ماده ۴۵۸ قانون آیین دادرسی کیفری

از ویکی حقوق
نسخهٔ تاریخ ‏۲۰ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۲۸ توسط 210497022 (بحث | مشارکت‌ها) (ابرابزار)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۴۵۸ قانون آیین دادرسی کیفری:دادگاه تجدیدنظر استان نمی‌تواند مجازات تعزیری یا اقدامات تأمینی و تربیتی مقرر در حکم تجدیدنظر خواسته را تشدید کند، مگر در مواردی که مجازات مقرر در حکم نخستین برخلاف جهات قانونی، کمتر از حداقل میزانی باشد که قانون مقرر داشته و این امر مورد تجدیدنظر خواهی شاکی یا دادستان قرار گرفته باشد. در این موارد، دادگاه تجدید نظر استان با تصحیح حکم، نسبت به تعیین حداقل مجازاتی که قانون مقرر داشته‌است، اقدام می‌کند.

پیشینه

سابقاً ماده ۲۵۸ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۷۸) در این خصوص وضع شده بود. ۶۴۷۴۰۸

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق بر مبنای قاعده «منع تشدید مجازات» وضع شده‌است. بر اساس این قاعده در فرض پذیرش حکم دادگاه از سوی شاکی یا دادستان اعتراض خود محکوم علیه که در راستای بهبود وضعیتش بوده‌است، نباید منتهی به تشدید مجازات علیه او شود. ۴۷۱۶۶۸۸ زیرا زمانی که تجدید نظرخواه خود محکوم علیه است، اختیارات مرجع رسیدگی کننده باید منحصراً در راستای منافع او باشد. ۳۲۷۹۳۷۲این قاعده را نباید قاعده ای مطلق دانست. بلکه این قاعده مشروط به عدم تجدید نظر خواهی از سوی دادستان یا شاکی است. ۴۷۱۶۷۰۰لذا مرجع تجدید نظرخواهی فقط در صورتی می‌تواند حکم تعزیری را تشدید کند که دادستان یا شاکی چنین درخواستی نموده باشد. ۴۷۸۶۹۴۸ همچنین این اصل صرفاً بر مجازات‌های تعزیری و اقدامات تأمینی و تربیتی حاکم است. ۴۷۱۶۷۳۲

بنابراین دو مانع برای تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر وجود دارد:

۱- عدم تقاضای تشدید از سوی شاکی یا دادستان

۲- تعزیری بودن مجازات ۱۲۸۶۹۸۸

اما در فرض اجتماع شرایط قانونی برای افزایش مجازات توسط دادگاه تجدید نظر، این افزایش محدود به حداقل مجازات قانونی جرم است. ۴۷۱۶۷۸۸لذا چنانچه دادگاه بدوی اشتباهاً میزان مجازات را کمتر از حداقل مقرر قانونی تعیین کند و این امر مورد تجدید نظرخواهی دادستان یا شاکی قرار بگیرد، دادگاه تجدید نظر می‌تواند فقط تا میزان حداقل مقرر قانونی مجازات را تشدید کند. ۳۲۷۹۳۸۰

گروهی معتقدند باید اصلاح مجازات را امری متفاوت از تشدید آن دانست و اصلاح را در مرحله تجدید نظرخواهی نیز امکان‌پذیر دانسته‌اند. البته در این مورد نیز اعتراض شخص ذیربط را لازم دانسته‌اند. ۸۹۱۹۴۸ همچنین عده ای معتقدند در فرض نقض حکم دادگاه بدوی، دادگاه تجدید نظر می‌تواند بر اساس نظر خودش حکمی مجدد صادر و مجازات جدید را تشدید کند یا تخفیف دهد. ۶۴۷۴۲۰

رویه قضایی

به موجب رأی صادره از یکی از شعب دادگاه تجدید نظر مورخ ۱۳۹۲/۴/۱۰ اگر شاکی یا دادستان درخواست تشدید مجازات نکرده باشند، دادگاه تجدید نظر رأساً حق تشدید مجازات مقرر در حکم بدوی را ندارد. ۵۳۴۹۳۶۸