نسبت قوانین برنامه‌ای با قانون اساسی
نسبت قوانین برنامه‌ای با قانون اساسی عنوان مقاله‌ای از آیت مولائی است که در سال 1403 در شماره‌ی 2 نشریه دانش حقوق عمومی منتشر شده است.
 | |
| عنوان | نسبت قوانین برنامه‌ای با قانون اساسی |
|---|---|
| نویسنده | آیت مولائی |
| محور موضوعی | حقوق عمومی حقوق اساسی |
| سال نشر | ۱۴۰۳ |
| منتشر شده در | نشریه دانش حقوق عمومی |
| دوره | ۱۳ |
| شماره | ۲ |
| دانلود مقاله | دانلود از سایت نشریه |
چکیده
از دهههای پیشین، در سلسله مراتب هنجار در نظام حقوقی ایران، در مقام عمل، قوانینی تصویب شدهاند که با عناوینی همچون «قوانین برنامه‌ای» معروف‌اند. بنیاد موجهسازِ این قوانین را باید در آن نگرشی جست‌وجو کرد که با ویژگیهایی همچون «مداخلهگرایی» یا «ارشادی» عجین شده است و یکی از پیامدهای دولت مداخلهگر در قرن بیستم بوده است. وجود چنین اسنادی ضرورت پرداختن به جایگاه آن‌ها را در نظام حقوقی ایران دوچندان میسازد. بر این اساس، بررسی آن‌ها و نسبتسنجی این قوانین با قانون اساسی از موضوعات محوری دانش حقوق عمومی است که در نوشتار حاضر بدان پرداخته شده است و به این سؤال پاسخ داده شده است: نسبت قوانین برنامه‌ای با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ در پاسخ به این سؤال، با تکیه بر روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای کوشیده شده است بدان پاسخ داده شود. مهم‌ترین نتایجی که از این تحقیق گرفته شده از این قرار است: نخست، نظر به عدم صراحت در خصوص جایگاه این قوانین در سلسله مراتب اسناد در ایران ناگزیر از ارائه قرائتهای مختلف از این وضعیت هستیم؛ دوم، با هر قرائتی، این قوانین نمیتوانند تخصیص‌زننده قانون اساسی باشند، چون نسبت آن‌ها با قانون اساسی از نوع «رابطه طولی» است که لاجرم آن‌ها را در جایگاه فرودین نسبت به قانون اساسی قرار میدهد؛ سوم، قانون اساسی در خصوص ترسیم هنجار حقوقی شاخص نهایی است. از این دیدگاه، نمیتوان فضایی را تصور کرد که در آن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوانِ منبع نهایی تفسیرِ قوانین برنامه‌ای به محاق رود.