سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در بحران افغانستان
سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در بحران افغانستان نام مقالهای از سید جلال دهقانی فیروزآبادی است که در شماره بیست و یکم (آذر 1385) نشریه پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.
چکیده
از زمان تأسیس جمهوری اسلامی ایران در سال 7531،موضوع افغانستان یکی از مسائل و موارد مهم سیاست خارجی آن بوده است.با این همه،جایگاه و اهمیت این کشور در سیاست خارجی ایران یکسان نبوده است.بلکه با توجه به تحولات داخلی افغانستان، منطقه‌ای و بین المللی دستخوش تغییر شده است.به گونه‌ای که در برخی مواقع به علت بروز بحران‌های شدید و عمیق در این سه سطح،افغانستان به صورت مهمترین موضوع و معضل سیاست خارجی ایران درآمده است.تهاجم نیروهای ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا به افغانستان و سپس سقوط طالبان در دسامبر 1002،یکی از آن موارد و مقاطع تاریخی است. اگرچه این رخداد،«بحران سیاست خارجی»برای جمهوری اسلامی به شمار نمی‌رود،اما بحرانی منطقه‌ای و بین المللی در محیط امنیتی پیرامونی آن پدید آورده و امنیت و منافع ملی ایران را شدیدا تحت تأثیر قرار داده است. در این مقاله تلاش می‌شود،چرایی،چگونگی و رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این بحران تجزیه و تحلیل شود.زیرا انتظار می‌رفت ایران به عنوان یکی از بازیگران تأثیرگذار در افغانستان نقش فعال و سازنده‌ای در فرایند یاد شده ایفا کند؛نقشی که مستلزم سیاست خارجی کنشمند یا حد اقل کنشگر از سوی ایران باشد.بدین منظور،اهداف، جهت‌گیری و رفتار سیاست خارجی ایران در سه مقطع قبل از جنگ،مرحله‌ی عملیات نظامی و دوره‌ی سازندگی،بررسی و واکاری می‌شود. هدف اصلی، تبیین عوامل تعیین‌کننده‌ی سیاست خارجی ایران و عناصر تشکیل‌دهنده به رفتار آن در بحران افغانستان است.
کلیدواژه‌ها
- بی‌طرفی فعال
- بحران
- گفتمان
- انقلاب
- ژئوپلتیک
- انزواگرایی
- مدیریت بحران
- سیاست اقناعی
- سیاست اجبار
- بازدارندگی
- چندجانبه‌گرایی
- خلع سلاح
- محور شرارت
- تروریسم