۳٬۴۹۵
ویرایش
←هدف
(←هدف) |
(←هدف) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== تعریف == | |||
حقوق بشردوستانه، شاخه یا بخشی از حقوق جنگ یا حقوق بین الملل مخاصمات مسلحانه است که امروزه با توجه به توسعه، تحول و تکامل مقررات و قواعد بشردوستانه باید آن را شاخه ای مستقل از شاخه های حقوق بین الملل و سیستمی جامع قلمداد نمود. حقوق بشر دوستانه، مجموعه مقررات و قواعد بین الملل است که ضمن تعیین حقوق حمایت از افراد انسانی ( اعم از رزمنده یا غیر رزمنده و غیر نظامی) و اموال غیر نظامی و حقوق طرف های متخاصم در مخاصمات مسلحانه (اعم از بین المللی یا غیر بین المللی) تکالیف افراد انسانی و طرف های متخاصم را نیز در آن مخاصمات مشخص می کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بین الملل بشردوستانه|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669864|صفحه=|نام۱=محمدرضا|نام خانوادگی۱=ضیایی بیگدلی|چاپ=4}}</ref> | حقوق بشردوستانه، شاخه یا بخشی از حقوق جنگ یا حقوق بین الملل مخاصمات مسلحانه است که امروزه با توجه به توسعه، تحول و تکامل مقررات و قواعد بشردوستانه باید آن را شاخه ای مستقل از شاخه های حقوق بین الملل و سیستمی جامع قلمداد نمود. حقوق بشر دوستانه، مجموعه مقررات و قواعد بین الملل است که ضمن تعیین حقوق حمایت از افراد انسانی ( اعم از رزمنده یا غیر رزمنده و غیر نظامی) و اموال غیر نظامی و حقوق طرف های متخاصم در مخاصمات مسلحانه (اعم از بین المللی یا غیر بین المللی) تکالیف افراد انسانی و طرف های متخاصم را نیز در آن مخاصمات مشخص می کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بین الملل بشردوستانه|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669864|صفحه=|نام۱=محمدرضا|نام خانوادگی۱=ضیایی بیگدلی|چاپ=4}}</ref> | ||
| خط ۴: | خط ۵: | ||
اصول حاصله را می توان به طرق مختلف خلاصه کرد، اما عناصر اصلی عبارتند از: | اصول حاصله را می توان به طرق مختلف خلاصه کرد، اما عناصر اصلی عبارتند از: | ||
# غیر جنگجویان باید از هر گونه آسیب حفظ شوند؛ این مقوله نه تنها غیر نظامیان، بلکه همچنین جنگجویانی که به دلیل مجروحیت، بیماری، کشتی شکستگی یا تسلیم شدن، ناتوان از جنگ محسوب می شوند را شامل می شود. | # اصل رفتار انسانی: غیر جنگجویان باید از هر گونه آسیب حفظ شوند؛ این مقوله نه تنها غیر نظامیان، بلکه همچنین جنگجویانی که به دلیل مجروحیت، بیماری، کشتی شکستگی یا تسلیم شدن، ناتوان از جنگ محسوب می شوند را شامل می شود. | ||
# | # اصل ضرورت نظامی و ممنوعیت درد و رنج غیر ضروری : برای کاهش درد و رنج غیر ضروری و حفظ احترام اصول بشر دوستانه، محدودیت هایی در مورد ابزارها و شیوه های جنگ وجود دارد. | ||
# حقوق بین الملل بشر دوستانه فارغ از ریشه ها و دلایل مخاصمه باید به طور یکسان و یکنواخت اعمال شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق و آیین دادرسی بین المللی کیفری (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1395|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669872|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=فخر|نام۲=داود|نام خانوادگی۲=کوهی|چاپ=1}}</ref> | |||
# حقوق بین الملل بشر دوستانه فارغ از ریشه ها و دلایل مخاصمه باید به طور یکسان و یکنواخت اعمال شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق و آیین دادرسی بین المللی کیفری (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1395|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669872|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=فخر|نام۲=داود|نام خانوادگی۲=کوهی|چاپ=1}}</ref> | # اصل تفکیک: جمعیت های غیر نظامی و اموال ایشان و نیز اماکن غیرنظامی مورد حمایت اند. نیروهای مسلح طرف های درگیر باید در هر حال میان جمعیت غیر نظامی و اموال ایشان از یک سو و اهداف نظامی و غیر نظامی از سوی دیگر تفکیک قائل شوند و یه هیچ وجه نباید جمعیت های غیر نظامی، اموال آنان و اماکن غیر نظامی مورد تعرض و هدف حمله نظامی قرار گیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بشردوستانه بین المللی (رهیافت اسلامی)|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=علوم انسانی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669888|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=1}}</ref> | ||
# اصل تناسب: بین حمله نظامی و هدفی که مورد حمله است باید تناسب وجود داشته باشد، مثلا اگر نیروی متخاصم وارد یک شهر شد، نباید برای تسلیم نیروهای مخالف خود کل شهر را به آتش بکشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بین الملل از نظریه تا عمل|ترجمه=|جلد=|سال=1394|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669880|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=امیدی|چاپ=2}}</ref> | |||
# اصل منع وارد کردن خسارت به محیط زیست در طول مخاصمه.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تأثیر اصول حقوق بشردوستانه بین المللی بر حقوق خلع سلاح و کنترل تسلیحات|ترجمه=|جلد=|سال=1395|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669884|صفحه=|نام۱=سپنتا|نام خانوادگی۱=مجتهدزاده|چاپ=1}}</ref> | |||
== هدف == | == هدف == | ||
هدف حقوق بشردوستانه، محدود کردن صدمات و لطمات ناشی از درگیری های مسلحانه و ممنوع کردن استفاده از برخی وسایل و شیوه های نبرد علیه رزمندگان (تحت شرایط خاصی) و افراد غیر نظامی و نیز اهدف غیر نظامی در مخاصمات مسلحانه است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بین الملل بشردوستانه|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669868|صفحه=|نام۱=محمدرضا|نام خانوادگی۱=ضیایی بیگدلی|چاپ=4}}</ref> | هدف حقوق بشردوستانه، محدود کردن صدمات و لطمات ناشی از درگیری های مسلحانه و ممنوع کردن استفاده از برخی وسایل و شیوه های نبرد علیه رزمندگان (تحت شرایط خاصی) و افراد غیر نظامی و نیز اهدف غیر نظامی در مخاصمات مسلحانه است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق بین الملل بشردوستانه|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6669868|صفحه=|نام۱=محمدرضا|نام خانوادگی۱=ضیایی بیگدلی|چاپ=4}}</ref> | ||
== پیشینه == | |||
== ضرورت == | |||
در نخستین سال های پس از تاسیس سازمان ملل متحد، این پرسش به گونه ای منطقی و مشروع قابلیت طرح داشت که آیا اصولا حقوق بشر دوستانه در جهان تحت حاکمیت ممنوعیت کلی استفاده از زور، ضرورتی دارد؟ به واقع، اگر جنگ به عنوان یک پدیده واقعی از بین برود، حقوق بشر دوستانه منسوخ می شود. حتی می شد استدلال کرد که تاکید و تمرکز روی حقوق بشر دوستانه بین المللی، به مثابه پذیرش جنگ به عنوان یکی از اجزای طبیعی روابط بین الملل است که از این رهگذر بنیان های سخت گیرانه ی ماده (4) 2 منشور ملل متحد تحلیل می رود. به این دلیل بود که کمیسیون حقوق بین الملل در جریان نخستین جلسه خود، زمانی که برنامه های آینده خود را بررسی می کرد، ملحوظ داشتن حقوق بشردوستانه را به عنوان یکی از عناوین فهرست کار رد کرد. با وجود این، امروزه امیدهایی که ممکن بود به نتایج وعده داده شده در نظم جدید جهانی بسته شده باشد، تا حدود زیادی زایل شده است. پس از تجارب پنجاه ساله، هم اکنون می توان نتیجه گرفت که نظام امنیت دسته جمعی منشور ملل متحد، به طور مشخص نتوانسته و مسلما قادر نخواهد بود که منازعه مسلحانه به عنوان یک شکل رویارویی بین گروه ها | |||
== ارتباط با سایر رشته ها == | == ارتباط با سایر رشته ها == | ||