ماده ۷۷۸ قانون مدنی

اگر شرط شده باشد که مرتهن حق فروش عین مرهونه را ندارد باطل است.

توضیح واژگان

رهن: رهن در شرع اسلام، دارای مفهوم خاصی نبوده؛ و در همان معنای لغوی خود به کار رفته است.(840148)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر رهینه فاسدشدنی بوده؛ و تا سررسید دین قابل بقا نباشد؛ و عدم بیع آن شرط گردد؛ رهن باطل است.(51232)

مرتهن باید بتواند با فروش رهینه، طلب خود را وصول نماید؛ و هر شرطی که خلاف این امر باشد را، باید باطل دانست.(735375) و این ماده، ظهور در این دارد؛ که شرط عدم حق بیع رهینه توسط مرتهن، معتبر نبوده؛ اما به اعتبار رهن خللی وارد نمی سازد. و دلیل بطلان شرط مزبور را، باید در اوصاف ذاتی رهن جستجو نمود که عبارت است از :"ایجاد تعلق حق مرتهن، و حبس عین به نفع او".(384301)

هدف و غرض از انعقاد رهن، حق بیع عین مرهونه توسط مرتهن، و وصول طلب خود از محل فروش آن است.(665680)

سوابق فقهی

شرط عدم حق فروش عین مرهونه توسط راهن، به دلیل اینکه خلاف مقتضای ذات عقد است؛ فاسد و مفسد می باشد.(269218)

انتقادات

اصطلاح "باطل" در این ماده، مجمل بوده؛ و معلوم نیست که منظور از آن، بطلان شرط است؛ یا بطلان شرط و عقد.(287476)