ماده ۱۰۴ قانون آیین دادرسی مدنی

در پایان هر جلسه دادرسی چنانچه به جهات قانونی جلسه دیگری لازم باشد، علت مزبور، زیر صورتجلسه قید و روز و ساعت جلسه بعد تعیین و به اصحاب دعوا ابلاغ خواهد شد. درصورتی که دعوا قابل تجزیه بوده و فقط قسمتی از آن مقتضی صدور رأی باشد، دادگاه نسبت به همان قسمت رأی می دهد و نسبت به قسمتی دیگر رسیدگی را ادامه خواهد داد.

توضیح واژگان

تجزیه دعوا : یعنی صدور رای نسبت به بعضی از خواندگان یا نسبت به قسمتی از مدعی به خواه خوانده متعدد باشد خواه نه . 535037

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

به طور کلی تجدید جلسه به دو علت صورت می پذیرد : 1) شرایط لازم جهت تشکیل جلسه در زمان مقرر فراهم نمی باشد مانند نبود قاضی ، عدم ابلاغ صحیح و ...2) جلسه در زمان مقرر به صورت قانونی تکمیل شده اما وقت تعیین شده منقضی شده ، در حالیکه کار رسیدگی به پایان نرسیده است. در هر حال پایان وقت رسیدگی مجوز اعلام ختم دادرسی نیست.295026با توجه به مادخ 104 موارد تجدید جلسه منصوص گردیده است و دادگاه در صورتی می تواند دستور تجدید جلسه را صادر نماید که اصول دادرسی یا نصوص قانونی ایجاب نماید.336196

در صورت تجدید جلسه دادرسی به مفهوم اخص ، چون جلسه بعدی دستور جلسه دیگری خواهد داشت ، نمی توان آثار جلسه پیش را بر آن مترتب نمود مگر در مواردی که دستور جلسه بعد همان دستور جلسه پیش باشد مانند تجدید جلسه ای که به علت کافی نبودن وقت ، برای شنیدن ادامه ی دفاعیات خوانده در برابر دادخواست انجام شده است.336219

در بحث منظور قانون گذار از تجزیه دعوا دو احتمال وجود دارد :1) احتمال اول آن که خواسته دعوا فقط یکی باشد ، اما خود آن خواسته قابل تجزیه باشد.2) احتمال دوم اینکه خواسته دعوا دو مورد یا بیشتر باشد ؛ به نظر می رسد مورد دوم صحیح بوده است چرا که در مورد اول تجزیه دعوا ممکن است در مراحل بعدی نیز تاثیر گذار باشد .116220در نهایت با توجه به مواد 105 و 298 ق.آ.د.م دادگاه می تواند در قسمتی از دعوا که معد صدور رای است، انشاء رای نماید.142380

انتقادات

یکی از عوامل اطاله دادرسی برداشت ها و تفاسیر ناردست قضات از قوانین می باشد ، مثلا در ماده 104 مقرر گردیده که در صورت تجدید جلسه روز و ساعت و زمان جلسه بعد زیر صورتجلسه تعیین و به طرفین ابلاغ شود ، اما این امر متروک مانده است ، در حالی که ابلاغ حضوری زمان جلسه بعد به طرفین می تواند به سرعت بیشتر رسیدگی در دادگاه ها کمک کند.739610

مصادیق و نمونه ها

1) تجدید جلسه ای که به علت کافی نبودن وقت ، برای شنیدن ادامه ی دفاعیات خوانده در برابر دادخواست ، انجام شده است.336219

2) در دعوای خواهان به خواسته مطاله وجه ، خوانده مدیونیت خود را نسبت به بخشی از خواسته اقرار می کند و مازاد آت را منکر است ، خواهان به میزان مورد اقرار خوانده درخواست صدور حکم و نسبت به مازاد تقاضای ادامه دادرسی و ارزیابی دلایل را دارد ، در این صورت دادگاه با تجزیه دعوا نسبت به قسمتی که مقتضی صدور رای است انشا حکم می کند و راجع به بخش دیگر با تعیین وقت ، رسیدگی را ادامه می دهد.1320122