ماده ۲۳۴ قانون آیین دادرسی مدنی

هر یک از اصحاب دعوا می توانند گواهان طرف خود را با ذکر علت جرح نمایند. چنانچه پس از صدور رأی برای دادگاه معلوم شود که قبل از ادای گواهی جهات جرح وجود داشته ولی بر دادگاه مخفی مانده و رأی صادره هم مستند به آن گواهی بوده، مورد از موارد نقض می باشد و چنانچه جهات جرح بعد از صدور رأی حادث شده باشد، مؤثر در اعتبار رأی دادگاه نخواهد بود.

تبصره - درصورتی که طرف دعوا برای جرح گواه از دادگاه استمهال نماید دادگاه حداکثر به مدت یک هفته مهلت خواهد داد.

توضیح واژگان

جرح شاهد : جرح شاهد عبارت است از ادعای فقدان یکی از شرایطی که قانون برای شاهد مقرر کرده است .612799

پیشینه

مفاد این ماده در ماده 414 قانون آیین دادرسی مدنی سال 1318 بیان شده بود.699435

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

با استناد خواهاد به گواهی گواه ، خوانده به محض اطلاع می تواند به گواهان قبل یا بعد از ادای شهادت و یا مفاد گواهی پس از ادای شهادت با ذکر دلیل جرح کند.1281485 با وجود اینکه جرح شهود از حقوق اصحاب دعوی می باشد اما این امر مانع اختیار و نیز تکلیف دادگاه در احراز صلاحیت شاهدین نیست.1331046

تشخیص وارد بودن اعتراض به صلاحیت شاهد به نظر دادگاه می باشد. 1331043

منظور از عبارت « مورد از موارد نقض می باشد» این است که در صورت درخواست تجدید نظر رای صادره در مرجع تجدیدنظر نقض خواهد شد.118096//1331049

اهمیت کشف حقیقت و اجرای عدالت ایجاب می کند که چنانچه شاهد قبل از صدور حکم از شهادت خود رجوع نماید ، شهادت وی باید از اعداد دلایل خارج شود.622537

در صورتی که عدالت گواه توسط طرف مقابل مورد ایراد واقع شود ، قاضی پرونده را از جهت « تزکیه» ( شهادت بر عدالت دیگری) مورد بررسی قرار می دهد یعنی از شخصی که شاهد را می شناسد دعوت می شود تا عادل بودن وی را تایید نماید. مزکی بایستی به عدالت معروف باشد و شاهد را به واسطه سفر یا تماس و .. بشناسد.106615

سوابق و مستندات فقهی

اگر مدعی دعوایی علیه شهود با ادعای فسق آن ها مطرح کند حق درخواست قسم از آن ها را برای اعلام عدم فسق ندارد ، اما شهید اول در القواعد و الفوائد و برخلاف کتاب دروس خود امکان قسم را اقرب می داند برخی دیگر از فقها گفته اند اگر محکوم علیه دعوای فسق شهود طرح کند و مدعی شود علم به فسق آن ها دارد اما بینه ندارد، حق سوگند دادن شاهد را نخواهد داشت چرا که یکی از شرایط دعوا آن است که حق لازمی عدهده مدعی علیه مستقر شود و طرح دعوایی مانند فسق شهود این ویژگی را ندارد زیرا عدالت شاهد نزد طرفین دعوا یا حاکم معتبر است و حتی اگر شاهد پس از تمام شدن دعوی اقرار به کذب بودن اظهارات خود نماید این امر به زیان محکوم له حکم نخواهد بود بنابراین دعوای فسق شهود اثری  ندارد ، برخی نیز قسم دادن شاهد را ، هم به دلیل عقلی و هم نقلی قبول نمی کنند.653910 هرگاه قاضی پیرامون عدالت شاهد تحقیق کند جرح مقدم بر تزکیه است و جرح باید تفسیر شود اما تزکیه نیازی به تفسیر ندارد، گروهی گفته اند که جرح نیازی به تفسیر ندارد اما این صحیح نیست زیرا مردم در اسباب جرح اختلاف نظر دارند ، فقهای شافعی کسی را که شراب می نوشدفاسق نمی دانند اما مالک آنان را فاسق می داند.گروهی از فقها کسی را که نکاح متعه می کند فاسق می دانند اما فقهای شیعه وی را فاسق نمی دانند پس ممکن است چیزی را که جرح کننده از اسباب جرح می داند نزد حاکم از اسباب جرح نباشد.جرح با تزکیه متفاوت است زیرا تزکیه ، بیان صفتی مطابق با اصل است بنابراین بدون تفسیر پذیرفته می شود اما جرح خبر دادن از عیوب و گناهانی است که حادث می شود. شاهد بر تزکیبه باید بر احوال خصوصی کسی که برای او شهادت می دهد آگاه باشد و مدت زیادی با او همراه بوده باشد زیرا سبب جرح یک لحظه اتفاق می فتد و شخص را از عدالت می انداز اما تزکیه یک حالت استمراری است.139851