ماده ۴۱۳ قانون مجازات اسلامی

اگر دندان کسی توسط دیگری کنده شود، چنانچه تا زمان قصاص، دندان سالمی به جای آن بروید، مرتکب قصاص نمی ‌شود و به تعزیر مقرر در کتاب پنجم «تعزیرات» و ارش جراحت و مدتی که مجنی علیه بدون دندان بوده است محکوم می ‌شود. اگر دندان جدید معیوب باشد، مرتکب افزون بر محکومیت ‌های مذکور، به پرداخت ارش عیب نیز محکوم می ‌شود. اگر مجنی علیه کودک باشد، صدور حکم به مدت متعارف برای روییدن دندان به تأخیر می ‌افتد و در صورت رویش دندان یک‌ صدم دیه پرداخت می ‌شود. اگر مجنی ‌علیه در این مدت فوت کند، مرتکب افزون بر تعزیر مذکور، به پرداخت دیه محکوم می ‌شود.

توضیح واژگان

واژه طفل را نباید در این ماده ناظر به افراد زیر سن بلوغ دانست. بلکه مقصود افرادی است که سن کمی دارند. به طوری که در حالت معمول باید دندان در بیاورند.354504

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به نظر می رسد تأخیر در صدور حکم در این ماده امری خلاف قاعده و صرفاً به دلیل کودک بودن مجنی علیه پیش بینی شده است.354052

باید یاد آور شد که رویش دندان قصاص شده حقی برای طفل ایجاد نمی نماید.710064 زیرا این دندان، دندان اصلی نیست. بلکه دندانی موقت است که نمیتوان برای آن قصاص قائل شد.2104996 همچنین تعیین مدت متعارف برای اجرای حکم، امری است که باید آن را به کارشناس سپرد. اما گروهی این مدت را به استناد برخی از روایات یک سال می دانند.710076

سوابق فقهی

برخی فقها معتقدند اگر کودک قبل از یأس از رویش دوباره دندان فوت کند، باید ارش پرداخت شود.354508 برخی دیگر نیز در پاسخ به این سوال بیان کرده اند که در این خصوص دو نظر وجود دارد:1- پرداخت ارش2- پرداخت دیه. زیرا امیدی به رویش مجدد دندان شکسته شده یا کنده شده نیست.1301492

در خصوص جواز قصاص در فرضی که دندان کنده شده مجدد بروید نیز دو نظر وجود دارد که عده ای جواز را صحیح تر می دانند.3691940

مستندات فقهی

برخی مستند این ماده را روایتی از امام صادق (ع) می دانند.710068

انتقادات

برخی از حقوقدانان نسبت به این ماده چنین نقد کرده اند که تفکیک دندان جدید سالم از دندان جدید معیوب صورت نگرفته است. اما گروهی دیگر معتقدند دلیل بر این تفکیک وجود ندارد.354516