ماده ۷۶۵ قانون مدنی

صلح دعوی مبتنی بر معامله‌ی باطله، باطل است ولی صلح دعوی ناشی از بطلان معامله صحیح است.

توضیح واژگان

دعوا: دعوا عبارت است از اینکه شخصی به عنوان مدعی به دادگاه مراجعه و شخص دیگری را به عنوان مدعی علیه طرف دعوا خود قرار داده و از وی موضوع خاصی را مطالبه نماید.

پیشینه

قسمت اول این ماده، شبیه متن ماده 2055 قانون مدنی فرانسه است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر بین طرفین، نسبت به اعتبار قراردادی که میان آنان منعقد گردیده؛ اختلاف وجود داشته باشد؛ و درواقع یکی از آنان معتقد به صحت معامله، و دیگری مدعی بطلان آن باشد؛ مثلاً بایع اظهار نماید که بیع صوری بوده؛ و یا اینکه خین انعقاد معامله، در حالت جنون به سر می برده است؛ و خریدار، ادعای وی را نپذیرد؛ دراینصورت آنان می توانند تنازع را، به صلح خاتمه دهند. بدین ترتیب که مشتری، به عنوان مال الصلح، مبلغی را به فروشنده پرداخت نماید. صلح مزبور، مبتنی بر ادعای بطلان معامله بوده؛ و کشف فساد بیع مزبور در آینده؛ خللی به اعتبار صلح میان طرفین وارد نخواهد ساخت.

سوابق فقهی

صلح به منظور فرار از دین، به دلیل تعارض با مقررات حاکم بر صلح، مخالفت با قاعده لاضرر، و فساد جهت قرارداد، باطل است.

مصادیق و نمونه ها

• زید، منزل خود را فروخته، و سپس مدعی فساد معامله شده؛ و طرفین دعوی خود را به صلح خاتمه داده اند. صلح مزبور، صحیح است. حتی اگر بیع آن ملک، باطل بوده باشد.