ماده ۲۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی

در دعوای بر میت پس از اقامه بینه ، سوگند خواهان نیز لازم است و درصورت امتناع از سوگند، حق وی ساقط می شود.

توضیح واژگان

استظهار: این واژه از ظهر (پشت) به معنای طلب پشتگرمی و یاری از دیگری و همچنین احتیاط آمده است.479231

پیشینه

مفاد این ماده در قوانین آیین دادرسی مدنی سال های 1290 و 1318 مشابهی نداشته است.140010/699570

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

در کلیه فروضی که خواهان برای اثبات ادعای خود دایر بر مطالبه حقی از متوفی اقامه می نماید ، علاوه بر اقامه دلایل اثبات حق خویش ملزم به اتیان سوگند می باشد این سوگند سوگند استظهاری نامیده می شود. مطابق قانون خوانده دعوی بر علیه میت ورثه می باشند چرا که میت فاقد اهلیت می باشد ، در صورت طرح دعوی به طرفیت متوفی به استناد ماده 956 قانون مدنی و ماده 232 قانون امور حسبی و ماده 2 قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم استماع دعوای خواهان صادر خواهد شد.115229

قرار اتیان سوگند استظهاری راسا از سوی دادگاه صادر می شود و نیازی به درخواست مدعی علیه و یا خود مدعی نمی باشد.312524

امتناع خواهان از ادای سوگند منجر به سقوط حق وی می شود ، این فرض زمانی مطرح می شود که اصل حق ثابت شده اما امر دیگری آن را ساقط می کند و با سقوط دعوا متفاوت است.143490/312515/143490 رد سوگند استظهاری به خوانده یا خواندگان ممکن نیست و رد سگند تکلیفی برای یآنان ایجاد نمی کند و چنانچه خواهان خود قسم نخورد ، حق او ساقط می شود.115232

سوابق و مستندات فقهی

در مورد اینکه ایا طرح دعوا بر علیه  نابالغ یا مجنون یا غایب درحکم دعوا بر علیه میت می باشد یا خیر ؟ و اینکه ایا خواهان باید سوگند یاد کند؟  میان فقها اختلاف نظر وجود دارد  در این موادر عدم لزوم سوگند قوی تر به نظر می رسد زیرا دلیلی برای آن وجود ندارد و در مقابل این نظر کسانی که سوگند را لازم می دانند نابالغ و مجنون و غایب را با میت قیاس می کنند که همه آنها توان دفاع از خود را ندارند.312516