ماده ۱۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی
اگر خواسته، عین معین بوده و توقیف آن ممکن باشد، دادگاه نمی‌تواند مال دیگری را به عوض آن توقیف نماید.
توضیح واژگان
عین معین: عین معین که آن را عین خارجی یا شخصی نیز نامیده‌اند به چیزی گفته می‌شود که در خارج وجود دارد و می‌توان به آن اشاره نمود، مانند این کتاب، آن خانه ۱۱۳۸۴۵///////142630//138931
پیشینه
ماده ۲۴۱ قانون سابق در خصوص مفاد این ماده آورده بود که: «اگر خواسته یا محکوم به، عین معین و توقیف آن ممکن باشد، دادگاه نمی‌تواند مال دیگری را به عوض آن توقیف کند»۱۳۸۹۲۶
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
در صورتی که توقیف عین معین به جهتی ممکن نباشد، می‌توان مال دیگری را توقیف نمود۲۹۵۷۱۳///در غیر اینصورت مطابق این ماده باید خواسته عین معین خود توقیف گردد به عنوان مثال در دعوای الزام به تحویل یک دستگاه آپارتمان یا یخچال یا اتومبیل به عنوان مبیع، در تأمین خواسته همان عین مبیع توقیف می‌شود، و سایر امول خوانده توقیف نمی‌شود مگر به تقاضای خوانده و رضایت خواهان برای تبدیل تأمین. ۱۳۲۱۳۷۹
در مورد توقیف وسایل نقلیه موتوری با اینکه شمول این اموال در اموال منقول بوده و تصرف در این نوع اموال دلیل مالکیت محسوب می‌شود اما با توجه به ماده ۱۰ لایحه قانونی اصلاح قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم ۱۳۵۰ که ملاک جهت شناسایی مالک وسیله نقلیه موتوری را ثبت در دفاتر اسناد و اعلام به دفاتر شهربانی می‌داند، لذا صرف تصرف در این اموال دلیل مالکیت نمی‌باشد. ۶۰۵۱۴۹
در این ماده مشخص نگردیده که آیا مالی که در حکم عین معین (مقدار معین از مالی که تمام اجزای آن با هم برابرند) است نیز مشمول ماده می‌شود یا خیر؟ ۱۱۳۸۴۵ولی به نظر می‌رسد این اموال نیز مشمول ماده ۱۲۲ ق.آ.د. م می‌باشند۳۱۱۸۷۹
انتقادات
در ماده ۱۲۲ مشخص نگردیده که آیا این ماده شامل اموالی که در حکم عین معین می‌باشد نیز می‌شود یا خیر؟ که به نظر می‌رسد این ماده شامل آن اموال نیز می‌باشد. ۴۰۵۱۵۲//113845
مصادیق و نمونه‌ها
عین معین مانند آن خانه، این کیسه گندم، در حکم عین معین مانند صد کیلو برنج از یک تن معین. ۱۱۳۸۴۵
فردی اتومبیلی را به امانت نزد دیگری قرار می‌دهد، بعد از درخواست مالک، فرد یاد شده از تحویل اتومبیل امتناع می‌ورزد، مالک از دادگاه تقاضای توقیف اتومبیل خود را می‌کند، در چنین حالتی دادگاه موظف به توقیف اتومبیل می‌باشد و نمی‌تواند معادل آن را از اموال خوانده توقیف نماید. ۴۰۵۱۵۸