ماده ۹۳ قانون آیین دادرسی مدنی
اصحاب دعوا می‌توانند در جلسه دادرسی حضور یافته یا لایحه ارسال نمایند.
توضیح واژگان
دادرسی به مفهوم اخص: رسیدگی مرجع قضاوتی بع دعوا یا امر مطورحه، یعنی ادعاها، ادله، استدلالات و خواسته خواهان با لحاظ پاسخ احتمالی خوانده برای صدور رای قاطع می‌باشد. ۳۳۶۰۶۱
ترافع: ترافع یا محاکمه یا دادرسی عبارت از آن مرحله قضاوت است که در طی آن یک طرف دعوی اظهارات خود را مطرح و سعی در اثبات حقانیت آن می‌نماید و از طرف دیگر دادگاه رسیدگی و تحقیقات لازم، مانند شنیدن دفاع طرف مقابل و ادله و مستندات طرفین، برای صدور رای مقتضی را انجام می‌دهد. ۷۲۱۶۹۷
دفتر ثبت لوایح: در این دفاتر، لوایح دفاعیه یا اعتراضیه دریافتی از ناحیه طرفین یا وکلای آنان ثبت می‌شود. ۷۷۶۱۲۶
جلسه دادرسی: جلسه ای است که دادگاه برای بررسی دلایل و خواسته خواهان و استماع اظهارات خواند تشکیل می‌دهد. ۴۰۴۷۰۵//523879
پیشینه
ماده ۹۳ قانون آیین دادرسی مدنی جانشین ماده ۱۲۸ اصلاحی ۱۳۳۴ می‌باشد ۶۹۹۱۶۹//، سابقا دادرسی به دو طریق «عادی» و «اختصاری» انجام می‌شد، در دادرسی عادی اساس کار بر تبادل لوایح بود و کمتر جلسه دادرسی تشکیل می‌شد اما در جلسه اختصاصی اساس بر سرعت در حل اختلاف با استماع اظهارات طرفین در جلسه دادرسی بود، هرچند اصحاب دعوا امکان تقدیم دفاعیات به صورت کتبی را نیز داشته‌اند. ۴۶۰۴۴۹//117316//منشاء دادرسی اختصاری از روم بوده و در مجموعه احکام روم که در زمان سلطنت ژوستینین امپراتور روم شرقی تدوین شده که در آن از دادرسی شفاهی و بدون هزینه یاد شده‌است و سپس قانون فرانسه پس از انقلاب کبیر فرانسه از آن اقتباس کرده و دادرسی اختصاری وارد قانون فرانسه گردیده‌است، قوانین ایران که عموماً برگرفته از قوانین فرانسه می‌باشد نیز در قانون قدیم از دادرسی اقتباسی یاد کرده‌است. که به علت سهولت و محاسن این سبک دادرسی در قانون جدید دادرسی عادی و دادرسی اختصاری ترکیب شده و قوانین جدید تدوین شده‌است .۵۶۶۰۲۰
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
با توجه به ماده ۹۳ دادگاه نمی‌تواند اصحاب دعوا را مکلف کند تا در جلسه دادرسی حضور یابند یا لزوماً لایحه تقدیم کنند ،۱۴۲۵۴۲ اصحاب دعوا هر یک حق آزادی در دفاع از خود را دارند و هیچ مقامی نمی‌تواند الزام یا مانع برای این حق ایجاد نماید. ۱۲۷۰۹۴۶//142540
در مورد وکلای اصحاب دعوا همواره حضور در جلسه دادرسی الزامی است و جز در موارد قانونی ارسال لایحه از طرف آنان تخلف انتظامی محسوب می‌شود. ۴۰۴۷۰۱
مستندات فقهی
شکل تبادل لوایح به گونه امروز در فقه وجو نداشته اما پایه فکری آن در هزار سال پیش مسلمانان وجود داشته به گونه ای که الماوردی می‌نویسد: مدعی می‌تواند دعوی خود را نوشته و به دادگاه بدهد و بگوید خواسته من همان است که در این نامه نوشتم. ۵۳۴۶۶۹
انتقادات
در ماده ۹۳ جلسه دادرسی تعریف نشده ولی می‌توان گفت جلسه دادرسی جلسه ای است که دادگاه برای بررسی دلایل و خواسته خواهان و استماع اظهارات خوانده تشکیل می‌دهد. ۴۰۴۷۰۵
مصادیق و نمونه‌ها
ممکن است زوجین هر دو نفر آمادگی حضور در دادگاه و طی مراحل دادرسی را داشته باشند در این صورت هر دو نفر ذیل دادخواست تقدیمی را امضا می‌نمایند و در همه جلسات از بدو تا ختم رسیدگی و نیز اجرای رای، حضور می‌یابند. ۳۹۴۹۵۱