ماده ۲۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی

درصورتی که طرفین دعوا یا یکی از آنان به اطلاعات اهل محل استناد نمایند، اگرچه به طور کلی باشد و اسامی مطلعین را هم ذکر نکنند، دادگاه قرار تحقیق محلی صادر می نماید. چنانچه قرار تحقیق محلی به درخواست یکی از طرفین صادر گردد، طرف دیگر دعوا می تواند در موقع تحقیقات، مطلعین خود را در محل حاضر نماید که اطلاع آنها نیز استماع شود.

توضیح واژگان

تحقیق محلی : عبارت است از به دست اوردن اطلاعات اهل محل در مورد امر مورد ادعا ، اطلاعات اهل محل نیز در حقوق اسلام استفاضه نامیده می شود.118131

شیاع : چنانچه گروهی مطلبی را نقل کنند که از قول آن ها اطمینان حاصل شود آن را استفاضه ( شیاع ) گویند که در قانون اماره قضایی محصوب می گردد.143221

پیشینه

مفاد این ماده در ماده 393 قانون آیین دادرسی مدنی سال 1318 بیان شده بود با این تفاوت که در  ماده جدید تحقیق محلی درمورد بررسی صحت و اصالت سند پیش بینی نشده است.114915

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

اقدام دادگاه در مورد اجرای تحقیق محلی به این صورت است که پس از تقاضای هریک از طرفین دعوی در این مورد ابتدا دادگاه قرار تحقیق محلی صادر می نماید در این قرار آنچه قرار است مورد بررسی و پرسش قرار گیرد به طور دقیق مشخص می شود تا وظایف دادرس تحقیق محلی دقیقا مشخص باشد ، پس از آن وقت و محل اجرای قرار معاینه محل تعیین شده و در آن تاریخ با حضور دادرس (عدم حضور طرفین مانع اجرا نمی باشد) مفاد قرار اجرا می شود.290236

آثار قرار معاینه محل و یا تحقیق محلی به درخواست هریک از اصحاب دعوی به شرح ذیل می باشد : 1) با درخواست یکی از طرفین طرف دیگر نیز می تواند مطلعین خود را در محل حاضر نماید 2) تهیه وسیله اجرای قرار معاینه محل یا تحقیق محلی به عهده درخواست کننده می باشد 3) عدم تهیه وسیله اجری قرار ، موجب خروج آن از اعداد دلایل درخواست کننده می باشد.466285

با توجه به اینکه تحقیقات محلی در قانون عنوان خاصی غیر از عنوان شهادت دارد پس نباید آن را مشمول آثار و احکام خاصه شهادت دانست.1414922

آنچه گواه بیان میکند بینه شرعی می باشد اما در مبحث تحقیق محلی استطلاع از کسانی که در حاشیه دعوا اطلاعاتی دارند مدنظر است ؛ که جنبه اماره داشته و ممکن است موجب علم یا اطمینان قاضی شود.114923