ماده ۵۵۶ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
در حکم [[تغلیظ دیه]] فرقی میان بالغ و غیربالغ، زن و مرد و مسلمان و غیرمسلمان نیست. سقط‌ جنین نیز پس از پیدایش روح، مشمول حکم تغلیظ است. تغلیظ دیه، در مواردی که [[عاقله]] یا بیت‌ المال پرداخت ‌کننده دیه باشد نیز جاری است. در قتل عمدی که به ‌علت عدم امکان [[قصاص]] یا عدم جواز آن [[دیه]] پرداخت می‌ شود نیز این حکم جاری است.
در حکم [[تغلیظ دیه]] فرقی میان [[بلوغ|بالغ]] و [[صغر|غیربالغ]]، زن و مرد و مسلمان و غیرمسلمان نیست. [[سقط جنین|سقط‌ جنین]] نیز پس از پیدایش روح، مشمول حکم تغلیظ است. تغلیظ دیه، در مواردی که [[عاقله]] یا [[پرداخت دیه از بیت‌ المال|بیت‌ المال پرداخت ‌کننده دیه]] باشد نیز جاری است. در [[قتل عمدی]] که به ‌علت عدم امکان [[قصاص]] یا عدم جواز آن [[دیه]] پرداخت می‌ شود نیز این حکم جاری است.


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
به نظر می رسد پیشبینی پرداخت دیه از سوی بیت المال در جهت حمایت از بزه دیده از سوی دولت ها بوده است و نوعی غرامت محسوب میشود. لذا در این خصوص نیز باید قائل به تغلیظ دیه در راستای حمایت از قربانیان بود.2339192 در واقع باید بیت المال را قائم مقام محکوم علیه در پرداخت [[دیه]] تلقی نموده و خصوصیتی از جهت پرداخت دیه برای آن در نظر نگرفت. لذا پرداخت دیه از بیت المال نیز مشمول حکم تغلیظ است.2051392 همچنین در خصوص تغلیظ دیه در مواردی که قتل توس طفل صغیر رخ داده باشد، اختلاف نظر است. چرا که نمی توان تغلیظ دیه را حمل بر عاقله نمود. 2579952 اما گروهی معتفدند گاه در حکم دادگاه، مسئول پرداخت دیه مشخص نمیشود که دادگاه بخواهد بر اساس آن حکم به تغلیظ یا عدم [[تغلیظ دیه]] بدهد. لذا پرداخت کننده دیه تاثیری در این خصوص ندارد.4007024
به نظر می رسد پیش بینی پرداخت دیه از سوی بیت المال در جهت حمایت از [[مجنی علیه|بزه دیده]] از سوی دولت ها بوده است و نوعی [[غرامت]] محسوب میشود، لذا در این خصوص نیز باید قائل به تغلیظ دیه در راستای حمایت از قربانیان بود.2339192 در واقع باید بیت المال را قائم مقام [[محکوم علیه]] در پرداخت [[دیه]] تلقی نموده و خصوصیتی از جهت پرداخت دیه برای آن در نظر نگرفت، لذا پرداخت دیه از بیت المال نیز مشمول حکم تغلیظ است.2051392 همچنین در خصوص تغلیظ دیه در مواردی که [[قتل]] توسط طفل صغیر رخ داده باشد، اختلاف نظر است، چرا که نمی توان تغلیظ دیه را حمل بر عاقله نمود،2579952 اما گروهی معتقدند گاه در حکم دادگاه، [[مسئول پرداخت دیه]] مشخص نمیشود که دادگاه بخواهد بر اساس آن حکم به تغلیظ یا عدم تغلیظ دیه بدهد، لذا پرداخت کننده دیه تاثیری در این خصوص ندارد.4007024


== سوابق فقهی ==
== مطالعات فقهی ==
برخی از فقها بیان نموده اند که دیه در صورت اجتماع شرایط تغلیظ، مشمول حکم تغلیظ است و فرقی نمی کند چه کسی آن را می پردازد. لذا در فرض پرداخت دیه توسط عاقله نیز تغلیظ دیه امکان پذیر است. در ثانی این فقها این سخن را که تغلیظ دیه را باید نوعی تشدید مجازات دانست که فقط متوجه خود مرتکب می شود نه عاقله و دیگر افراد، نپذیرفته اند.3250796


== مستندات فقهی ==
=== مستندات فقهی ===
مستند شرعی این ماده گروهی روایاتی دانسته اند که رد خصوص پرداخت دیه از سوی عاقله، بیت المال یا ضامن جریره آورده شده است.3250740 در واقع گروهی معتقدند در این خصوص لسان ادله نشانگر متوجه بودن نفس جنایت نسبت به بیت المال یا امام در مواردی است که دیه باید از بیت المال پرداخت شود.3250788
گروهی، مستند شرعی این ماده را روایاتی دانسته اند که در خصوص پرداخت دیه از سوی عاقله، بیت المال یا [[ضمان جریره|ضامن جریره]] آورده شده است،3250740 در واقع گروهی معتقدند در این خصوص لسان ادله نشانگر متوجه بودن نفس جنایت نسبت به بیت المال یا امام در مواردی است که دیه باید از بیت المال پرداخت شود.3250788


== رویه قضایی ==
=== سوابق فقهی ===
به موجب نظر کمیسیون در یکی از نشست های قضایی، در فرض پرداخت دیه از بیت المال نیز دلیلی بر عدم تغلیظ دیه در صورت جمع بودن شرایط تغلیظ وجود ندارد.841148
برخی از فقها بیان نموده اند که دیه در صورت اجتماع شرایط تغلیظ، مشمول حکم تغلیظ است و فرقی نمی کند چه کسی آن را می پردازد، لذا در فرض پرداخت دیه توسط عاقله نیز تغلیظ دیه امکان پذیر است، در ثانی این فقها این سخن را که تغلیظ دیه را باید نوعی [[تشدید مجازات]] دانست که فقط متوجه خود مرتکب می شود نه عاقله و دیگر افراد، نپذیرفته اند.3250796


همچنین به موجب نظریه مشورتی شماره 7/2156-1366/6/16 تغلیظ دیه ، صغیر بودن مرتکب قتل با توجه به فقدان اهمیت عمدی یا غیر عمدی بودن جنایات موجب تغلیظ دیه، تاثیری در اخذ یک سوم دیه به عنوان تغلیظ ندارد.2579968
== رویه های قضایی ==
به موجب نظر کمیسیون در یکی از [[نشست قضایی|نشست های قضایی]]، در فرض پرداخت دیه از بیت المال نیز دلیلی بر عدم تغلیظ دیه در صورت جمع بودن شرایط تغلیظ وجود ندارد.841148


همچنین به موجب [[نظریه مشورتی]] شماره 7/2156-1366/6/16، در تغلیظ دیه، صغیر بودن مرتکب قتل با توجه به فقدان اهمیت [[جنایت عمد|عمدی]] یا [[جنایت غیر عمدی|غیر عمدی]] بودن جنایات موجب تغلیظ دیه، تاثیری در اخذ یک سوم دیه به عنوان تغلیظ ندارد.2579968
== منابع ==
[[رده:رفرنس]]
[[رده:رفرنس]]
[[رده:دیات]]
[[رده:دیات]]
۳۴٬۱۱۹

ویرایش