ولایت قیومیت و حضانت کودک آزمایشگاهی

ولایت قیومیت و حضانت کودک آزمایشگاهی عنوان پایان نامه ای است که توسط رحمان رحیمی، با راهنمایی اکبر ایمان پور و با مشاوره محمدرضا شرافت پیما در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دفاع گردید.

عنوان	ولایت قیومیت و حضانت کودک آزمایشگاهی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	رحمان رحیمی
استاد راهنما	اکبر ایمان پور
استاد مشاور	محمدرضا شرافت پیما
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۰
دانشگاه	دانشگاه گیلان

چکیده

یکی از رخدادهایی که در مورد آن نص خاصی وجود نداشته و در باره مسایل و احکام آن اختلاف نظر فراوانی وجود دارد ، تلقیح مصنوعی است. مداخله شخص ثالث در تولید مثل مصنوعی انسان که در سایه پیشرفتهای علمی و با بهره گیری از اسپرم ، تخمک یا جنین اهدایی و استفاده از مادر جانشین ، امکان پذیر گردیده ، مباحث حقوقی پر دامنه ای را در حقوق خصوصی بویژه حقوق خانواده پدید آورده است. از جمله این مباحث بحث ولایت ، قیمومت و حضانت کودک آزمایشگاهی است. در این خصوص ، این مسایل قابل طرح است که نسب چنین کودکی به چه کسی بر می گردد و در جایی که از نطفه شخص دیگری برای بارور نمودن زن استفاده میشود ولایت کودک مذکور با چه کسی است ؟ آیا راهکارهای لازم قضایی و حقوقی برای رفع مسایل ولایت کودک آزمایشگاهی در قوانین ما وجود دارد؟ سرپرستی و حضانت کودک آنان در صورت عدم احراز ولایت ، با چه کسی است؟ آیا قیمومت کودکان یاد شده تابع قوانین مربوط به سایر کودکان است؟ اگر کودک آزمایشگاهی از نطفه شوهر و یا با استفاده از مادر جانشین حاصل گردد ، به نظر اکثریت قریب به اتفاق علما و اندیشمندان حقوقی مشکلی از حیث نسب ندارد. بدیهی است در این خصوص ولی طفل ، شوهر زن که مرد صاحب نطفه است خواهد بود. ولی در مورد حضانت طفل حاصل از مادر جانشین بین حقوقین اختلاف نظر وجود دارد. عده ای مادر قانونی طفل را مادر حکمی و عده ای دیگر مادر جانشین می دانند. بدین ترتیب با توجه به اینکه حضانت طفل بموجب ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی تا ۷ سال با مادر است تشخیص مادر قانونی طفل برای تعیین اینکه کدام یک از دو زن حق حضانت طفل مذکور را خواهد داشت موثر خواهد بود. اما چنانچه طفل حاصل از نطفه بیگانه ، تخمک یا جنین متعلق به غیر از زوجین نابارور باشد ، اگرچه قانون در این مورد ساکت بوده و قانون گذار بنا به دلایلی مسایل مربوط به نسب و غیره را مسکوت گذاشته ولی به نظر اکثریت علما و دانشمندان حقوق نسب به صاحب نطفه بر می گردد و نزدیکی در پیدایش نسب موضوعیت ندارد . بر این اساس ولایت قهری که یکی از آثار نسب است سمتی است الهی و نمی توان به صرف قرار داد این موهبت الهی را به کسی تفویض کرد. بنا بر این ولی طفل شخص صاحب نطفه بوده همچنان که مادر طفل نیز زن صاحب تخمک است. در مورد قیمومت طفل حاصل میتوان گفت که اطفال مذکور نیز مشمول مقررات مندرج در قانون مدنی میباشد و از این حیث تفاوتی بین طفل حاصل از لقاح طبیعی و مصنوعی نیست. در این پایان نامه با بررسی فقهی و حقوقی ابعاد مختلف تلقیح مصنوعی خارج از رحم با اسپرم شوهر اجنبی و همچنین رحم اجاره ای ، سعی گردیده که با سکوت و ابهام قانون ، مسیله باروری مصنوعی و مباحث مربوطه اعم از ولایت ، قیمومت و حضانت اطفال حاصل از لقاح مصنوعی از جهات مختلف بررسی شود و نظرات و احکام فقهی ، ادله فقهی و نظریات حقوق دانان در این مورد بیان گردد تا نتیجه پژوهشی به دست آید.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱۱– تعریف مساله و بیان سیوالات تحقیق۲۲– سابقه و ضرورت انجام تحقیق۳۳– فرضیه تحقیق۳۴– اهداف تحقیق۳۵– روش انجام تحقیق۴فصل اول : کلیات ۵۱–۱مفاهیم و تعاریف ۶۱–۲تاریخچه قانونگذاری ۷۱–۳حقوق تطبیقی۹۱–۳–۱ AID در حقوق خارجی ۹۱–۳–۲ رحم جانشین در حقوق خارجی ۱۰۱–۳–۲–۱ حقوق انگلیس ۱۰۱–۳–۲–۲ حقوق امریکا ۱۰۱–۳–۲–۳ حقوق استرالیا ۱۰۱–۴ باروری و لقاح طبیعی ۱۱۱–۵ تکنیک های کمکی تولید مثل ۱۲۱–۵–۱– تلقیح اسپرم به داخل رحم ( IUI ) با استفاده از اسپرم همسر (AIH)۱۲۱–۵–۲ تلقیح اسپرم به داخل رحم با استفاده از اسپرم غیر همسر AID) (۱۲۱–۵–۳ روش ( IVF ) ۱۲۱–۵–۴ روش زیفت (ZIFT ) ۱۲۱–۵–۵ روش (ICS)۱۲۱–۶ حکم شرعی اهداء اسپرم ۱۲۱–۶–۱ جواز اهداء اسپرم و ادله آن ۱۴۱–۶–۱–۱ نفی عسر و حرج ۱۵۱–۶–۱–۲ ضرورت ۱۵۱–۶–۱–۳ آثار مثبت روانی و اجتماعی ۱۶۱–۶–۲ حرمت اهداء اسپرم و ادله آن ۱۶۱–۶–۲–۱ آیات قرآن ۱۶۱–۶–۲–۲ روایات ۱۸۱–۶–۲–۳ مقتضای قاعده احتیاط ۲۰۱–۶–۲–۴ آشفتگی نسبی۲۰۱–۶–۲–۵ مغایرت با اغراض تشریح ازدواج ۲۱۱–۶–۲–۶ هدف تولید مثل و مقام فرزند در قرآن ۲۱۱–۶–۲–۷ تضییع حقوق کودک ۲۱۱–۶–۲–۸ قباحت آن ۲۲۱–۷ بررسی فقهی و حقوقی عمل تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر ۲۲۱–۷–۱ قایلین به جواز لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر۲۲۱–۷–۲ قایلین به حرمت لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر۲۴۱–۷–۳ بررسی حقوق۲۴۱–۸ بررسی فقهی و حقوقی تلقیح مصنوعی با اسپرم اجنبی۲۵۱–۸–۱ قایلین به جواز لقاح مصنوعی با اسپرم اجنبی ۲۶۱–۸–۲ قایلین به حرمت لقاح مصنوعی با اسپرم اجنبی ۲۶۱–۹ رحم جایگزین ، تعریف و ضرورت استفاده از آن ۲۸۱–۱۰ انواع رحم جایگزین ۲۹۱–۱۱ بررسی حقوقی و شرعی ۳۰۱–۱۲ انواع تلقیح از نظر زمان تلقیح اسپرم مرد به همسرش ۳۲۱–۱۲–۱ انواع تلقیح در زمان حیات مرد ( شوهر) ۳۲۱–۱۲–۲ تلقیح نطفه پس از مرگ به همسر ۳۲۱–۱۳ دیدگاه فقها در مورد بقاء علقه زوجیت پس از مرگ۳۲فصل دوم : نسب ۳۵۲–۱ هویت جنین انتقالی ۳۶۲–۲ ماهیت و مفهوم نسب ۳۶۲–۳ چهار نظریه در مورد ماهیت نسب ۳۸۲–۴ ماهیت نسب در حقوق ایران ۳۸۲–۵ نسب طفل حاصل از رحم اجاره ای ۳۹۲–۶ پیدایش نسب۴۰۲–۷ شرایط تحقق نسب ۴۱۲–۸ نقش اماره فراش در برقراری نسب ۴۲۲–۹ نقش عرف در تحقق نسب ۴۳۲–۱۰ نقش نزدیکی در پیدایش نسب ۴۴۲–۱۱ نظریه پدر بودن مرد صاحب نطفه ۴۶۲–۱۲ نظریه پدر بودن مرد صاحب فراش ۴۷۲–۱۳ نظریه بدون پدر بودن فرزند حاصل از اهدای جنین ۴۸۲–۱۴ نظریه مورد قبول ۴۹۲–۱۵ در رحم اجاره ای مادر کیست ۵۱۲–۱۵–۱ مادر ژنتیکی مادر قانونی است ۵۱۲–۱۵–۱–۱ دیدگاه عرفی ۵۱۲–۱۵–۱–۲ قیاس با اسپرم مرد ۵۱۲–۱۵–۱–۳ تلقی جنین به عنوان موجود بشری ۵۱۲–۱۵–۱–۴ شرط لازم ۵۲۲–۱۵–۱–۵ اصل عدم حرمت و عدم قرابت ۵۲۲–۱۵–۲ زن صاحب رحم ( مادر جانشین ) مادر قانونی است ۵۲۲–۱۵–۲–۱ دیدگاه عرفی ۵۳۲–۱۵–۲–۲ آیات قرآن کریم ۵۳۲–۱۵–۲–۳ علت تامه ۵۴۲–۱۵–۲–۴ یک جزء از بدن مادر جانشین ۵۴۲–۱۵–۳ طفل دارای دو مادر قانونی است ۵۴۲–۱۶ نتیجه کلی ۵۵فصل سوم : نمایندگان قهری و قانونی کودک آزمایشگاهی ۵۷۳–۱ مفهوم ولایت ۵۸۳–۱–۱ ولایت عام ۵۸۳–۱–۲ ولایت خاص ۵۸۳–۲ ولایت قهری ۵۹۳–۳ اشخاصی که تحت ولایت قهری هستند ۵۹۳–۴ اشخاصی که عهده دار ولایت قهری هستند ۵۹۳–۵ ولی قهری طفل حاصل از لقاح مصنوعی کیست ۶۰۳–۶ محرمانه بودن اهداء و دریافت نطفه و جنین و لزوم رازداری در آن ۶۱۳–۷ عدم آگاهی زوجین و صاحب نطفه یا جنین از هویت همدیگر ۶۲۳–۸ تکلیف در پرداخت نفقه کودک آزمایشگاهی ۶۴۳–۹ وراثت کودک آزمایشگاهی ۶۵۳–۱۰ ارث و نظریه اراده و اعراض ۶۸۳–۱۱ ولی طفل حاصل از لقاح مصنوعی با فرض محض بودن پدر حقیقی ۶۸۳–۱۲ رابطه حقوقی طفل با شوهر زن ۶۹۳–۱۳ ولایت کودکان با روش رحم جایگزین ۷۰۳–۱۴ امکان اقامه دعوی به نمایندگی از جنین یا طفل ۷۰۳–۱۵ مفهوم قیمومت ۷۲۳–۱۶ ولایت و قیمومت ۷۲۳–۱۷ قیمومت و ارتباط آن با خانواده ۷۲۳–۱۸ تعیین قیم با وجود ولی قهری ۷۳۳–۱۹ تعیین پدر و مادر متقاضی بعنوان قیم ۷۳فصل چهارم : حضانت کودک آزمایشگاهی ۷۵۴–۱ مفهوم حضانت ۷۶۴–۲ حضانت حق و تکلیف ابوین است ۷۶۴–۳ مبنای روابط ابوین و طفل در حضانت ۷۷۴–۳–۱ همبستگی خانوادگی :۷۷۴–۳–۲ حمایت از کودک: ۷۸۴–۴ ارتباط قواعد حاکم بر حضانت با نظم عمومی ۷۸۴–۵ حق حضانت ۷۹۴–۶ ضمانت اجرای حضانت ۸۱۴–۷ اشخاصی که عهده دار حضانت هستند ۸۲۴–۷–۱ حضانت طفل در زمان زوجیت ۸۲۴–۷–۲ حضانت طفل بعد از انحلال نکاح یا هنگام جدایی زوجین ۸۳۴–۷–۳ فوت پدر یا مادری که عهده دار حضانت است ۸۳۴–۷–۴ جنون پدر یا مادر ۸۴۴–۷–۵ شوهر کردن مادر ۸۴۴–۷–۶ حضانت طفل بعد از فوت پدر و مادر ۸۴۴–۸ حضانت در مورد کودک آزمایشگاهی ( ناشی از باروری مصنوعی ) ۸۵۴–۸–۱ حضانت طفل حاصل از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر ۸۵۴–۸–۲ حضانت طفل حاصل از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه ۸۶۴–۸–۲–۱ رابطه طفل با مادر ۸۵۴–۸–۲–۲ رابطه طفل با صاحب نطفه ۸۶۴–۸–۲–۳ رابطه طفل با شوهر زن ۸۶۴–۹ حضانت طفل در حالت اهداء جنین ۸۶۴–۱۰ حضانت طفل متولد از مادر جانشین ۸۷۴–۱۰–۱ در صورتیکه مادر جانشین شوهر نداشته باشد ۸۷۴–۱۰–۱–۱ حالت جانشینی در بارداری ۸۸۴–۱۰–۱–۱–۱ مادر حکمی مادر قانونی طفل است ۸۸۴–۱۰–۱–۱–۲ مادر جانشین مادر قانونی طفل است ۸۸۴–۱۰–۱–۱–۳ طفل دارای دو مادر قانونی است ۸۹۴–۱۰–۱–۲ حالت جانشینی با باروری مصنوعی ۸۹۴–۱۰–۲ در صورتی که مادر جانشین زن شوهر دار باشد ۹۰۴–۱۰–۲–۱ حالت جانشینی در بارداری ۹۰۴–۱۰–۲–۱–۱ مادر حکمی مادر قانونی طفل است ۹۰۴–۱۰–۲–۱–۲ مادر جانشین مادر قانونی طفل است ۹۰۴–۱۰–۲–۱–۳ طفل دارای دو مادر قانونی است ۹۱۴۱–۱۱ تکالیف متقابل دریافت کنندگان جنین و طفل حاصل ۹۱۴–۱۱–۱ نگهداری طفل ۹۱۴–۱۱–۱–۱ دلایل اختصاص حق حضانت به زن دریافت کننده جنین ۹۳۴–۱۱–۱–۱–۱ آیه شریفه ولوالدات یرضعن اولادهن ۹۳۴–۱۱–۱–۱–۲ سلب حق حضانت از صاحب رحم ۹۳۴–۱۱–۱–۱–۱ دعوی استرداد اهداء کنندگان ۹۴۴–۱۱–۱–۱–۱–۲ طرح دعوی انصراف از طرف دریافت کنندگان جنین ۹۶۴–۱۱–۲ تربیت طفل ۹۷نتیجه و پیشنهاد ۱۰۲منابع و ماخذ ۱۰۶الف ) کتابها ۱۰۶ب) مقالات و نشریات ۱۰۷ج ) منابع مرجع و قوانین ۱۰۹ضمیمه ۱۱۰آیین نامه اجرایی قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نابارور

کلیدواژه ها

• سرپرستی
• حضانت کودک
• آبستنی نیابتی
• لقاح کمکی
• نسبت(خویشاوندی)
• هم خونی
• نیاکان
• قیمومیت
• حق حضانت
• کودک آزمایشگاهی
• مادر جایگزین
• نسب
• ولایت
• قیمومت و حضانت کودک آزمایشگاهی