وقف حقوق مالکیت معنوی

وقف حقوق مالکیت معنوی عنوان پایان نامه ای است که توسط ابراهیم سوری رودآوری، با راهنمایی محمدباقر پارساپور و با مشاوره سیدحسن شبیری زنجانی در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

عنوان	وقف حقوق مالکیت معنوی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	ابراهیم سوری رودآوری
استاد راهنما	محمدباقر پارساپور
استاد مشاور	سیدحسن شبیری زنجانی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۹
دانشگاه	دانشگاه قم

چکیده

یکی از سنت های حسنه وقف می باشد. وقف از جمله نهادهای حقوقی و اقتصادی مهم به شمار می رود که به نظر می رسد با توجه به مقتضیات زمان و مکان و شرایط و اوضاع و احوال روز باید دامنه آن را به سوی اموال جدید سوق داد. یکی از این اموال جدید، حقوق مالکیت معنوی است. با توجه به اهمیت و گسترش روز افزون این نوع اموال، امروزه، اینکه آیا این اموال قابلیت موقوفه شدن را دارند یا خیر مسیله ای بحث انگیز و مورد مناقشه است. شاید ابتدای امر با توجه به لزوم عین بودن مال موقوفه، موقتی و غیرمادی بودن حقوق مالکیت معنوی، عدم قابلیت قبض این حقوق و برخی استدلال های دیگر پذیرش وقف آنها قانونی و شرعی به نظر نرسد، اما در مقابل با بررسی تحلیلی موضوع می توان به این نتیجه رسید که عینیت مال موقوفه نه مبتنی بر کتاب یا سنت است و نه حداقل در حال حاضر، پایه های منطقی قابل توجیه دارد. حقوق مالکیت معنوی مثل هر مال دیگری به تناسب ویژگی های خود قابل قبض و اقباض هستند و می–توانند برای تمام مدت خود از سوی صاحب آنها، وقف شوند.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

۱– معرفی و تبیین موضوع ۳

۲– پیشینه ی تحقیق ۴

۳– ضرورت انجام تحقیق ۴

۴– اهداف تحقیق ۵

۵– سوال های تحقیق ۵

۶– فرضیه های تحقیق ۶

۷– روش تحقیق ۷

۸– محدودیت ها و مشکلات تحقیق ۷

۹– ساماندهی تحقیق ۷

فصل اول: کلیات

گفتار اول: مفاهیم ۱۱

بند اول: مفهوم وقف ۱۱

الف– در لغت ۱۱

ب– در اصطلاح ۱۱

۱– در فقه ۱۱

۱–۱– فقه امامیه ۱۲

۱–۲– فقه عامه ۱۴

۱–۲–۱– فقه شافعی ۱۴

۱–۲–۲– فقه حنفی ۱۴

۱–۲–۳– فقه مالکی ۱۴

۱–۲–۴– فقه حنبلی ۱۵

۲– در حقوق ۱۵

بند دوم: مفهوم حقوق مالکیت معنوی ۱۷

الف– مفهوم حق ۱۹

۱– در لغت ۱۹

۲– در اصطلاح ۱۹

۲–۱– در فقه ۱۹

۲–۲– در حقوق ۲۱

ب– مفهوم مالکیت ۲۱

۱– در لغت ۲۱

۲– در اصطلاح ۲۱

۲–۱– در فقه ۲۱

۲–۲– در حقوق ۲۲

ج– مفهوم معنوی ۲۳

۱– در لغت ۲۳

۲– در اصطلاح ۲۴

د– تعریف حقوق مالکیت معنوی ۲۴

گفتار دوم: ماهیت حقوق مالکیت معنوی ۲۶

بند اول: نظریه حقوق دینی ۲۶

بند دوم: نظریه حقوق عینی ۲۷

بندسوم: نظریه حقوق معنوی ۲۸

بند چهارم: نظریه برگزیده ۲۸

گفتارسوم: ویژگی های حقوق مالکیت معنوی ۳۵

بند اول: اوصاف جنبه ی مالی ۳۵

الف– محدودیت زمانی ۳۵

ب– محدودیت مکانی ۳۸

ج– قابلیت انتقال ۳۸

بند دوم: اوصاف جنبه ی اخلاقی ۴۰

الف– عدم محدودیت زمانی ۴۰

ب– عدم محدودیت مکانی ۴۱

ج– عدم قابلیت اسقاط ۴۱

د– عدم قابلیت انتقال ۴۲

م– غیرقابل توقیف بودن ۴۳

بند سوم: اوصاف مشترک جنبه مالی و اخلاقی ۴۳

الف– غیر مادی بودن ۴۳

ب– قابلیت استناد داشتن ۴۴

ج– انحصاری بودن ۴۴

گفتار چهارم: اقسام حقوق مالکیت معنوی ۴۶

بند اول: حقوق مالکیت ادبی و هنری و اقسام آن ۴۶

الف– حقوق مالکیت ادبی و هنری ۴۶

ب– اقسام حقوق مالکیت ادبی و هنری ۴۷

۱– حقوق پدید آورنده ۴۸

۲– حقوق مرتبط ۴۹

بند سوم: حقوق مالکیت صنعتی و تجاری و اقسام آن ۵۰

الف– حقوق مالکیت صنعتی و تجاری ۵۰

ب– اقسام حقوق مالکیت صنعتی و تجاری ۵۱

گفتار پنجم: مصادیق حقوق مالکیت معنوی ۵۳

بند اول: مصادیق حقوق مالکیت ادبی و هنری ۵۳

بند دوم: مصادیق حقوق مالکیت صنعتی و تجاری ۵۵

الف– حق اختراع ۵۸

ب– طرح صنعتی ۵۹

ج– علامت تجاری ۶۰

د– نشانه های جغرافیایی ۶۰

م– اسم تجاری ۶۱

ن– طرح های ساخت مدارهای یکپارچه ۶۱

و– اسرار تجاری ۶۲

فصل دوم: تحلیل و نقد موانع پیش روی وقف حقوق مالکیت معنوی

گفتار اول: لزوم مالیت موقوفه ۶۵

بند اول: طرح موضوع ۶۵

الف– در فقه ۶۵

ب– در حقوق ۶۶

بنددوم: تحلیل موضوع ۶۶

الف– دلایل مخالفان حقوق مالکیت معنوی ۶۷

۱– به امضای شرع نرسیدن ۶۷

۲– نهی از کتمان علم ۶۹

۳– ممنوعیت اخذ اجرت نسبت به انجام واجبات ۶۹

ب– دلایل موافقان مالیت حقوق مالکیت معنوی ۷۰

۱– تمسک به عرف و سیره ی عقلا ۷۰

۲– مالکیت تکوینی فعالیت های ذهنی ۷۲

۳– حرمت سرقت و غصب یا ورود عدوانی ۷۴

۴– قاعده لاضرر ۷۵

۵– مصلحت سنجی از سوی ولی فقیه ۷۸

۶– قاعده حفظ نظام ۷۸

۷– قاعده صحت ۷۹

۸– حق سبق ۷۹

۹– آیه وفای به عهد ۸۰

۱۰– آیه تجارت ۸۰

۱۱– حدیث لزوم پایبندی به شروط ۸۱

۱۲– مصالح مرسله ۸۱

گفتار دوم: لزوم عینیت موقوفه ۸۲

بند اول: طرح موضوع ۸۲

الف– در فقه ۸۲

ب– در حقوق ۸۳

بند دوم: تحلیل موضوع ۸۳

الف– عدم لزوم عینیت موقوفه ۸۴

۱– به لحاظ مبنایی و تاریخی ۸۴

۲– به لحاظ سنت ۸۵

۳– به لحاظ دیدگاه فقیهان ۸۶

۴– به لحاظ قانون ۸۸

۴–۱– قانون مدنی ۸۸

۴–۲– قانون اوقاف ۸۹

۵– عدم جریان علل ممنوعیت وقف منفعت، دیون و کلی در حقوق مالکیت معنوی ۹۰

۶– عمومات و اطلاقات متون شرعی ۹۲

۷– اصل اباحه ۹۳

۸– اصل صحت ۹۳

۹– عرف ۹۴

۱۰– بنای عقلاء ۹۵

۱۱– گستردگی دامنه ی وقف و امضایی بودن آن ۹۵

ب– عینیت داشتن حقوق مالکیت معنوی ۹۶

۱– عین در دید قوانین ۹۶

۱–۱– قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی، علایم و نامهای تجاری مصوب ۱۳۸۶ ۹۶

۱–۲– قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸ ۹۷

۱–۳– قانون تجارت ۹۷

۱–۴– قانون مدنی ۹۸

۱–۵– سایر قوانین ۹۹

۱–۵–۱– قانون اساسنامه بانک ملی ایران مصوب ۲۲/۵/۱۳۱۷ ۹۹

۱–۵–۲– دستورالعمل نحوه اعطای تسهیلات ویژه به طرحهای اختراعی ۱۰۱

۱–۵–۳– آیین نامه صدور ضمانت نامه و ظهرنویسی از طرف بانکها مصوب ۱۸/۴/۱۳۷۳ ۱۰۲

۱–۵–۴– آیین نامه اجرایی عملیات پولی و بانکی در مناطق آزاد تجاری– صنعتی ۱۰۳

۱–۵–۵– قانون عدم الزام سپردن وثیقه ملکی به بانکها و دستگاهها ۱۰۳

۱–۵–۶– آیین نامه صدور ضمانت و اعطای تسهیلات ارزی به شرکت های ایرانی ۱۰۴

۱–۵–۷– دستورالعمل اجرایی معاملات و تسهیلات اعتباری مصوب ۷/۳/۱۳۸۴ ۱۰۵

۱–۵–۸– قانون تاسیس بورس اوراق بهادار مصوب ۲۷/۲/۱۳۴۵ ۱۰۵

۱–۵–۹– اساسنامه شرکت بورس اوراق بهادار مصوب ۳۰/۷/۱۳۸۵ ۱۰۶

۱–۵–۱۰– آیین نامه معاملات در شرکت بورس اوراق بهادار تهران مصوب ۲/۱۱/۱۳۸۵ ۱۰۶

۱–۵–۱۱– قانون راجع به دلالان مصوب ۷/۱۲/۱۳۱۷ ۱۰۶

۱–۵–۱۲– لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۴/۱۲/۱۳۴۷ ۱۰۷

۱–۵–۱۳– قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۱۰۸

۲– عین در دیدگاه فقها و حقوقدانان ۱۰۸

۲–۱– دیدگاه فقها ۱۰۸

۲–۲– دیدگاه حقوقدانان ۱۰۹

گفتار سوم: لزوم قبض موقوفه ۱۱۰

بند اول: طرح موضوع ۱۱۰

الف– در فقه ۱۱۰

ب– در حقوق ۱۱۲

بند دوم: تحلیل موضوع ۱۱۲

الف– بررسی لزوم قبض موقوفه در تحقق وقف ۱۱۲

۱– در فقه ۱۱۲

۲– در حقوق ۱۱۵

ب– امکان قبض حقوق مالکیت معنوی ۱۱۷

۱– به لحاظ فقهی ۱۱۷

۲– به لحاظ حقوقی ۱۱۹

گفتار چهارم: لزوم تابید و دوام وقف ۱۲۱

بند اول: طرح موضوع ۱۲۱

الف– در فقه ۱۲۱

ب– در حقوق ۱۲۲

بند دوم: تحلیل موضوع ۱۲۳

الف– عدم لزوم تابید موقوفه ۱۲۳

ب– تردید در تابید عقد وقف ۱۲۴

۱– از نظر فقهی ۱۲۴

۲– از نظر حقوقی ۱۲۶

گفتار پنجم: قابلیت بقا در مقابل انتفاع ۱۲۷

بند اول: طرح موضوع ۱۲۷

الف– در فقه ۱۲۷

ب– در حقوق ۱۲۷

بند دوم: تحلیل موضوع ۱۲۸

نتیجه ۱۳۱

پیشنهاد ۱۳۳

منابع ۱۳۴

کلیدواژه ها

• حقوق مالکیت معنوی
• دوام
• وقف
• قبض (گرفتن)
• فقه
• عین (مال)
• وقف
• حقوق مالکیت معنوی
• عین
• قبض