ماده ۵۶۷ قانون مدنی
عامل وقتی مستحق جعل می‌گردد که متعلق جعاله را تسلیم کرده یا انجام داده باشد.
توضیح واژگان
جعاله: در لغت به مالی که برای اتیان کاری، درنظر گرفته می شود؛ جعاله گویند. و در اصطلاح، جعاله عبارت است از صیغه ای که فایده آن، تحصیل منافع در مقابل عوض است؛ بدون آنکه علم به عوض و عمل شرط گردیده باشد.(36839) و تعهد جاعل به تأدیه حق الزحمه معلوم، درمقابل اتیان عملی معین بر طبق قرارداد را، جعاله می نامند.(549584)
نکات توضیحی تفسیری دکترین
مفاد این ماده، دلالت بر این دارد که تعهد عامل، تعهد به نتیجه است.(267458) (664696) (488844)
پس از انجام عمل موضوع جعاله، و استقرار جعل بر ذمه جاعل، دیگر ادعای غبن از وی پذیرفته نیست.(979036)
مفاد عرفی پیشنهاد جاعل، دلالت بر این دارد که اگر عامل، تعهد نموده باشد که مالی مفقود را پیدا نموده؛ و یا شیئی را به محلی معین برساند؛ جهت استحقاق وی نسبت به جعل، تسلیم آن اموال به جاعل شرط است. ولی درمواردی که نتیجه موردنظر جاعل، انجام امری باشد؛ با پایان کار مزبور توسط عامل، وی مستحق اجرت می گردد؛ هرچند هنوز تعهد خود را، به جاعل تحویل نداده باشد.(720111)
سوابق فقهی
اگر عامل، تعهد نموده باشد که مالی را، به جاعل تسلیم نماید؛ فقط درصورت رد آن به طرف مقابل، مستحق جعل خواهد بود.(36861)
رویه های قضایی
به موجب دادنامه شماره 1037 مورخه 31/3/1320 شعبه 6 دیوان عالی کشور، ضمن انعقاد قرارداد جعاله، جهت استحقاق عامل نسبت به جعل کافی نبوده؛ و تا زمانی که عمل موردنظر، توسط عامل به انجام نرسیده باشد؛ دادگاه، نمی تواند جاعل را، ملزم به تأدیه اجرت نماید.(1382011)
مصادیق و نمونه ها
- اگر عامل، متعهد گردد اسبی را به دست مالک آن برساند؛ دراینصورت تا زمانی که آن حیوان را، به طرف معامله تسلیم ننموده باشد؛ مستحق جعل نخواهد بود.(557551)