– شرایط عمومی واگذاری قرارداد

۲–۱–۷–۲– اراده طرفین در واگذاری قرارداد

۲–۳–۷–۲– اهلیت طرفین در واگذاری قرارداد

۲–۷–۲–۳– مورد معامله در واگذاری قرارداد

۲–۳–۷–۲– مشروعیت جهت معامله در واگذاری قرارداد

۲–۳–۷–۲– شرایط عمومی واگذاری قرارداد در اسناد بین المللی

۲–۳–۲–۷–۲– کنوانسیون بیع بین المللی کالا

۳–۳–۲–۷–۲– اصول قراردادهای تجاری بین المللی

۲–۳–۲–۷–۲– اصول قراردادهای اروپا

۲–۷–۲– رضایت طرف دیگر عقد در واگذاری قرارداد

۱–۳–۸–۲– حقوق ایران

۲–۳–۸–۲– حقوق انگلیس

۳–۸–۲– اسناد بین المللی

فصل سوم: قالب حقوقی و اوصاف واگذاری قرارداد و مقایسه آن با نهادهای مشابه

۳–۱– قالب حقوقی واگذاری قرارداد

۳–۱–۱– واگذاری قرارداد در قالب عقد

۳–۱–۱–۱– عقد معین

۳–۱–۱–۲– عقد نامعین

۳–۱–۲– واگذاری قرارداد به تبع ایقاع

۳–۱–۳– نتیجه: واگذاری قرارداد به عنوان عقد نامعین

۳–۱–۴– قالب واگذاری قرارداد در اسناد بین المللی

۳–۲–اوصاف قرارداد متضمن واگذاری قرارداد

۳–۲–۱– لزوم

۳–۲–۲– معاوضی و غیرمعاوضی بودن

۳–۲–۳– یک تعهدی بودن

۳–۲–۴– تبعی بودن

۳–۲–۵– عهدی بودن

۳–۲–۶– مغابنه ای بودن

۳–۲–۷– رضایی بودن

۳–۳– نهادهای مشابه واگذاری قرارداد

۳–۳–۱– انتقال طلب و انتقال دین

۳–۳–۱–۱– وجوه تشابه

۳–۳–۱–۲– وجوه تمایز

۳–۳–۲– تبدیل تعهد

۳–۳–۲–۱– وجوه تشابه

۳–۳–۲–۲– وجوه تمایز

۳–۳–۳–عقد فرعی

۳–۳–۳–۱– وجوه تشابه

۳–۳–۳–۲– وجوه تمایز

۳–۳–۴–تجزیه قرارداد

۳–۳–۴–۱– وجوه تشابه

۳–۳–۴–۲– وجوه تمایز

۳–۳–۵– قایم مقامی

۳–۴– نهادهای مشابه واگذاری قرارداد در اسناد بین المللی

۳–۴–۱– اصول قراردادهای تجاری بین المللی

۳–۴–۱–۱– واگذاری حقوق

۳–۴–۱–۲– انتقال تعهدات

۳–۴–۱–۳– مقایسه با واگذاری قرارداد

۳–۴–۲– اصول قراردادهای اروپا

۳–۴–۲–۱– انتقال حقوق

۳–۴–۲–۲–جانشینی متعهد جدید

۳–۴–۲–۳– مقایسه با واگذاری قرارداد

فصل چهارم: موانع واگذاری قرارداد و آثار واگذاری قرارداد

۴–۱– موانع واگذاری قرارداد

۴–۱–۱– شرط مباشرت

۴–۱–۲– شرط ممنوعیت واگذاری

۴–۱–۳– موانع قانونی انتقال قرارداد

۴–۱–۴– ضمانت اجرای انتقال های بلا اثر

۴–۲– آثار واگذاری قرارداد

۴–۲–۱– بری شدن انتقال دهنده

۴–۲–۱–۱– حقوق انگلیس

۴–۲–۱–۲– اسناد بین المللی

۴–۲–۲– انتقال حقوق قراردادی

۴–۲–۲–۱– حقوق انگلیس

۴–۲–۲–۲– اسناد بین المللی

۴–۲–۳– انتقال تضمینات

۴–۲–۳–۱– حقوق انگلیس

۴–۲–۳–۲– اسناد بین المللی

۴–۲–۴– آثار اقتصادی واگذاری قرارداد

۴–۲–۴–۱– تحلیل اقتصادی حقوق قراردادها

۴–۲–۴–۲– کارآمدی اقتصادی واگذاری قرارداد

۴–۲–۵– تاثیر واگذاری قرارداد بر شرط داوری

۴–۲–۵–۱– انتقال شرط داوری ضمن عقد

۴–۲–۵–۲– انتقال قرارداد داوری

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهاد

۵–۱– نتیجه

۵–۲– پیشنهاد

فهرست منابع

کلیدواژه ها

• واگذاری قرارداد
• انتقال قضایی
• انتقال قهری
• انتقال قانونی