مفهوم غایت در اندیشه سیاسی غرب و اسلام
مفهوم غایت در اندیشه سیاسی غرب و اسلام نام مقاله‌ای از ابراهیم برزگر است که در شماره ششم (تیر 1381) نشریه پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.
چکیده
در این جستار جایگاه مفهوم غایت در نظام و دستگاه اندیشمندان سیاسی و بویژه اسلام مورد بحث قرار می‌گیرد.غایتی که کمال مطلوب رهر و در راه است و در منتهی‌الیه راه قرار دارد.بدین‌ترتیب،رابطهء استعارهء صراط و راه،با مفهوم غایت در کانون بررسی است استعاره صراط یا مفهوم«غایت»و غایتمندی در مورد صورت نگرفته است.در چنین پیش‌فرضی«اندیشهء سیاسی»به مثابهء«صراط و راه»تصور می‌شود و با جستجوی ابعاد وجه شباهت‌های این دو،اندیشهء سیاسی قابل فهم و بسط می‌شود.در واقع،ادیان و ایدئولوژیها هریک به مثابهء راهی تلقی می‌شود که جلو پای بشریت گذاشته شده است.راهی برای زندگی و زندگی سیاسی همان‌گونه که کیهان،انسان،و تاریخ دارای غایتی است،تعالیم اسلام و در وجه استعاری آن،راه اسلام نیز دارای همان غایت و در هماهنگی کامل با آن است؛زیرا خداوند خالق کیهان( (cosmos ، انسان،و واضع اسلام و دیگر ادیان بزرگ الهی است.بنابراین غایتی که در فرجام راه اسلام و رهروان آن قرار دارد،همان غایتی است که خداوند در تکوین هستی و عنصر مرکزی آن،یعنی انسان به ودیعه گذاشته است.همین راه است که رهرو را به غایت می‌رساند.سایر ایدئولوژیها کژراهه‌هایی است که رهرو از مقصد و غایتش دور می‌سازد.در اندیشهء سیاسی اسلام،دین و سیاست از یک راه می‌گذرند و ساحب تکوین با ساحت تشریع رابطه‌ای ناگسستنی دارند.زیر سیستم اندیشهء سیاسی از دستگاه کلی فلسفی و نگرش هستی‌شناختی و انسان‌شناختی متفکر استنتاج می‌شود و اخلاق و سیاست برخلاف اندیشه سیاسی معاصر همچنان در یک بستر به حرکت خود ادامه می‌دهد.
کلیدواژه‌ها
- غایت
- انسان‌شناسی
- هستی‌شناسی
- اندیشه سیاسی