۸٬۲۳۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
یکی از زیباترین، موثرترین و حساس ترین ایام زندگی، دوران کودکی است. در این دوره همه مقدرات [[کودک]] به دست والدین و اطرافیان است. کودکانی که با رشد مناسب در این ایام به اعتلای لازم در بزرگسالی می رسند و کودکانی نیز در نتیجه غفلت، سهل انگاری و یا تعمد اطرافیان دور یا نزدیک با شکنجه، آزارهای جسمی، جنسی و دیگر آسیب ها روبرو می شوند و آن را تا سال ها پیش چشم دارند. حقوق کودک و تضمین های مناسب برای آن می تواند خودکامگی اطرافیان کودک و برخی دیگر دست اندر کار در امور کودکان را کنترل نمایند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک و نوجوانان (از تولد تا هجده سالگی)|ترجمه=|جلد=|سال=بی تا|ناشر=توانا|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6664872|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=رئیسی|چاپ=-}}</ref> | |||
== تعریف == | == تعریف == | ||
حقوق کودک، مجموعه قواعد و مقررات ناظر بر حمایت از خردسالان یعنی افراد صغیر بر حمایت از خردسالان یعنی افراد صغیر و نابالغ چه در حقوق داخلی مانند مواردی از قانون مجازات که حدود مسئولیت | حقوق کودک، مجموعه قواعد و مقررات ناظر بر حمایت از خردسالان یعنی افراد [[صغیر]] بر حمایت از خردسالان یعنی افراد صغیر و نابالغ چه در حقوق داخلی مانند مواردی از [[قانون مجازات اسلامی|قانون مجازات]] که حدود [[مسئولیت جزایی]] را رقم می زنند و چه در مجامع بین المللی مانند [[کنوانسیون حقوق کودک]] و [[اعلامیه حقوق کودک]] ژنو.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ دادرسی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=نگاه بینه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663856|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=کریمی زنجانی|چاپ=2}}</ref> | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
=== در جهان === | === در جهان === | ||
در قرون ابتدایی، کودکان دوران سختی را داشته اند. بدرفتاری بزرگسالان با آنان و مجازات های شدید از قبیل تنبهیات بدنی و حتی [[قتل]] آنان از جلوه های بدرفتاری با کودکان است. عموما کودکان دارایی پدران تلقی می شدند و حقی برای آنان در نظر گرفته نمی شد. به هر حال حقوق کودک در جهان، مسیر بسیار سختی را پشت سر گذاشته است. از اواخر قرن نوزدهم، به دوره ای از تحولات تاریخی می رسیم که می توان آن را دوران شناسایی حقوق کودک و توجه و احترام به آن نامید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی حقوق کودک قبل از تولد و بعد از تولد در حقوق ایران و اسناد بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=مجله حقوق مطالعات حقوق، شماره 12، تابستان 1396|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663272|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=موسوی طارسی|نام۲=محمدتقی|نام خانوادگی۲=کریم پورآل هاشم|چاپ=}}</ref> | در قرون ابتدایی، [[کودک|کودکان]] دوران سختی را داشته اند. بدرفتاری بزرگسالان با آنان و مجازات های شدید از قبیل تنبهیات بدنی و حتی [[قتل]] آنان از جلوه های بدرفتاری با کودکان است. عموما کودکان دارایی پدران تلقی می شدند و حقی برای آنان در نظر گرفته نمی شد. به هر حال حقوق کودک در جهان، مسیر بسیار سختی را پشت سر گذاشته است. از اواخر قرن نوزدهم، به دوره ای از تحولات تاریخی می رسیم که می توان آن را دوران شناسایی حقوق کودک و توجه و احترام به آن نامید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی حقوق کودک قبل از تولد و بعد از تولد در حقوق ایران و اسناد بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=مجله حقوق مطالعات حقوق، شماره 12، تابستان 1396|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663272|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=موسوی طارسی|نام۲=محمدتقی|نام خانوادگی۲=کریم پورآل هاشم|چاپ=}}</ref> | ||
=== در ایران === | === در ایران === | ||
==== ایران باستان ==== | ==== ایران باستان ==== | ||
حقوق کودک در [[ایران]] در جوامع اولیه به اطفال و کودکان نگرش ملک بودن، حاکم بود. ایران باستان به دلیل وجود مقررات و | حقوق کودک در [[ایران]] در جوامع اولیه به [[طفل|اطفال]] و کودکان نگرش ملک بودن، حاکم بود. ایران باستان به دلیل وجود مقررات و [[قانون|قوانین]]، شهرت فراوان دارد اما به دلیلی از جمله حمله مغول، اسناد و مدارک آن در دست نیست. یکی از قوانین قدیمی به جا مانده، قانون حمورابی است . در مجموعه حمورابی پدران در برابر فرزندان خویش بسیار مقتدر بودند. در این مجموعه [[فرزندخواندگی]] به رسمیت شناخته شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سازمان انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663448|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=پیوندی|چاپ=1}}</ref>در عصر ساسانیان، قواعد حقوقی در عرصه [[حقوق کیفری]] و [[حقوق مدنی|مدنی]] بر اساس آیین زرتشت بر جامعه حاکم بود. ازدواج در این عصر برای دختر و پسری که کمتر از 15 سال داشتند، ممنوع بود.<ref>امین، سید حسن، تاریخ حقوق ایران، 1391، ص129</ref> در آیین مزدینی، زن و مرد بدون فرزند، در سرای آخرت ناراحت خواهند بود. در نتیجه، حداقل باید کودکی را به فرزندی می پذیرفتند.<ref>امین، سید حسن، تاریخ حقوق ایران، 1391، ص133</ref> با توجه به مطالب گفته شده مشخص می شود که در ایران باستان به صورت امری ملموس و جداگانه به حقوق کودک توجهی نشده است. | ||
==== قبل از انقلاب اسلامی ==== | ==== قبل از انقلاب اسلامی ==== | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۸: | ||
==== بعد از انقلاب اسلامی ==== | ==== بعد از انقلاب اسلامی ==== | ||
بعد از پیروزی اسلامی ایران با توجه به تعالیم اسلام و اهمیت دوره جنینی و کودکی، قانونگذار ایران به مسئله حقوق کودک توجه کرده و در قوانین متعدد به آن پرداخته است.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سازمان انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663564|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=پیوندی|چاپ=1}}</ref> قانون اساسی در برخی از اصول به حقوق کودکان پرداخته است به عنوان نمونه در یکی از اصل های خود، دولت را موظف کرده به حمایت مادران، بالخصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند، و حمایت از کودکان بی سرپرست.<ref>بند 2 [[اصل ۲۱ قانون اساسی|اصل بیست و یکم قانون اساسی]]</ref> همچنین در قوانین متعددی، موضوعات مربوط به حقوق کودک را مورد توجه قرار گرفته است. از جمله ای موارد می توان به مسئله آموزش و تربیت و هنر و تقویت نهضت سواد آموزی که در مواد 9 و 10 قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش اشاره کرد. همچنین قانونگذار در سال 1369، قانون تشکیل سازمان آموزش و پرورش استثنایی را در مجلس به تصویب رساند. در سال 1367، قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به تصویب رسید در این قانون، در قسمت وظایف وزارت | بعد از پیروزی اسلامی ایران با توجه به تعالیم اسلام و اهمیت دوره جنینی و کودکی، قانونگذار ایران به مسئله حقوق کودک توجه کرده و در قوانین متعدد به آن پرداخته است.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سازمان انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663564|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=پیوندی|چاپ=1}}</ref> قانون اساسی در برخی از اصول به حقوق کودکان پرداخته است به عنوان نمونه در یکی از اصل های خود، دولت را موظف کرده به حمایت مادران، بالخصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند، و حمایت از کودکان بی سرپرست.<ref>بند 2 [[اصل ۲۱ قانون اساسی|اصل بیست و یکم قانون اساسی]]</ref> همچنین در قوانین متعددی، موضوعات مربوط به حقوق کودک را مورد توجه قرار گرفته است. از جمله ای موارد می توان به مسئله آموزش و تربیت و هنر و تقویت نهضت سواد آموزی که در مواد 9 و 10 قانون اهداف و وظایف [[وزارت آموزش و پرورش]] اشاره کرد. همچنین قانونگذار در سال 1369، قانون تشکیل سازمان آموزش و پرورش استثنایی را در مجلس به تصویب رساند. در سال 1367، قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به تصویب رسید در این قانون، در قسمت وظایف [[وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی|وزارت بهداشت]]، به مسئله تامین بهداشت عمومی و ارتقای سطح آن از طریق اجرای برنامه های بهداشتی از جمله بهداشت مادران و کودکان می توان اشاره کرد. در سال 1368 با تصویب قانون دادگاه های کیفری 1 و 2 شعب دیوان عالی کشور با فرض وحدت قاضی، دادگاه های عمومی از بین رفت و البته در عمل رسیدگی به بزه ارتکابی اطفال به دست فراموشی سپرده شد. هرچند در زمینه دادرسی اطفال و نوجوانان در لایحه قانونی تشکیل دادگاه های عمومی مصوب سال 58 تصریح شده بود که به جرایم اطفال در دادگاه جزا به ترتیب مقرر در قانون تشکیل دادگاه اطفال [[بزهکار]] رسیدگی خواهد شد اما هرگز به آن عمل نشد و به جرایم اطفال نیز مانند بزرگسالان رسدگی می شد. در سال 1373 آیین نامه اجرایی قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب تصویب شد. در تبصره ماده 8 مقرر شده بود، رئیس قوه قضائیه می تواند در هر حوزه قضایی هر یک از قضات را متناسب با تجربه و تبحر آن ها با ابلاغ خاص برای رسیدگی به امور کیفری، حقوقی، خانوادگی، اطفال، دریایی، پزشکی و دارویی، صنفی و امثال آن تعیین و منصوب کند. اما تعیین یک قاضی کفایت نمی کرد بنابراین در سال 1378 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کسفری تصویب شد و فصل پنجم آن به جرایم اطفال اختصاص یافت و در نهایت در سال 1381 در اصلاحیه قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب، [[دادسرا]]<nowiki/>یی ویژه نوجوانان پیش بینی شد و تمامی اقدامات مقدماتی از قبیل تعقیب بر عهده دادسرای عمومی و انقلاب در امور کیفری به عهده دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری به عهده دادگاه رسیدگی به بزه ارتکابی اطفال و نوجوانان بود. در قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب 1361 بر عدم [[مسئولیت کیفری]] اطفال تاکید شد و مسئولیت تربیت طفل را به خانواده و در صورت نیاز به [[کانون اصلاح و تربیت]] سپرد. در قانون مجازات 1361 و به تبع آن در قانون مجازات اسلامی 1370بحث [[سقط جنین]] و حق حیات طفل مورد توجه قرار گرفت. از دیگر قوانینی که بعد از انقلاب حقوق کودک را مورد توجه قرار داد قانون کار 1369 بود. اما بعضی از قوانین به طور خاص به کودکان پرداخت. از جمله این موارد [[قانون تامین زنان و کودکان بی سرپرست]] در مهر 1371 بود. [[قانون اجازه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون حقوق کودک]] در سال 1372، قانون حمایت از کودکان و نوجوانان نیز از جمله این قوانین بود. با همه موارد پیش گفته همچنان قانون خاصی که به طور جامع به حقوق کودک بپردازد تا کنون تدوین نشده است.<ref name=":0" /> | ||
== حقوق کودک در اسلام == | |||
حقوق کودک از ابتدای دین مبین [[اسلام]]، مورد توجه بوده است. اسلام برای حق حیات کودکان، احترام قائل است و اجازه نمی دهد کودکان به ناحق از این حق منع شوند. پیش از ظهور اسلام و در دوره جاهلیت عرب، یکی از مشکلات بزرگ، زنده به گور کردن فرزندان بود. خانواده هایی که در شرایط سخت اقتصادی بودند و از این بیم داشتند که از عهده اداره زندگی و فرزندان خود بر نیایند، طفل خود را طعمه مرگ می کردند. در این میان دختران در معرض خطر بیشتری بودند. بنا به نظر جامعه شناسان، کشتن اولاد در عصر جاهلیت، نتیجه ترس از فقر و تهیدستی بوده است. در قرآن کریم نیز در سوره اسرا آیه 31 به این موضوع اشاره شده است. خداوند متعال در این آیه می فرماید: فرزندانتان را از ترس فقر نکشید ما ایشان و شما را روزی می دهیم. بدین ترتیب اسلام حق حیات و امنیت اجتماعی کودک را تضمین می کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=آستان قدس رضوی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6664860|صفحه=|نام۱=وحید|نام خانوادگی۱=نوبهار|نام۲=فرزاد|نام خانوادگی۲=جلالی|نام۳=محمد|نام خانوادگی۳=واعظ طبسی|چاپ=1}}</ref> اسلام علاوه بر این که حق حیات کودک را محترم می شمارد، کودکان را با هم برابر می داند و تبعیض در بین کودکان را رد می کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=آستان قدس رضوی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6664848|صفحه=|نام۱=وحید|نام خانوادگی۱=نوبهار|نام۲=فرزاد|نام خانوادگی۲=جلالی|نام۳=محمد|نام خانوادگی۳=واعظ طبسی|چاپ=1}}</ref> اسلام برای رشد شخصیت و تربیت کودک اهمیت ویژه ای قائل است و حتی [[خانواده]] را ملزم به فرزندان خود ادب بیاموزند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=آستان قدس رضوی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6664864|صفحه=|نام۱=وحید|نام خانوادگی۱=نوبهار|نام۲=فرزاد|نام خانوادگی۲=جلالی|نام۳=محمد|نام خانوادگی۳=واعظ طبسی|چاپ=1}}</ref> و حتی برای شخصیت کودک به اندازه ای ارزش قائل است که توصیه می کند برای کودک نام مناسب و نیکو انتخاب شود و در نامگذاری برای کودک استفاده از نام های ناپسند منع می کند. حق تغذیه با شیر مادر، [[حضانت]] توسط والدین، حق برخورداری از [[نفقه]] نیز از دیگر حقوق کودک در اسلام است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حقوق کودک - ویکی فقه|نشانی=https://fa.wikifeqh.ir/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9|وبگاه=fa.wikifeqh.ir|بازبینی=2024-01-06}}</ref> | |||
== حقوق تطبیقی == | == حقوق تطبیقی == | ||
افغانستان بر اساس ماده 7 قانون اساسی مکلف شده است تا | افغانستان بر اساس ماده 7 قانون اساسی مکلف شده است تا احکام منعقده از میثاق های بین المللی که به آن ها ملحق شده است را رعایت کند. از طرفی این کشور کنوانسیون حقوق کودک را در 27 آوریل 1994 تصویب کرده است. بنابراین ملزن به رعایت آن است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک در قوانین افغانستان و کنوانسیون حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1400|ناشر=فصلنامه پژوهش های حقوق تطبیقی شماره چهاردهم پاییز 1400|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663312|صفحه=|نام۱=شفق|نام خانوادگی۱=عبدالخالق|چاپ=}}</ref> | ||
== موضوع == | == موضوع == | ||
موضوع این رشته از حقوق عبارت است از: اقسام حقوقی | موضوع این رشته از حقوق عبارت است از: اقسام حقوقی که کودک باید از آن بهره مند باشد از جمله حق داشتن حیات، حق داشتن [[هویت]]، حق داشتن خانواده، حق داشتن [[نسب]]، حق داشتن [[نام]] و [[نام خانوادگی]]، حق بهره مندی از بهداشت و تغذیه مناسب، حق داشتن امنیت اجتماعی و اقتصادی و روانی، حق بهره مندی از تحصیل و ...<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حقوق کودک در اسلام - ویکی فقه|نشانی=https://fa.wikifeqh.ir/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85|وبگاه=fa.wikifeqh.ir|بازبینی=2024-01-01}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق کودک (مطالعه تطبیقی در نظام های حقوقی ملی و بین المللی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663296|صفحه=|نام۱=محمودرضا|نام خانوادگی۱=عابدخراسانی|چاپ=1}}</ref> | ||
== اهمیت == | == اهمیت == | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۹: | ||
== اهداف == | == اهداف == | ||
مطابق اعلامیه جهانی حقوق، با توجه به این که کودک به علت عدم تکامل رشد بدنی و فکری قبل و بعد از تولد، به مراقبت و توجه خاص، نیازمند است، حقوق کودک سعی بر این دارد که ایام کودکی توام با خوشبختی باشد و کودک از حقوق و آزادی های لازم بهرمند شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سازمان انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663268|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=پیوندی|چاپ=1}}</ref> | مطابق اعلامیه جهانی حقوق، با توجه به این که کودک به علت عدم تکامل رشد بدنی و فکری قبل و بعد از تولد، به مراقبت و توجه خاص، نیازمند است، حقوق کودک سعی بر این دارد که ایام کودکی توام با خوشبختی باشد و کودک از حقوق و آزادی های لازم بهرمند شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سازمان انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663268|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=پیوندی|چاپ=1}}</ref> | ||
== قلمرو == | == قلمرو == | ||
منظور از حقوق کودک، حقوقی است که [[کودک]] به مناسبت خردسال بودنش دارد و یا از آن محروم است. بنابراین آن قسمت از قوانین که سن افراد در آن ها تاثیر نداشته و در مورد همه اعم از خردسال و بزرگسالان اجرا می شود در محدوده حقوق کودک نمی گنجد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی قضایی کودکان و نوجوانان (در حقوق داخلی و اسناد بین الملل)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663396|صفحه=|نام۱=علی اکبر|نام خانوادگی۱=باصری|چاپ=1}}</ref> | منظور از حقوق کودک، حقوقی است که [[کودک]] به مناسبت خردسال بودنش دارد و یا از آن محروم است. بنابراین آن قسمت از قوانین که سن افراد در آن ها تاثیر نداشته و در مورد همه اعم از خردسال و بزرگسالان اجرا می شود در محدوده حقوق کودک نمی گنجد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی قضایی کودکان و نوجوانان (در حقوق داخلی و اسناد بین الملل)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663396|صفحه=|نام۱=علی اکبر|نام خانوادگی۱=باصری|چاپ=1}}</ref> | ||
== قوانین و مقررات پرکاربرد == | == قوانین و مقررات پرکاربرد == | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۰: | ||
* پیمان نامه حقوق کودک | * پیمان نامه حقوق کودک | ||
* [[اعلامیه جهانی حقوق بشر]]: این سند گرچه به طور مستقیم با حقوق کودک در ارتباط نیست اما در بندهای مختلف به حقوق ابناء بشر که کودکان نیز بخشی از آن هستند اشاره می کند. برای مثال، اعلامیه مذکور تصریح می کند که هر کسی حق زندگی، آزادی و امنیت دارد یا هر کسی حق دارد شخصیت حقوقی اش به عنوان انسان، در مقابل قانون شناخته شود یا هر کسی حق دارد دارای تابعیت باشد. | * [[اعلامیه جهانی حقوق بشر]]: این سند گرچه به طور مستقیم با حقوق کودک در ارتباط نیست اما در بندهای مختلف به حقوق ابناء بشر که کودکان نیز بخشی از آن هستند اشاره می کند. برای مثال، اعلامیه مذکور تصریح می کند که هر کسی حق زندگی، [[آزادی]] و امنیت دارد یا هر کسی حق دارد [[شخصیت حقوقی]] اش به عنوان انسان، در مقابل قانون شناخته شود یا هر کسی حق دارد دارای [[تابعیت]] باشد. | ||
* [[اعلامیه حقوق بشر اسلامی]]: در بند 7 مقرر می دارد: «الف. هر کودکی از زمان تولد, حقی بر گردن والدین خویش و جامعه و دولت در محافظت دوران طفولیت و تربیت نمودن و تأمین مادی و بهداشتی و ادبی دارد. در ضمن باید از جنین و مادر نگهداری شود و مراقبتهای ویژه نسبت به آنها مبذول شود. ب. پدران و کسانی که از نظر قانون شرع به منزله پدرانند, حق انتخاب نوع تربیتی را که برای فرزندان خود می خواهند, با مراعات منافع و آینده آنان در پرتو ارزشهای اخلاقی و احکام شرعی دارند. ج. بر طبق احکام شرع, فرزندان نسبت به والدین خود و اقوام نسبت به اقوام خود حقوقی بر گردن دارند.» | * [[اعلامیه حقوق بشر اسلامی]]: در بند 7 مقرر می دارد: «الف. هر کودکی از زمان تولد, حقی بر گردن والدین خویش و جامعه و [[دولت]] در محافظت دوران طفولیت و تربیت نمودن و تأمین مادی و بهداشتی و ادبی دارد. در ضمن باید از جنین و مادر نگهداری شود و مراقبتهای ویژه نسبت به آنها مبذول شود. ب. پدران و کسانی که از نظر قانون شرع به منزله پدرانند, حق انتخاب نوع تربیتی را که برای فرزندان خود می خواهند, با مراعات منافع و آینده آنان در پرتو ارزشهای اخلاقی و احکام شرعی دارند. ج. بر طبق احکام شرع, فرزندان نسبت به والدین خود و اقوام نسبت به اقوام خود حقوقی بر گردن دارند.» | ||
* [[میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی]]: در موادی از این میثاق، حقوق کودک هم مورد توجه قرار گرفته است. از جمله: ماده 14 که مقرر می دارد: «...حکم صادر شده در امور کیفری و مدنی علنی خواهد بود، مگر آن که مصلحت صغار طور دیگری اقتضا کند یا دادرسی مربوط به اختلافات زناشویی یا ولایت اطفال باشد... 4-آیین دادرسی جوانانی که از لحاظ قانون جزا هنوز بالغ نیستند باید به نحوی باشد که رعایت سن و مصلحت، اعاده حیثیت آنان را بنماید...» همچنین در بند 4 ماده 23 این میثاق آمده است: «دولت های طرف این میثاق، تدابیر مقتضی به منظور تامین تساوی حقوق و مسئولیت های زوجین درباره ازدواج در مدت زوجیت و هنگام انحلال آن، اتخاذ خواهند کرد. در صورت انحلال ازدواج، پیش بینی هایی برای تامین حمایت لازم از اطفال به عمل خواهند آورد.» و در ماده 24 این میثاق چنین بیان شده است: «هر کودکی بدون هیچ گونه تبعیض از حیث نژاد، رنگ، جنس، زبان، | * [[میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی]]: در موادی از این میثاق، حقوق کودک هم مورد توجه قرار گرفته است. از جمله: ماده 14 که مقرر می دارد: «...حکم صادر شده در امور کیفری و مدنی علنی خواهد بود، مگر آن که مصلحت صغار طور دیگری اقتضا کند یا دادرسی مربوط به اختلافات زناشویی یا ولایت اطفال باشد... 4-آیین دادرسی جوانانی که از لحاظ قانون جزا هنوز بالغ نیستند باید به نحوی باشد که رعایت سن و مصلحت، اعاده حیثیت آنان را بنماید...» همچنین در بند 4 ماده 23 این میثاق آمده است: «دولت های طرف این میثاق، تدابیر مقتضی به منظور تامین تساوی حقوق و مسئولیت های زوجین درباره ازدواج در مدت زوجیت و هنگام انحلال آن، اتخاذ خواهند کرد. در صورت انحلال ازدواج، پیش بینی هایی برای تامین حمایت لازم از اطفال به عمل خواهند آورد.» و در ماده 24 این میثاق چنین بیان شده است: «هر کودکی بدون هیچ گونه تبعیض از حیث نژاد، رنگ، جنس، زبان، [[مذهب]]، اصل و منشا ملی، مکنت و نسب حق دارد از تدابیر حمایتی که به اقتضای وضع صغیر بودنش از طرف خانواده او و جامعه و حکومت کشور او باید به عمل آید، برخوردار گردد... هر کودکی باید بلافاصله پس از ولادت به ثبت برسد و دارای نامی باشد... هر کودکی حق تحصیل تابعیت دارد.» | ||
* [[میثاق بین المللی حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی]]: بندهای 1 و 3 این مثاق مقرر می دارد: «دولت هایی طرف این میثاق قبول دارند که خانواده که عنصر طبیعی و اساسی جامعه است، باید از بیشترین حمایت و مساعدت ممکن برخوردار شود، به ویژه برای تشکیل و استقرار آن و مادام که مسئولیت نگهداری و آموزش و پرورش کودکان خود را بر عهده دارد... تدابیر خاصی در حمایت و مساعدت از تمامی اطفال غیر ممیز و مییز بدون هیچ گونه تبعیض به علت نسب یا علل دیگر باید اتخاذ شود. اطفال غیر ممیز باید در مقابل استثمار اقتصادی و اجتماعی حمایت شوند. واداشتن اطفال به کارهایی که برای جهات اخلاقی یا سلامت آنان زیان آور است یا زندگی آنان را به مخاطره می اندازد یا مانع رشد طبیعی آنان می شود، باید به موجب قانون قابل مجازات باشد. دولت ها همچنین باید برای اشتغال اطفال موظف به کار، حدود سنی قائل شوند که کمتر از آن به موجب قانون، ممنوع و قابل مجازات باشد. | * [[میثاق بین المللی حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی]]: بندهای 1 و 3 این مثاق مقرر می دارد: «دولت هایی طرف این میثاق قبول دارند که خانواده که عنصر طبیعی و اساسی جامعه است، باید از بیشترین حمایت و مساعدت ممکن برخوردار شود، به ویژه برای تشکیل و استقرار آن و مادام که مسئولیت نگهداری و آموزش و پرورش کودکان خود را بر عهده دارد... تدابیر خاصی در حمایت و مساعدت از تمامی اطفال غیر ممیز و مییز بدون هیچ گونه تبعیض به علت نسب یا علل دیگر باید اتخاذ شود. اطفال غیر ممیز باید در مقابل استثمار اقتصادی و اجتماعی حمایت شوند. واداشتن اطفال به کارهایی که برای جهات اخلاقی یا سلامت آنان زیان آور است یا زندگی آنان را به مخاطره می اندازد یا مانع رشد طبیعی آنان می شود، باید به موجب قانون قابل مجازات باشد. دولت ها همچنین باید برای اشتغال اطفال موظف به کار، حدود سنی قائل شوند که کمتر از آن به موجب قانون، ممنوع و قابل [[مجازات]] باشد. | ||
* [[کنوانسیون مربوط به وضع پناهندگان]]: ماده 4 این کنوانسیون مقرر می دارد: «دول متعاهد در سرزمین خود نسبت به آزادی پناهنده در اجرای امور دینی و دادن تعلیمات مذهبی به کودکان خود رفتاری لااقل در حد رفتاری که | * [[کنوانسیون مربوط به وضع پناهندگان]]: ماده 4 این کنوانسیون مقرر می دارد: «دول متعاهد در سرزمین خود نسبت به آزادی پناهنده در اجرای امور دینی و دادن تعلیمات مذهبی به کودکان خود رفتاری لااقل در حد رفتاری که نسبت به اتباع خود دارند - اتخاذ خواهند نمود» | ||
* [[اعلامیه کنفرانس جهانی زن، پکن]]: در بند 23 این اعلامیه آمده است: «برخورداری کامل زنان و کودکان دختر را از جمیع حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین تضمین کنیم و اقدامات مؤثری علیه موارد نقض این حقوق و آزادی‌ها اتخاذ نماییم» و در بند 24 آن این گونه بیان شده است: «کلیه اقدامات لازم را جهت امحای جمیع صور تبعیض علیه زنان و کودکان دختر معمول داریم و کلیه موانع | * [[اعلامیه کنفرانس جهانی زن، پکن]]: در بند 23 این اعلامیه آمده است: «برخورداری کامل زنان و کودکان دختر را از جمیع حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین تضمین کنیم و اقدامات مؤثری علیه موارد نقض این حقوق و آزادی‌ها اتخاذ نماییم» و در بند 24 آن این گونه بیان شده است: «کلیه اقدامات لازم را جهت امحای جمیع صور تبعیض علیه زنان و کودکان دختر معمول داریم و کلیه موانع فرا روی برابری جنسیتی، پیشرفت و توانمندسازی زنان را از میان برداریم» | ||
* [[اعلامیه جهانی حقوق کودک]]: اولین سند اختصاصی بین المللی در حوزه حقوق کودک، اعلامیه جهانی حقوق کودک بود. این اعلامیه شامل 10 اصل درباره حقوق کودک است. | * [[اعلامیه جهانی حقوق کودک]]: اولین سند اختصاصی بین المللی در حوزه حقوق کودک، اعلامیه جهانی حقوق کودک بود. این اعلامیه شامل 10 اصل درباره حقوق کودک است. | ||
* [[کنوانسیون حقوق کودک]]: اعلامیه جهانی حقوق کودک باعث شد کشورهای عضو سازمان ملل توجه ویژه ای به حقوق کودکان کنند. این اعلامیه در قوانین و مقررات داخلی کشورها تاثیر فراوانی گذاشت و اقدامات خوبی در شناسایی حقوق کودک انجام پذیرفت. توجه کشورها به این موضوع زمینه ای شد تا در عرصه بین المللی فکر تدوین کنوانسیونی ویژه کودکان ایجاد شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سازمان انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663168|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=پیوندی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مروری بر حقوق کودکان در آرای فقهی و اسناد حقوقی داخلی و بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1395|ناشر=فصلنامه علمی تخصصی اندیشمندان حقوقی شماره 9 تابستان 1395|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663280|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=موسوی تبار|چاپ=}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بشر در جهان معاصر (دفتر دوم) جستارهایی تحلیلی از حق ها و آزادی ها|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663364|صفحه=|نام۱=سیدمحمد|نام خانوادگی۱=قاری سیدفاطمی|چاپ=2}}</ref> | * [[کنوانسیون حقوق کودک]]: اعلامیه جهانی حقوق کودک باعث شد کشورهای عضو سازمان ملل توجه ویژه ای به حقوق کودکان کنند. این اعلامیه در قوانین و مقررات داخلی کشورها تاثیر فراوانی گذاشت و اقدامات خوبی در شناسایی حقوق کودک انجام پذیرفت. توجه کشورها به این موضوع زمینه ای شد تا در عرصه بین المللی فکر تدوین کنوانسیونی ویژه کودکان ایجاد شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سازمان انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663168|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=پیوندی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مروری بر حقوق کودکان در آرای فقهی و اسناد حقوقی داخلی و بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1395|ناشر=فصلنامه علمی تخصصی اندیشمندان حقوقی شماره 9 تابستان 1395|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663280|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=موسوی تبار|چاپ=}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بشر در جهان معاصر (دفتر دوم) جستارهایی تحلیلی از حق ها و آزادی ها|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=شهردانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663364|صفحه=|نام۱=سیدمحمد|نام خانوادگی۱=قاری سیدفاطمی|چاپ=2}}</ref> | ||
| خط ۹۸: | خط ۸۹: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:رشته های حقوقی]] | |||
[[رده:گرایش های حقوق خصوصی]] | |||