ماده ۱۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی

اگر خواسته، عین معین بوده و توقیف آن ممکن باشد، دادگاه نمی تواند مال دیگری را به عوض آن توقیف نماید.

توضیح واژگان

عین معین : عین معین که آن را عین خارجی یا شخصی نیز نامیده اند به چیزی گفته می شود که در خارج وجود دارد و می توان به آن اشاره نمود، مانند این کتاب ، آن خانه 113845///////142630//138931

پیشینه

ماده 241 قانون سابق در خصوص مفاد این ماده آورده بود که : « اگر خواسته یا محکوم به ، عین معین و توقیف آن ممکن باشد ، دادگاه نمی تواند مال دیگری را به عوض آن توقیف کند»138926

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

در صورتی که توقیف عین معین  به جهتی ممکن نباشد ، می توان مال دیگری را توقیف نمود295713///در غیر اینصورت مطابق این ماده باید خواسته عین معین خود توقیف گردد به عنوان مثال در دعوای الزام به تحویل یک دستگاه آپارتمان یا یخچال یا اتومبیل به عنوان مبیع ، در تامین خواسته همان عین مبیع توقیف می شود ،و سایر امول خوانده توقیف نمی شود مگر به تقاضای خوانده و رضایت  خواهان برای تبدیل تامین.1321379

در مورد توقیف وسایل نقلیه موتوری با اینکه شمول این اموال در اموال منقول بوده و تصرف در این نوع اموال دلیل مالکیت محسوب می شود اما با توجه به ماده 10 لایحه قانونی اصلاح قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم 1350 که ملاک جهت شناسایی مالک وسیله نقلیه موتوری را ثبت در دفاتر اسناد و اعلام به دفاتر شهربانی می داند ، لذا صرف تصرف در این اموال دلیل مالکیت نمی باشد.605149

در این ماده مشخص نگردیده که آیا مالی که در حکم عین معین( مقدار معین از مالی که تمام اجزای آن با هم برابرند ) است نیز مشمول ماده می شود یا خیر؟113845ولی به نظر می رسد این اموال نیز مشمول ماده 122 ق.آ.د.م می باشند311879

انتقادات

در ماده 122 مشخص نگردیده که آیا این ماده شامل اموالی که در حکم عین معین می باشد نیز می شود یا خیر ؟ که به نظر می رسد این ماده شامل آن اموال نیز می باشد.405152//113845

مصادیق و نمونه ها

عین معین مانند آن خانه ، این کیسه گندم ، در حکم عین معین مانند صد کیلو برنج از یک تن معین.113845

فردی اتومبیلی را به امانت نزد دیگری قرار می دهد ، بعد از درخواست مالک ،  فرد یاد شده از تحویل اتومبیل امتناع می ورزد ، مالک از دادگاه  تقاضای توقیف اتومبیل خود را می کند ، در چنین حالتی دادگاه موظف به توقیف اتومبیل می باشد و نمی تواند معادل آن را از اموال خوانده توقیف نماید.405158