ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی
درخواست تأمین دلیل ممکن است درهنگام دادرسی یا قبل از اقامه دعوا باشد.
توضیح واژگان
تأمین دلیل: در قانون تأمین دلیل تعریف نشده‌است اما می‌توان گفت شیوه است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آنها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات ادعای خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید. به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قراردادن ادله می‌باشد. ۲۸۰۹۷
پشینه
این ماده جانشین مواد ۳۱۶ و۳۱۷ ق.ا.د. م سال ۱۳۱۸ می‌باشد. ۶۹۹۳۲۷و در ماده ۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی سال ۱۲۹۰ نیز آمده است. ۶۹۹۳۲۸
با توجه به ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۸۷ هم‌اکنون درخواست تأمین دلیل از شورای حل اختلاف صورت می‌گیرد. ۱۴۲۷۱۲
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
ممکن است درخواست تأمین دلیل به‌طور مستقل و جداگانه قبل از اقمه دعوا یا ضمن آن و در همان دادخواست اصلی یا در اثنای رسیدگی به دعوا مطرح شود. ۱۳۲۸۰۶۴مزیتی که طرح جداگانه درخواست تأمین دلیل دارد این است که گاهی اوقات با اجرای تأمین دلیل و بررسی نتایج آن می‌توان درصد پیشرفت و شانس موفقیت در دعوای اصلی را محاسبه نمود. ۵۲۲۳۹۴
در صورتی که تأمین دلیل همراه با دادخواست اصلی درخواست شود و دادگاه صالح به رسیدگی به دعوای اصلی باشد، دادگاه با تفکیک پرونده در خصوص تأمین دلیل به شایستگی شواری حل اختلاف قرار عدم صلاحیت صادر خواهد نمود/۱۳۲۸۰۶۵
مصادیق و نمونه‌ها
۱)پیش‌بینی موفقیت در دعوای اصلی با درخواست جداگانه تأمین دلیل: چنانچه بخواهیم، خواسته دعوایی با عنوان (تخلیه به علت انتقال به غیر) طرح نماییم و جهت اطمینان از صحت چنین ادعایی توسط موکلتان، متوسل به تأمین دلیل شوید و با همه ظرافتهایی که به خرج داده‌اید در نهایت متوجه شوید که انتقال به غیری صورت نگرفته‌است به نظر می‌رسد طرح دعوای اصلی چنانچه دلیل دیگری در دست نباشد منطقی نباشد. ۵۲۲۳۹۴