ماده ۶۶۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها

هر کس [[مال]] دیگری را [[ربودن|برباید]] و عمل او مشمول عنوان [[سرقت]] نباشد به حبس از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد و اگر در نتیجه‌ این کار [[صدمه‌]] ای به [[مجنی علیه]] وارد شده باشد به مجازات آن نیز محکوم خواهد شد.

عبارت «مال دیگری» نشان میدهد [[تعلق مال به غیر]] شرط است مثلا مالی که صاحب ندارد، مشمول این ماده نخواهد شد <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=608916|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>یا [[مال مشترک|اموال مشترک]] یا [[مال موقوفه|موقوفه]] یا سرقت [[مال مرهونه]] و [[مال مباح|اموال مباح]] و [[عین مستاجره]]، به دلیل عدم تعلق به دیگری، از شمول این ماده خارج هستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد دوم) (جرایم علیه اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1789420|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>

 

حکم این ماده، در مقررات کیفری قبل از سال 1375 سابقه نداشته است و وضع آن، تلاش بدیع قانونگذار جهت منطبق کردن قوانین کیفری موضوعه با موازین شرع و آرای فقها بوده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سرقت در حقوق کیفری ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1646352|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=حبیب زاده|چاپ=2}}</ref>

[[عنصر مادی]] این جرم ربودن، شامل [[وضع ید]] بر مال و بردن آن میشود، [[علنی]] بودن نیز از خصوصیات جرم مزبور است که گاها به صورت اخذ مال به [[عنف]] رخ میدهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=429720|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref>از نظر [[عنصر معنوی]] نیز جرم، [[جرم عمدی|عمدی]] است که با [[عمد در فعل]]، جرم محقق میشود، چنانچه ربودن همراه با صدمه باشد، احراز عمد در ایراد [[ضرب]] و [[جرح]]، مستوجب [[دیه]] یا [[قصاص]] است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=429724|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref>

اگر موضوع سرقت، مال باشد، ربودن آنچه عنوان مال بر آن صدق نمیکند ممکن است مشمول این ماده قرار بگیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4807300|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>یا میتوان گفت [[ربودن مال به قصد استفاده موقت|ربودن مال دیگری به قصد استفاده موقت]]، میتواند نمونه بارزی برای این ماده باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اموال و مالکیت) (کلاهبرداری- خیانت در امانت- سرقت و صدور چک پرداخت نشدنی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=580484|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=31}}</ref>بنابراین مواردی مثل ربودن اموال دیگری برای استفاده موقت، ربودن [[حقوق معنوی]]، ربودن [[مال غیر منقول|اموال غیر منقول]]، اگر بتوانند واجد وصف ربودن شوند ،[[غصب]] [[مال منقول]] و گرفتن مال دیگری و دادن [[عوض|عوضی]] بی ارزش در ازای آن (به شرط آنکه صدق [[کلاهبرداری]] بر آن ممکن نباشد) میتواند از مصادیق این ماده تلقی شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد دوم) (جرایم علیه اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1787820|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>

طبق حکم شماره 2637 شعبه 2"اگر کسی به وسیله پراندن کبوتر خود، کبوتر شخص دیگری را به دست آورد چون موضوع عمل، منقول و تحت [[سلطه مالکانه]] غیر بوده است بردن آن با هر وسیله ای [[سرقت|دزدی]] تلقی شده و معمول بودن ربودن کبوتر با وسیله ای مخصوص، موجب خروج عمل از عنوان دزدی نمیشود."<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه محشای قانون تعزیرات|ترجمه=|جلد=|سال=1381|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2815472|صفحه=|نام۱=بهمن|نام خانوادگی۱=کشاورز|چاپ=4}}</ref>

به نظر میرسد مواد [[ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|657]] ،[[ماده ۶۶۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|661]] و 665 در تعارض با هم قرار دارند چون هر کدام در مورد سرقتی صحبت کرده اند که فاقد عوامل [[تشدید مجازات|تشدید]] است اما بیان ماده کلی و [[اجمال|مجمل]] است.بهتر آن است که برای جمع میان این مواد بگوییم که ماده 657 اختصاص به [[کیف زنی]]،[[جیب بری]] و موارد مشابه دارد و به سایر مواد تسری پیدا نمیکند، ماده 661 نیز به مواردی مرتبط است که ربودن همراه با ارکان و شرایط سرقت بوده است و ماده 665 اختصاص به مواردی دارد که مال دیگری ربوده میشود اما تحت عنوان سرقت یا عنوان مجرمانه دیگری قرار نمیگیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=608964|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>البته گفته شده است ضرورتی به تصویب این ماده نبوده است به این دلیل که تمام مصادیق سرقت و ربودن مال غیر در مواد[[ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|651]] تا 661 بیان شده است و حتی مواردی که در کتب فقهی بیان شده است را نیز در بر میگیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد سوم) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4807324|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>با این وجود شایسته است گفته شود که در نظر برخی، قانونگذار با تصویب این ماده، راه هرگونه سوء استفاده دیگران را با پیش بینی تمام صورت ها و واجد کردن قانون به وصف [[جامعیت قانون|جامعیت]] بسته است و این از ویژگی های یک قانون خوب است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته های تقنین|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=اندیشه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2317452|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=حاجی ده آبادی|چاپ=2}}</ref>

رابطه ماده مذکور با [[ماده ۲ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری|ماده 2 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری]] دارای ابهاماتی است، زیرا [[تحصیل مال نامشروع]] که در این ماده بیان شده است ممکن است در قالب ربودن رخ دهد، اما باید گفت ماده 2 از جابه جایی و نقل و انتقال مال منقول و خارج کردن مال از [[تصرف مادی]] مالک خارج است بنابراین منصرف از ماده 665 است که موضوع آن ربودن به معنای خاص است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد دوم) (جرایم علیه اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1789416|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>