ماده ۱۷۳ قانون مدنی

دفینه، مالی است که در زمین یا بنایی دفن شده و بر حسب اتفاق و تصادف پیدا می‌شود.

توضیح واژگان

کنز در لغت، یعنی گنجینه. و در اصطلاح، به مالی که در زیر زمین، مدفون گردیده؛ و دفن کننده آن، معلوم نباشد؛ کنز می گویند.(26953)

به هر مال پنهان، و یا ناپدیدی که نتوان، آن را تملک نموده؛ و به طور تصادفی یافت گردد؛ دفینه گویند.(46939) و به شیئی که در زیر خاک، و یا هر مکان دیگر، دفن گردیده باشد؛ دفینه گویند.(82733)

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

کارگری که حسب امرکارفرما، به استخراج دفینه می پردازد؛ نمی تواند مالکیت آن را، ادعا نماید؛ لیکن چنانچه شخصی، به دستور دیگری و با ابتکار خود، دفینه ای را، از زیر زمین مباح بیرون آورد؛ آنچه که به دست آورده؛ متعلق به او است.(2973)

مالی که درنتیجه حفاری به دست آمده؛ متعلق به یابنده است. در این فرض، یابنده، کارفرما است نه کارگر.(22936)

مدفون شدن مال در زیر زمین، شرط دفینه بودن نمی باشد. بنابراین اگر کسی کتاب عتیقه ای بخرد، و در میان آن، مقداری پول یافت گردد؛ اسکناس های مزبور، دفینه است.(46940)

دفینه، در دسته اموال بلامالک قرار دارد.(45885)

مستندات فقهی

آیه 82 سوره کهف، " وَأَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ كَنْزٌ لَهُمَا"، دلالت بر مشروعیت مالکیت دفینه دارد.(374157)

سوابق فقهی

مالی را، که درون درختان، و یا زیر اشیایی قرار داده شده؛ و مدت ها به حال خود رها گردیده باشد را، می توان دفینه محسوب نمود.(427474)

دفینه، تنها منحصر به طلا و نقره نیست.(427475)

انتقادات

مفاد این ماده، از ماده 716 قانون مدنی فرانسه و فقه اسلام، اقتباس گردیده است.(727481)

مصادیق و نمونه ها

آنچه که بر اثر ویران شدن خانه ای در جریان زلزله، مدت ها در زیر آوار مدفون می ماند؛ دفینه است.(82733)