نقش حسن نیت در دادرسی های مدنی

نقش حسن نیت در دادرسی های مدنی عنوان رساله ای است که توسط حسین دهقانی، با راهنمایی علی انصاری و با مشاوره عباس کریمی در سال ۱۳۹۵ و در مقطع دکتری دانشگاه خوارزمی دفاع گردید.

عنوان	نقش حسن نیت در دادرسی های مدنی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	حسین دهقانی
استاد راهنما	علی انصاری
استاد مشاور	عباس کریمی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۵
دانشگاه	دانشگاه خوارزمی

چکیده

در عرصه آیین دادرسی کمتر به جایگاه و کاربرد حسن نیت توجه شده است، در حالی که مبانی غنی این اصل در لابلای منابع حقوق اسلام و ایران نهفته است. حسن نیت به عنوان یک منبع فرعی، خشکی قوانین قدیمی، ابهام در مقررات متناقض و ... را تعدیل نموده است. شاید به همین دلیل است که حسن نیت را خواهر عدالت گفته اند. با کمک این اصل می توان سو رفتار ها در دادرسی و تدلیس و تقلب در دادرسی را کنترل کرد. برای تحقق دادرسی عادلانه، نیازمند مراقبت و کنترل از رفتار های طرفین است. حسن نیت دارای دو معنای صداقت و اشتباه قابل قبول است. معیار بکارگیری این اصل هم دوگانه است؛ استفاده از معیارهای درونی و کشف قصد و نیز معیارهای بیرونی برای تفکیک رفتار با حسن نیت از خلاف حسن نیت لازم است. این اصل حسن نیت در مورد کلیه مداخله کنندگان در دادرسی شمول دارد. منافع بکارگیری این اصل در دادرسی از طریق توسعه اختیارات قاضی در دادرسی بیشتر از معایب آن است. انتقاد مخالفان حسن نیت از طریق عینی کردن این اصل قابل رفع است. اصل حسن نیت دارای ضمانت اجراهای متعدد است و البته لازم است تقویت شود. در وضعیت فعلی چابکی و با سلیقگی در تفسیر مقررات با چاشنی حسن نیت این هدف را کاملتر می کند و در نهایت موجب تحقق کاملتر اصول دادرسی عادلانه، کاهش هزینه های اقتصادی در خدمات قضایی و رضایتمندی بیشتر مردم از دستگاه قضایی خواهد بود.

ساختار و فهرست رساله

فهرست مطالب مقدمه ۱۶ فصل مقدماتی: پیشینه و منابع حسن نیت ۲۲ مبحث یکم: پیشینه حسن نیت در دادرسی

بند یکم: پیشینه حسن نیت در نظام های خارجی ۲۲ بند دوم: پیشینه حسن نیت در نظام حقوقی اسلام و ایران ۲۷ الف: پیشینه حسن نیت در نظام اسلامی ۲۷ ۱– فقه امامیه ۲۷ ۲– فقه عامه ۳۰ ب: پیشینه حسن نیت در نظام دادرسی ایران ۳۲ ۱– قبل از تشکیل دادگستری نوین ۳۲ ۲– بعد از تشکیل دادگستری نوین ۳۵ مبحث دوم: منابع حسن نیت ۳۶ بند یکم: مذهب ۳۶ الف: آیات قران ۳۶ ب: روایات اسلامی ۳۹ بند دوم: اخلاق ۴۳ بند سوم: نظم عمومی ۴۴ بخش یکم: مفهوم، کارکرد و قلمرو حسن نیت در دادرسی مدنی ۴۶ فصل یکم: مفهوم حسن نیت در دادرسی مدنی وکارکرد آن ۴۷ مبحث یکم: تعریف حسن نیت و اقسام آن ۴۷ بند یکم: تعریف حسن نیت و تفاوت آن از اصطلاحات مشابه ۴۷ الف: تعریف حسن نیت ۴۷ ۱– تعریف لغوی حسن نیت ۴۷

– تعریف حقوقی حسن نیت ۴۸ اول: تعریف حقوقدانان خارجی ۴۸ دوم: تعریف حقوقدانان ایرانی ۵۱ ب: تفاوت حسن نیت از اصطلاحات مشابه ۶۰ ۱– انصاف ۶۰

– اخلاق حسنه ۶۱

– احسان ۶۲ بند دوم: تشکیل حسن نیت ۶۴ بند سوم: تبیین حسن نیت به شیوه سلبی ۶۵ الف: رکن مادی ۶۶ ۱– فعل ۶۶ ۲– ترک فعل ۷۰ ب: رکن معنوی ۷۳ ۱– عناصر رکن معنوی ۷۳ اول: قصد ارتکاب رکن مادی ۷۴ دوم: ایمان و باور ناصحیح ۷۶ ۲– اشکال رکن معنوی ۷۹ اول: خدعه یا حیله در دادرسی ۷۹ دوم: تبانی و توطیه در دادرسی ۸۱ بند چهارم: اقسام حسن نیت در دادرسی مدنی ۸۴ الف– از لحاظ درجه ۸۴ ۱– حسن نیت حمایتی و حسن نیت تکلیفی ۸۴ ۲– حسن نیت قانونی و حسن نیت قضایی ۸۸ ۳– حسن نیت حداقلی وحسن نیت حداکثری ۹۰ ب– از لحاظ اثبات ۹۵ ۱– حسن نیت موضوعی و حسن نیت شخصی ۹۵ ۲– حسن نیت مادی و حسن نیت شکلی ۹۶ مبحث دوم: کارکرد حسن نیت در دادرسی مدنی

بند یکم: کارکرد داخلی حسن نیت در دادرسی ۹۸ الف: کارکرد اصولی یا مبنایی ۹۸ ب– کارکرد تحدیدی یا تصحیحی ۱۰۱ ج: کارکرد تکمیلی یا تاسیسی ۱۰۱ بند دوم: کارکرد خارجی حسن نیت در دادرسی ۱۰۵ الف: تضمین اجرای اصول دادرسی عادلانه ۱۰۶ ب: جلوگیری از انحراف و سوء استفاده در دادرسی ۱۰۶ ج: تقویت اعتماد عمومی به دستگاه قضایی ۱۰۷ د: کاهش هزینه های اقتصادی خدمات قضایی ۱۰۷ فصل دوم: قلمرو حسن نیت در دادرسی مدنی ۱۱۰ مبحث یکم: قلمروحسن نیت از لحاظ افراد مداخله کننده در دادرسی ۱۱۰ بند یکم: اشخاص مشارکت کننده در دادرسی ۱۱۱ الف: لزوم حسن نیت در اداره شوندگان دادرسی مدنی ۱۱۱ ۱– اصیل ۱۱۱ ۲– نمایندگان حقوقی

ب: لزوم حسن نیت در اداره کنندگان دادرسی مدنی ۱۱۵ ۱– مدیر دادرسی ۱۱۶ ۲– همیاران مدیر دادرسی ۱۱۸ بند دوم: احراز حسن نیت در اشخاص مشارکت کننده در دادرسی ۱۱۹ الف: معیار حسن نیت در دادرسی مدنی ۱– اصل حسن نیت در دادرسی ۱۲۰ ۲– عینی کردن حسن نیت در دادرسی ۱۲۳ اول: اهمیت عینی کردن حسن نیت

دوم: اقسام معیار عینی حسن نیت ۱۲۵ ب: تعارض رفتار های ناقض حسن نیت در دادرسی مدنی ۱۳۰ ۱– اقسام تعارض ۱۳۰ ۲– راه حل تعارض ۱۳۴ مبحث دوم : قلمرو حسن نیت درفرایند دادرسی ۱۳۶ بند یکم: مقطع پیش از محاکمه ۱۳۶ الف: کنترل اشتباه در دادخواست ۱۳۷ ب: ارشاد قضایی ۱۳۷ ج: تحقیق در مورد صحت کلیات دعوا ۱۳۸ د: صدور قرار های احتیاطی ۱۳۸ ه: مساعدت در صلح گرایی ۱۴۰ و: تفکیک دعاوی صحیح از نا صحیح ۱۴۲ ر: تعیین صلاحیت ۱۴۴ ز: هزینه دادرسی ۱۴۴ بند دوم: مقطع محاکمه مدنی ۱۴۶ الف: اصل ترافعی بودن ۱۴۶ ب: اصل ابتکار عمل در دعوا ۱۵۰ ج: اصل تسلط طرفین بر جهات حکمی و موضوعی دعوا ۱۵۱ د: اصل سرعت در دادرسی ۱۵۳ ه: اصل علنی بودن دادرسی ۱۵۵ و: اصل برابری در دادرسی ۱۵۵ بخش دوم: ضمانت اجرای نقض حسن نیت در دادرسی مدنی ۱۵۸ فصل یکم: محروم کردن ناقض حسن نیت از نتیجه مطلوب وی ۱۶۷ مبحث یکم: محروم کردن ناقض حسن نیت حین ارتکاب ۱۶۹ بند یکم: مفهوم محروم سازی ۱۶۹ بند دوم: ابزار های محروم سازی ۱۷۲ الف– رد دعوا یا خواسته یا عمل اداری ۱۷۳ ب– تعلیق یا تسریع در دادرسی ۱۸۲ ۱– تعلیق در دادرسی ۱۸۲ ۲– تسریع در دادرسی ۱۸۵ ج– تجمیع سازی یا تجزیه سازی ۱۹۰ د– باز توصیف حقوقی از خواسته ۱۹۳ ه– استنباط خلاف واقع ۱۹۵ و– استفاده ازقوه قهریه ۲۰۱ ۱– جلب ۲۰۱ ۲– قطع و تغلیظ در کلام و اخراج از جلسه دادرسی ۲۰۱ ۳– هشدار و اخذ تعهد ۲۰۳ ۴– تفتیش ۲۰۴ ۵– توقیف و بازداشت اشخاص ۲۰۵ ۶– ممنوع الخروج کردن ۲۰۶ ۷– حبس مدیون مماطل ۲۰۷ ز– مرور زمان ۲۰۷ مبحث دوم: محروم کردن ناقض حسن نیت پس از ارتکاب ۲۰۹ بند یکم– قبل از صدور رای قطعی ۲۰۹ بند دوم– پس از صدور رای قطعی ۲۱۵ الف– اعاده دادرسی از احکام قضایی ۲۱۶ ۱– آراء قابل اعاده دادرسی ۲۱۶ ۲– جهات اعاده دادرسی ۲۱۸ اول: جهات موجب اشتباه قاضی و منتسب به اصحاب دعوا ۲۱۸ دوم:جهات موجب اشتباه قاضی منتسب به غیر از اصحاب دعوا ۲۲۱ ب– اعتراض ثالث ۲۲۳ ج– شکایت از رای از طریق غیر معمول ۲۲۳ فصل دوم : محکوم نمودن ناقض حسن نیت در دادرسی مدنی ۲۲۵ مبحث یکم: محکومیت اداره شوندگان در دادرسی مدنی ۲۲۵ بند یکم– مسوولیت مدنی ۲۲۶ الف– شرایط عمومی دعوای مسوولیت مدنی ۲۲۷ ب– اقسام دعاوی مسوولیت مدنی نقض حسن نیت ۲۳۵ بند دوم–مسوولیت کیفری ۲۳۸ بند سوم–مسوولیت انتظامی و انضباطی ۲۴۵ مبحث دوم: محکومیت اداره کنندگان در دادرسی مدنی ۲۴۸ بند یکم– مسوولیت مدنی ۲۴۸ بند دوم–مسوولیت کیفری ۲۵۲ بند سوم–مسوولیت انتظامی و انضباطی ۲۵۵ نتیجه گیری منابعفهرست مطالب مقدمه ۱۶ فصل مقدماتی: پیشینه و منابع حسن نیت ۲۲ مبحث یکم: پیشینه حسن نیت در دادرسی

بند یکم: پیشینه حسن نیت در نظام های خارجی ۲۲ بند دوم: پیشینه حسن نیت در نظام حقوقی اسلام و ایران ۲۷ الف: پیشینه حسن نیت در نظام اسلامی ۲۷ ۱– فقه امامیه ۲۷ ۲– فقه عامه ۳۰ ب: پیشینه حسن نیت در نظام دادرسی ایران ۳۲ ۱– قبل از تشکیل دادگستری نوین ۳۲ ۲– بعد از تشکیل دادگستری نوین ۳۵ مبحث دوم: منابع حسن نیت ۳۶ بند یکم: مذهب ۳۶ الف: آیات قران ۳۶ ب: روایات اسلامی ۳۹ بند دوم: اخلاق ۴۳ بند سوم: نظم عمومی ۴۴ بخش یکم: مفهوم، کارکرد و قلمرو حسن نیت در دادرسی مدنی ۴۶ فصل یکم: مفهوم حسن نیت در دادرسی مدنی وکارکرد آن ۴۷ مبحث یکم: تعریف حسن نیت و اقسام آن ۴۷ بند یکم: تعریف حسن نیت و تفاوت آن از اصطلاحات مشابه ۴۷ الف: تعریف حسن نیت ۴۷ ۱– تعریف لغوی حسن نیت ۴۷

– تعریف حقوقی حسن نیت ۴۸ اول: تعریف حقوقدانان خارجی ۴۸ دوم: تعریف حقوقدانان ایرانی ۵۱ ب: تفاوت حسن نیت از اصطلاحات مشابه ۶۰ ۱– انصاف ۶۰

– اخلاق حسنه ۶۱

– احسان ۶۲ بند دوم: تشکیل حسن نیت ۶۴ بند سوم: تبیین حسن نیت به شیوه سلبی ۶۵

کلیدواژه ها

• حسن نیت، دادرسی مدنی،
• صداقت .سوء رفتار در دادرسی،
• حیله،