ماده ۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی
درصورتی که دادخواست ناقص باشد و دادگاه نتواند رسیدگی کند جهات نقص را قید نموده، پرونده را به دفتر اعاده می‌دهد. موارد نقص طی اخطاریه به خواهان ابلاغ می‌شود، خواهان مکلف است ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ، نواقص اعلام شده را تکمیل نماید وگرنه دفتر دادگاه به موجب صدور قرار، دادخواست را رد خواهد کرد. این قرار ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ قابل شکایت در همان دادگاه می‌باشد، رأی دادگاه دراین خصوص قطعی است.
توضیح واژگان
اخطاریه دعوت به رسیدگی: برگی رسمی است که برای یادآوری کردن یک یا چند مطلب یا به منظور دعوت اصحاب دعوی به دادرسی از سوی دفتر شعبه دادگاه عمومی حقوقی صادر می‌شود. ۷۶۴۳۵۰
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
ماده ۶۶ فرضی را بیان می‌کند که دادگاه در زمان رسیدگی متوجه نقصی می‌شود که دفتر دادگاه از آن افل بوده‌است که با توجه به ماده دادگاه پرونده را به دفتر اعاده کرده تا موارد نقص بر طرف شود .۱۳۱۱۷۵۵
در این ماده اعلام شده‌است رفع نقص کند در حالی که رفع نقص یا عدم رفع آن از اختیارات خواهان است چون مربوط به حقوق اوست و اگر خواهان رفع نقص ننماید قرار رد صادر می‌شود. ۴۰۴۵۵۵
اگر دادخواستی ناقص باشد و هم چنین رسیدگی به اصل دعوا در صلاحیت دادگاه دیگری باشد، دادگاه نکلیف دارد قرار عدم صلاحیت صادر کند، و رفع نقص در صلاحیت دادگاه صالح است. ۱۴۲۲۱۱/۵۷۱۷۴۲
رویه‌های قضایی
۱) از نظریه ۳۸۲۲/۷ – ۹/۶/۱۳۸۴ اداره حقوقی قوه قضاییه: دادخواست بدون امضاء یا اثر انگشت خواهان از شمول ماده ۶۶ آیین دادرسی مدنی خارج است، زیرا در این مورد در مواد ۵۳ و ۵۴ ناظر به بند ۱ ماده ۵۱ قانون مذکور تعیین تکلیف نشده‌است؛ بنابراین، دادخواست بدون امضاء یا اثرانگشت خواهان اصولاً بدون اقدام باقی می‌ماند. ۱۳۶۱۸۲
۲)تصرف ملک توسط چندین نفر، چنانچه تصرف هر یک از آن‌ها بطور مفروز و در قسمت جداگانه ای از ملک باشد دعاوی مطروحه از ناحیه مالک، علیه متصرفین از جمله دعاوی متعدد بوده که دارای خواندگان جدا و موضوع خواسته جداگانه نیز می‌باشد و لذا خواهان باید علیه هر یک از خواندگان دعوی خلع ید مجزا تقدیم نماید. طرح یک دعوی علیه متصرفین و تقویم تمام آن به ده میلیون ریال از جمله دادخواست‌های ناقص بوده که دادگاه وفق مقررات ماده ۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی جهات نقص را در صورتجلسه قید و پرونده را جهت اخطار به خواهان، به دفتر اعاده نماید. ۳۱۱۰۱۸
۳)نظریه شماره ۴۶۵/۷ – ۱۸/۸/۱۳۷۹ اداره حقوقی قوه قضاییه: ماده ۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی شامل هر نقص است که به نظر قاضی دادگاه برسد و به جهت وجود نقص مزبور، نتواند رسیدگی کند. ۱۳۶۶۹۸۰
انتقادات
درصورتی که خوانده در محل تعیین شده در دادخواست شناخته نشود یا اقامت نداشته باشد، فقط یک مرتبه اخطار رفع نقص صادر می‌شود و صادر کردن اخطار مکرر توسط دادگاه مجوزی ندارد. ۳۱۱۰۱۵
مصادیق و نمونه‌ها
۱)در روز رسیدگی نکته مهم آن است که دقت شود متن اخطاریه‌ها صحیحا تنظیم شده باشد، مثلاً تاریخ و ساعت رسیدگی بطور دقیق قید شده باشد و متن اخطاریه باید صحیح باشد. در روز دادرسی به نظر قاضی دادگاه در صورتی که نقصی در پرونده وجود دارد و او نتواند رسیدگی کند مطابق ماده ۶۶ ق.آ.د. م عمل می‌نماید. ۵۷۱۷۶۸
۲)اگر در پیوست‌های دادخواست نقص وجود دارد، مدیر دفتر نمی‌تواند رفع نقص آن را از خواهان بخواهد زیرا چنین نقصی در ماده ۵۳ نیامده در حالیکه دادگاه می‌تواند بر اسا ماده ۶۶ دستور بدهد که به خواهان اخطار رفع نقص نمایند. اگر دادخواست مضا نشده و مدیر دفتر توجه نکرده، اگر اسنادی به زبان غیر فارسی است و دفتر دادگاه منعرض آن نگردیده، اگر در تشخیص میزان هزینه دادرسی دقت لازم معمول نشده، اگر آدرس خوانده کامل نیست، اگر درخواست خواهان دقیقاً و منجزا معین نگردیده، اگر در دادخواست دعاوی متعددی مطرح شده که با یکدیگر ارتباط ندارد و بسیاری نقائص دیگری که ممکن است دادگاه به آن توجه کند و پرونده را برای رفع نقص به دفتر بازگرداند. ۲۹۴۹۲۸