ماده ۶۱۵ قانون مدنی

امین در مقام حفظ، مسئول وقایعی نمی‌باشد که دفع آن از اقتدار او خارج است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

امین، فقط زمانی ضامن است که یا خود او مال ودعی را، تلف نموده باشد؛ و یا اینکه در انجام یا خودداری از کاری، که جهت جلوگیری از تلف مال لازم است؛ غفلت و مسامحه نماید.

اگر برای دفع وقایعی که منجر به تلف مال، می گردد؛ انجام امری حرام و نامشروع لازم باشد؛ مستودع ملزم به اتیان عمل مزبور نیست.

تعهد مستودع، تعهد به مراقبت از مال است. بدون اینکه نتیجه تلاش خود را تضمین نماید. بنابراین هرگاه مال ودعی، بر اثر حادثه خارجی مانند حریق یا سرقت، زایل گردیده؛ و ودیعه گیر نتواند از وقایع مزبور جلوگیری نماید؛ دراینصورت ضامن نیست. به شرط اینکه خود او، سبب ایجاد چنین حوادثی نبوده باشد.

مستودع، ملزم نیست که جهت دفع تعدی ظالم و غاصب، از مال خود به او چیزی عطا کند.

سوابق فقهی

علت وضع این ماده، این است که نباید موجب حرج مستودع گردید؛ و تکلیف مالایطاقی را بر او تحمیل نمود.

رویه های قضایی

به موجب دادنامه 807 مورخه 17/8/ 1368 شعبه 18 دیوان عالی کشور، نظربه اینکه از سوی خواهان، دلیلی بر ترتیب حفاظت از اتومبیل موضوع دعوا، و تعیین پارکینگ معین جهت پارک اتومبیل در آن، و ابلاغ آن به خوانده اقامه و ارائه نشده است؛ و نظر به اینکه از سوی خوانده نیز، تقصیر و تعدی و تفریطی در حفاظت از اتومبیل مورد دعوا، صورت نگرفته؛ و سرقت اتومبیل مورد بحث نیز، ازجمله وقایعی است که طبق ماده 615 قانون مدنی، دفع آن از اقتدار خوانده خارج بوده؛ و علیهذا به علت عدم احراز تقصیر خوانده در حفاظت از اتومبیل مسروقه، و عدم مسئولیت وی در جبران خسارت، دعوای خواهان غیرثابت تشخیص، و به بطلان آن اظهارنظر می گردد.

مصادیق و نمونه ها

• اگر زید، منزل خود را به عمرو بسپارد تا از آن محافظت نماید؛ و درنتیجه سیل، که یک حادثه عمومی است؛ از بین برود؛ دراینصورت عمرو ضامن نیست.