ماده ۸۳۰ قانون مدنی

نسبت به موصی‌له رد یا قبول وصیت بعد از فوت موصی معتبر است بنابراین اگر موصی‌له قبل از فوت موصی وصیت را رد کرده باشد بعد از فوت می‌تواند آن را قبول کند و اگر بعد از فوت آن را قبول و موصی‌به را قبض کرد دیگر نمی‌تواند آن را رد کند لیکن اگر قبل از فوت قبول کرده باشد بعد از فوت قبول ثانوی لازم نیست.

توضیح واژگان

قبول وصیت توسط موصی له، که در واقع شرط تأثیر ایجاب موصی می‌باشد را، قبول شرطی گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

رد وصیت توسط موصی له، سبب رفع تزلزل مالکیت ورثه در میراث متوفی می‌گردد.

درصورت رد وصیت در زمان حیات موصی، همچنان ایجاب او معتبر است. به عبارتی رضای موصی، تا زمان حیات وی ادامه دارد. چراکه رد ایجاب، نمی‌تواند آثار آن را ازبین ببرد.

اصل استصحاب، دلالت بر لزوم اجرای آثار رد، پس از مرگ موصی دارد. اما قانون مدنی برخلاف اصل مزبور، امکان قبول وصیت پس از رد آن را، پذیرفته‌است.

حتی با قبول وصیت تملیکی در زمان حیات موصی، عقد وصیت محقق نمی‌شود؛ بلکه دراینصورت تنها بقای رضای موصی له را، می‌توان تا زمان بعد از مرگ موصی استصحاب نمود؛ و به محض فوت موصی، عقد وصیت ایجاد می‌گردد.

درصورت تعدد موصی لهم، با قبول هریک از آنها، وصیت نسبت به وی نافذ بوده؛ و با رد هریک از آنان، شخص مزبور، دیگر نسبت به حصه خود در موصی به، حقی نخواهد داشت. لیکن در وصیت، حق شفعه جایگاهی ندارد.

سوابق فقهی

فوت موصی له پیش از موصی، سبب بطلان ایجاب نمی‌گردد؛ و حق قبول یا رد وصیت، به وراث موصی له منتقل می‌شود. و در مقابل، استدلال شده که درصورت وفات موصی له، با وجود حیات موصی، ایجاب موصی، دیگر اعتبار نخواهد داشت.

قانون مدنی، درمورد مقررات مرتبط با رد یا قبول وصیت توسط موصی له، با نظر مشهور فقها، تناسب کامل دارد.