ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی
دادرس در موارد زیر باید از رسیدگی امتناع نموده و طرفین دعوا نیز می توانند او را رد کنند.
الف - قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از هر طبقه بین دادرس با یکی از اصحاب دعوا وجود داشته باشد.
ب - دادرس قیم یا مخدوم یکی از طرفین باشد و یا یکی از طرفین مباشر یا متکفل امور دادرس یا همسر او باشد.
ج - دادرس یا همسر یا فرزند او، وارث یکی از اصحاب دعوا باشد.
د - دادرس سابقاً در موضوع دعوای اقامه شده به عنوان دادرس یا داور یا کارشناس یا گواه اظهارنظر کرده باشد.
ه- بین دادرس و یکی از طرفین و یا همسر یا فرزند او دعوای حقوقی یا جزایی مطرح باشد و یا در سابق مطرح بوده و از تاریخ صدور حکم قطعی دو سال نگذشته باشد.
و - دادرس یا همسر یا فرزند او دارای نفع شخصی در موضوع مطروح باشند.
توضیح واژگان
دعاوی کیفری : هر دعوی که موضوع آن رسیدگی به یکی از جرائم باشد دعوی کیفری است .82639
پیشینه
ماده 91 قانون ایین دادرسی مدنی جانشین ماده 208 قانون سابق می باشد و مفاد آن در قانون ایین دادرسی کیفری ماده 46 نیز بیان شده است518871
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
ایراد رد دادرس زمانی اتفاق می افتد که دادگاه صلاحیت های لازم جهت رسیدگی را دارد اما به جهاتی از جهات مذکور در ماده 91 ، یک یا چند نفر از اعضای دادگاه مظنون به طرفداری از یکی از طرفین می باشند.در این فرض دادگاه موظف است رسیدگی را متوقف و قرار امتناع از رسیدگی صادر نماید هرچند طرفین این ایراد را مطرح نکرده باشند.624164در وهله اول قاضی دیگری در آن شعبه به پرونده رسیدگی می کند و در صورت نبود قاضی دگیر پرونده نزد رئیس دادگستری ارسال می شود تا به شعبه دیگری ارسال شود.1279909
در صورتی که رابطه قیمومت بین قاضی و یکی از طرفین برقرار باشد جهات رد دادرسی فراهم می باشد اما در فرضی که همسر قاضی قیم یا مخدوم یکی از طرفین باشد رسیدگی مجاز خواهد بود.142525
در مورد بند «د» ماده 91 باید توجه نمود که صدور قرار ، رسیدگی فرجامی ، موارد تصحیح یا تفسیر حکم ،رسیدگی به حکم غیابی ، رسیدگی به درخواست صدور قرار تامین ، اعتراض ثالث و اعاده دادرسی ، رسیدگی به دعوای کیفری ( در صورتی که دعوای کنونی مدنی باشد ) از موارد سبق تصمیم نمی باشد و دادرس مجاز به رسیدگی است117295
مصادیق و نمونه ها
اظهار نظر قاضی در کمیسیون هایی که در ادارات دولتی تشکیل می شود نیز از جهات رد می باشد.518906