ماده ۱۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی

دادخواست دعوای متقابل باید تا پایان اولین جلسه دادرسی تقدیم شود و اگر خواهان دعوای متقابل را در جلسه دادرسی اقامه نماید، خوانده می تواند برای تهیه پاسخ و ادله خود تأخیر جلسه را درخواست نماید. شرایط و موارد رد یا ابطال دادخواست همانند مقررات دادخواست اصلی خواهد بود.

توضیح واژگان

دادرسی : دادرسی در معنای اخص ، رسیدگی مرجع قضاوتی به دعوی مطروحه ، یعنی ادعاها ، ادله ، استدلالات و خواسته خواهان ، با لحاظ پاسخ احتمالی خوانده به منظور صدور رای قاطع می باشد.336061

جلسه نخستین : جلسه اول دادرسی آنجنان جلسه ای است که موجبات قانونی رسیدگی فراهم شده و طرفین فرصت دفاع را داشته اند.350064///1052198///350053

پیشینه

در ماده 289 ق.آ.د.م  سابق تاخیر جلسه به منظور رسیدگی توامان به دعوی اصلی و تقابل پیش بینی شده بود که در ماده 143 ق.آ.د.م جدید نیز تکرار شده است بنابر این تاخیر جلسه در اختیار خوانده دعوای تقابل می باشد.1052289

در حقوق فرانسه دعوای متقابل جنبه دفاعی داشته لذا با استرداد دادخواست اصلی دعوی متقابل نیز منتفی می شود ، اما با توجه به قسمت اخیر ماده 143 ، دادخواست دعوی تقابل دعوایی کامل بوده و شرایط رد و ابطال آن بر اساس قانون تعیین می گردد و ارتباطی به رد دعوای اصلی ندارد1063539

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

در صورتی که دعوای تقابل در جلسه اول دادرسی مطرح شود خواهان دعوای اصلی می تواند جهت جمع آوری ادله دفاع ، درخواست تاخیر جلسه دادرسی را مطرح کند142682

در بعضی محاکم در صورت طرح دادخواست تقابل خارج از مهلت قانونی ، دادرس با اتخاذ ملاک از ماده 141 ق.ا.د.م دعوای مطروحه را به طور جداگانه رسیدگی می نمایند.1327823همچنین مرتفع شدن دعوی اصلی به عللی مانند ابطال دادخواست یا استرداد آن ، مانع رسیدگی به دعوای تقابل نمی باشد.1063539

در مورد طرح دعوی تقابل در مرحله واخواهی میان صاحب نظران حقوق اختلاف نظر وجود دارد ، عده ای معتقدند که طرح دعوی تقابل در این مرحله ممکن نمی باشد ، در مقابل عده ای معتقد به امکان طرح دعوی تقابل در مرحله واخواهی می باشند چرا که واخواهی اولین بار است که خوانده اصلی در مقام پاسخگویی به دعوای خواهان بر می آید لذا امکان استفاده از همه طرق دفاع ( شامل تقابل) از حقوق وی می باشد.311988

با توجه به اینکه طرح ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر جز در موارد مطروحه در قانون ممنوع می باشد لذا طرح دعوای تقابل در مرحله تجدید نظر امکان پذیر نمی باشد.1240919

انتقادات

به نظر می رسد در ابتدای این ماده باید جای خواهان و خوانده باید تغییر کند چرا که این خوانده اصلی است که دعوای تقابل را اقامه می کند. و هنوز دعوی تقابلی اقامه نگردیده است که بتوان منظور از خواهان در ماده را خواهان دعوی تقابل دانست.311933///117644