ماده ۵۹۶ قانون مدنی

در صورتی که اموال مشترک متعدد باشد قسمت اجباری در بعضی از آن‌ها ملازم با تقسیم باقی اموال نیست.

توضیح واژگان

تقسیم در لغت، یعنی جدانمودن، قسمت کردن، بخش کردن، و بهره کردن چیزی.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در صورتی که اموال مشترک، متعدد باشد؛ قسمت اجباری در بعضی از آن‌ها، ملازم با تقسیم باقی اموال نیست؛ زیرا تقسیم را، باید عبارت از قراردادی دانست که لازم است وقوع آن، نسبت به مالی محرز گردد؛ و با تردید در تحقق آن، نمی‌توان حکم به وجود، و اعتبار چنین عمل حقوقی نمود.

سوابق فقهی

اگر شرکت، نسبت به اموال گوناگون، یعنی ترکه‌های متعدد متوفی باشد؛ ضرورتی ندارد که نسبت به همه آن اموال و املاک، تقسیم اجباری واقع گردد. بدین ترتیب وارثی که متقاضی حق خود است؛ می‌تواند احراز حصه خویش را، نسبت به یکی از آن اموال درخواست نموده؛ و بقیه ترکه، به صورت مشاع باقی بماند.

مصادیق و نمونه‌ها

• اگر یک دانگ از زمینی، به وراث مالک، که پنج سهم برابر دارند؛ رسیده باشد؛ و پنج دانگ دیگر، متعلق به سه نفر باشد؛ بدین ترتیب که یک دانگ، از آنِ یکی از شرکا، چهار دانگ متعلق به دو شریک، به‌طور تساوی تصور شود؛ و فرض کنیم که مالک یک دانگ، درخواست افراز کند؛ زمین به شش بخش یک دانگی تقسیم می‌شود؛ و ضرورتی ندارد که یک پنجم یک دانگ، معیار قرار گیرد؛ و زمین به ۳۰ بخش برابر تقسیم شود. مگراینکه ورثه نیز، درخواست افراز سهم خود را بکنند؛ زیرا تقسیم اجباری در بعض سهام، ملازمه با تقسیم همه مال ندارد؛ بنابراین سهام ورثه مالک یک دانگ، می‌تواند به حال اشاعه باقی بماند